به گزارش خبرنگار ایمنا، سالروز تولد حضرت مسیح، روز کریسمس نامیده شده است، جنبه‌های فرهنگی شادمانی مسیحیان در زادروز این حضرت نکته‌ای است که نمی‌توان از آن چشم پوشید. چراکه نه تنها پیروان این آئین که مردمان سایر عقاید نیز به نمادها و مراسم این جشن علاقه پیدا کرده و آن را برگزار می‌کنند. از سویی نگارش کتاب، ساخت فیلم و سرودن اشعاری با موضوع کریسمس را نیز می‌توان جلوه‌های دیگری از چهره فرهنگی این جشن به حساب آورد. با وجود این اگر در تاریخ آن دقیق شویم چالش‌ها و تحریفات بسیاری می‌یابیم که هنوز هم محل تردید است.
بهمن زینلی، عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان در خصوص زاد روز حضرت مسیح به خبرنگار ایمنا، گفت: درباره تاریخ دقیق تولد حضرت عیسی (ع) نظر واحدی وجود ندارد. در واقع تا سال ۳۱۳ میلادی که فرمان میلان صادر می‌شود، آئین مسیحیت یک آئین به اصطلاح زیر زمینی بوده است. به همین دلیل اطلاعات دقیق و موثقی نه تنها در مورد زندگی حضرت مسیح که حتی درباره حواریون و دیگر مسیحیان نیز وجود ندارد.
وی با بیان اینکه " از نظر سال تولد مشکلی وجود ندارد و اختلافات در خصوص ماه و روز آن است " افزود: از طرفی در طول تاریخ مسیحیت تحولات و تعلیقات متعددی به لحاظ محتوا، ساختار و کارکردهای کلیسایی صورت گرفت که بسیاری از گزارش‌های تاریخی را تحت تأثیر قرار داد. در قرآن نیز درباره حضرت عیسی (ع) صحبت شده، اما بحث تاریخی نشده است. بنابراین نمی‌توان با قطعیت از تاریخ تولد ایشان صحبت کرد. معمولاً از قرن سوم به بعد، با استناد به دو کتاب مقدس منتسب به متی و لوقا تاریخ ۲۵ دسامبر را سالروز تولد حضرت مسیح دانسته‌اند که زمان کریسمس نیز متأثر از آن است.
نمادهای جشن کریسمس
این استاد تاریخ با اشاره به تنوع برگزاری جشن کریسمس در مسیحیت، ادامه داد: مراسم کریسمس به بعد از رسمیت یافتن آئین مسیحیت باز می‌گردد. در کشورها، جغرافیاها، دوره‌ها و گروه‌های مختلف مسیحیت شاهد برگزاری جشن‌های متفاوتی هستیم. به طور مثال زمانی که مسیحیت وارد آمریکا می‌شود، فرم و نگرش برپایی این مراسم تغییر می‌کند. در انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا و حتی شرق آسیا نیز تنوع برگزاری مراسم به حدی وجود دارد که قابل قیاس با هیچ کدام از ادیان نیست. در واقع پراکندگی جغرافیایی و تنوع فرقه‌ای مسیحیت باعث شده است که امروزه نتوانیم از سیر تحول مراسم آنها ازجمله کریسمس سخن بگوییم. حتی در ایران نیز با وجود اینکه مسیحیان گسترده نیستند، اما تنوع آنها بسیار زیاد است.
زینلی درباره نمادهای این جشن اضافه کرد: با وجود این میزان از تنوع، جشن کریسمس چند نماد شاخص دارد که یکی از آنها بابانوئل است. این نماد متأثر از شخصی به نام سنت نیکلاس است که در سال ۲۸۰ میلادی در ترکیه کنونی متولد شده است. یکی از مظاهر دیگر این جشن درخت کاج است که هر ساله تعداد بسیاری از آن را برای این جشن آماده می‌کنند. استفاده از رنگ‌های سبز و قرمز نیز بسیار رایج است. از طرفی به دلیل مصادف بودن تولد حضرت مسیح با جشن سال نو مسیحی جشن‌های ترکیبی نیز به وجود آمده که نمادهای دیگری دارد.
اختلافات در مورد تاریخ دقیق زمان تولد حضرت مسیح
وی خاطر نشان کرد: طبیعتاً جوامعی که حضرت مسیح را به عنوان پیامبر الهی خود پذیرفته‌اند تولد ایشان را اتفاق بسیار مهمی می‌دانند و برای آن نکوداشت می‌گیرند، همانگونه که در سایر ادیان این اتفاق رخ می‌دهد. اما بسیاری معتقدند که این زمان، تاریخ تولد حضرت مسیح نیست بلکه تاریخی است که ایشان غسل تعمید داده شد. برخی نیز می‌گویند تاریخ شهادت حضرت مسیح است و در واقع شهادت را مرحله تولد این حضرت می‌دانند. هر سه این اتفاقات، حوادثی است که شایسته نکوداشت است.
این استاد تاریخ ادامه داد: جشن‌های مذهبی معمولاً یادآور شخصی است که نکوداشت برای او برگزار شده است. اما در دو سده اخیر ماهیت جشن کریسمس تغییر کرده است. در واقع این جشن به عنوان مراسمی برای شادی و دید و بازدید مطرح می‌شود. این امر خصوصاً در سده اخیر غلبه پیدا کرده است. بنابراین می‌توان گفت کریسمس از حالت مراسمی مذهبی (برای تولد، تعمید یا شهادت حضرت مسیح) تبدیل به مراسمی ملی شده است که ارتباط چندانی به اصل موضوع خود ندارد.
تاثیر یلدا بر کریسمس
زینلی در خصوص تأثیر کریسمس از جشن یلدای ایرانیان، گفت: سنت ایرانی بر برخی سنت‌های مسیحیان در ایران تأثیر گذاشته است و نمودهای آن را نیز می‌توان دید، اما در این خصوص بعید می‌دانم. برخی از مسیحیان معتقدند تولد حضرت مسیح در بهار بوده است. نظریه‌ای وجود دارد که می‌گوید در دوران امپراطوری روم باستان جشنی وجود داشته که پس از پذیرش آئین مسیحیت به عنوان دین رسمی، به آن چهره مذهبی دادند و بهترین عنوان مذهبی که می‌توانستند برای آن در نظر بگیرند نیز تولد حضرت مسیح بوده است. اگر این نظر پذیرفته شود که حضرت مسیح در بهار متولد شده است می‌توان گفت کریسمس یک آئین باستانی روم است که به آئین شب یلدای ایرانی بسیار نزدیک است.
وی می‌افزاید: اغلب هموطنان مسیحی ما ترجیح می‌دهند که جشن کریسمس خود را در کلیسای وانک اصفهان برگزار کنند. آدابی که مسیحیان ایران دارند، بسیار متأثر از آداب ایرانی شده است. اینجاست که می‌توان گفت بسیاری از آداب ایرانیان در آئین‌های مسیحیت آنها هم وارد شده است.
نظر شما