به گزارش خبرنگار ایمنا، تشدید آلودگی هوای کلانشهر اصفهان در دو هفته گذشته آن هم در شرایطی که کرونا سبب دورکاری بسیاری از کارمندان، تعطیلی برخی مشاغل، برگزاری کلاس‌های غیرحضوری مدارس و دانشگاه‌ها و محدودیت‌های تردد شده است، به گمانه زنی درباره مصرف سوخت مازوت در نیروگاه‌ها دامن زد و اینکه سیاهی کم سابقه هوای اصفهان این روزها ناشی از "مه آلودگی" نبود.
هرچند که مدیرکل محیط زیست استان اصفهان در این روزهای بحرانی نیز درباره علت و منشأ آلودگی هوا سکوت اختیار کرد و به جای شفاف سخن گفتن با مردم از تریبون صدا و سیما، تنها به اعلام شاخص‌های کیفی هوا و پیش بینی هواشناسی پرداخت اما منصور شیشه فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در مصاحبه‌ای گفت که مجوزی برای استفاده از سوخت مازوت صادر نشده و مشعل‌های مازوت سوز نیروگاه‌ها پلمب است.
با بالا گرفتن انتقادات درباره احتمال استفاده از مازوت در صنایع، پالایشگاه‌ها و نیروگاههای کشور، محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت مدیریت تولید برق حرارتی اعلام کرد که میزان تحویل گاز به نیروگاههای کشور به دلیل ازدیاد مصرف بخش خانگی کمتر شده و در مقابل میزان مصرف سوخت مایع "گازوئیل و مازوت" در برخی نیروگاه‌ها افزایش یافته است؛ در عین حال محمدرضا جولایی از مدیران شرکت ملی گاز ایران نیز تاکید کرده که مازوت در اطراف تهران و اصفهان و کلان شهرهای دیگر استفاده نمی‌شود و نمی‌توان آلودگی هوا در روزهای اخیر را به این مساله ارتباط داد.
اما همزمان با این اظهارات، حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین شهر و میمه در مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه سوم دی ماه با انتشار متنی در صفحه توئیتر خود با انتقاد از وزرای نفت و نیرو برای استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه شهید منتظری اصفهان، نوشت: هشدار می‌دهم خط قرمز ما سلامت مردم است و منطقه با شاخص آلودگی ۲۰۰ تحمل مازوت را ندارد.
نفت کوره یا مازوت (Mazut) یکی از هیدروکربن‌های نفتی و ارزان‌ترین ماده سوختنی برای کوره‌ها، حمام‌ها و تنور نانوایی‌ها، موتورهای دیزلی و برخی نیروگاه‌ها است و غلظت گوگرد بسیار بالایی دارد. غلظت گوگرد در سوخت مازوت تولیدی ایران حدود ۳.۵ درصد و هفت برابر استانداردهای بین‌المللی برای سوخت کشتی‌ها در آب‌های آزاد است. به دلیل اینکه استفاده از این سوخت، آلودگی بسیاری در هوا به‌ویژه در شرایط پایداری جوی به‌وجود می‌آورد استفاده از آن برای واحدهای صنعتی به‌ویژه در مناطق پرجمعیت و دچار معضل آلودگی هوا محدود یا ممنوع شده است.
استفاده از سوخت آلاینده مازوت از سال ۹۲ ممنوع شده و پس از آن مشعل‌های مازوت سوز نیروگاههای اصفهان با حکم قضائی پلمب شد.
دی ماه سال گذشته نیز اداره کل محیط زیست استان خبر داد که سه "واحد صنعتی" از سوخت مازوت استفاده کرده‌اند، اما مسئولان استان مدتی بعد اعلام کردند که نیروگاههای اصفهان گاز طبیعی (سوخت پاک) مصرف می‌کنند. پایان هفته گذشته نیز سازمان‌های مردم نهاد زیست محیطی استان اصفهان در نامه‌ای با اشاره به عملکرد قاطع دستگاه قضائی در سال ۱۳۹۳ و پلمب مشعل‌های مازوت سوز دو نیروگاه اصفهان از رئیس دادگستری استان خواستند که ضمن بررسی مجدد نوع فعالیت و سوخت مصرفی واحدهای صنعتی پیرامون اصفهان، با هرگونه تهدید سلامت شهروندان از طریق آلودگی هوا مقابله قانونی شود.
گمانه زنی‌ها و انتقادات روزهای اخیر شاید با سخنان سال گذشته عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بی ارتباط نیست که مصرف سوخت مازوت را در نیروگاه‌ها تأیید کرده و گفته بود: "به دلیل تحریم، وزارت نفت نمی‌تواند مازوت بفروشد؛ پالایشگاه‌ها پر از مازوت شدند بنابراین به ناچار نیروگاه‌ها دوباره به مازوت سوزاندن روی آوردند و گرفتار هوای آلوده شدیم."
آمارها نشان می‌دهد شمار روزهای آلوده کلانشهر اصفهان در دو سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۷ دو برابر شده است. در حالی که شهر اصفهان تا پایان سال ۹۷، ۵۵ روز هوای پاک، ۲۶۴ روز هوای سالم و ۴۶ روز هوای آلوده را تجربه کرده بود سال گذشته ۱۹ روز هوای پاک، ۲۴۵ روز هوای سالم و ۱۰۱ روز هوای آلوده برای این کلانشهر ثبت شد. طبق آمار مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست اصفهان از ابتدای سال جاری تا دوم دیماه ۲ روز هوای پاک، ۱۹۴ روز هوای سالم و ۷۷ روز هوای آلوده داشته است.
نتیجه مطالعات سهم بندی و سیاهه انتشار آلودگی هوای کلانشهر اصفهان حاکیست که بین ۷۵ تا ۹۵ درصد آلایندگی هوا به ویژه انتشار ذرات معلق pm2.5 و pm10 سهم منابع ثابت اعم از (صنایع، کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها، پالایشگاه، جایگاه‌های سوخت) و پنج تا ۲۵ درصد سهم منابع متحرک (انواع وسایل نقلیه) است.
برپایه این مطالعات، اصفهان روزانه یک میلیون تردد خودرو دارد و به رغم آنکه اتوبوس‌های شهری و برون شهری بیشترین سهم در انتشار ذرات معلق دارند باز هم نتایج این مطالعات حاکی است که سهم منابع ثابت و صنایع بر منابع متحرک سنگینی می‌کند! کلانشهر اصفهان یکی از دو کلانشهر کشور است که علت عمده آلودگی هوای آن منابع ثابت است زیرا استاندارد نوع سوخت مصرفی وسایل نقلیه یورو چهار است.
اصفهان قطب صنعتی کشور به شمار می‌رود. بر اساس آمار اداره صمت حدود ۱۶ هزار واحد صنعتی و خدماتی در استان اصفهان وجود دارد که از این تعداد حدود ۱۰ هزار واحد صنعتی ثبت شده و حدود ۶ هزار واحد ثبت نشده‌اند.
هم اکنون ۵۵ درصد صنایع و ۶۱ درصد صنایع بزرگ اصفهان در شش درصد از مساحت مرکزی اصفهان مستقر هستند؛ همچنین براساس آمار دفتر مخاطرات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کانون‌های گرد و غبار کشور در استان اصفهان قرار دارد که نیازمند بررسی و پهنه بندی است.
شهر موزه اصفهان سال هاست هوای سالم ندارد و ناخوش است؛ با چهره غبارآلود و صدای بی صدایی به مدیران توسعه می‌گوید که از توسعه صنایع به حد اشباع رسیده است. این خطه به لحاظ اکولوژیکی دیگر توان توسعه بی رویه ندارد و نیاز است مدیران رویکرد توسعه صنعتی را به گردشگری تغییر دهند! اما در همین روزهای اخیر که غول آلودگی هوا، گلوی اصفهان را بی رحمانه می‌فشرد در خبرها آمده بود که شهرک‌های صنعتی در شرق اصفهان توسعه می‌یابد!
لازم است سازمان محیط زیست و مدیرکل محیط زیست اصفهان به این پرسش پاسخ دهند که مطالعات ارزیابی زیست محیطی توسعه شهرک‌های صنعتی در شرق اصفهان بر چه اساسی انجام و مجوز صادر می‌شود؟ چرا اداره محیط زیست اصفهان که با سلامت و زیست مردم سر و کار دارد و متولی و مرجع اصلی برای اعلام جزئیات مطالعات سیاهه انتشار آلودگی هوا است به جای شفافیت، سکوت کرده است؟
محمدرضا حبیبی رئیس کل دادگستری استان اصفهان روز پنجشنبه از ورود دستگاه قضائی استان به موضوع آلودگی هوا اشاره کرد و گفت که "دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان اصفهان هفته گذشته به دستگاه‌های ذیربط در این موضوع هشدار داد که اگر فعل یا ترک فعل مدیران این دستگاه‌ها در این امر ثابت شود، پیگیری قضائی خواهد شد، به محیط زیست نیز تأکید شده که گشت‌های مستمر داشته باشد تا اگر واحد صنعتی مسائل زیست محیطی را رعایت نمی‌کند، گزارش شود تا با آن برخورد قانونی شود. "
وی همچنین تاکید کرد که "هر گونه توسعه شهرک و هر گونه احداث واحد صنعتی در شعاع ۵۰ کیلومتری کلانشهر اصفهان به موجب قانون ممنوع است و دلیل این امر، پیشگیری از تشدید آلودگی شهر اصفهان و به خطر افتادن بهداشت و سلامت عمومی است. "
سازمان حفاظت محیط زیست یک تکلیف قانونی برعهده دارد که بر این اساس می‌تواند علیه واحدهای صنعتی متخلف در مسئله آلودگی هوا "اعلام جرم" کند. اما این روزها همه دستگاه‌های متولی به افکار عمومی آدرس غلط می‌دهند!
نظر شما