به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه عوامل گوناگونی از قبیل رشد جمعیت، مهاجرت به شهرها، افزایش مالکیت خودرو و تمایل بیشتر استفاده از وسیله نقلیه شخصی همچنین مسائل و مشکلات فراروی توسعه حمل و نقل عمومی به این مقوله شهری ابعاد جدیدی داده است، از این رو به کارگیری سیاست‌ها و اقداماتی که بتوان با آن تقاضای حمل و نقل را به گونه‌ای تغییر داد که باعث استفاده از بسترها، امکانات و تسهیلات موجود شود به عنوان راهکار برون رفت، باید مورد توجه قرار گیرد.
با افزایش تعداد کلانشهرها و جمیعت شهرنشین، مسائل مختلفی همچون افزایش ترافیک و ایجاد مشکل در سامانه حمل و نقل همگانی درون شهری شهرها به وجود آمده که در سال‌های اخیر برنامه‌ریزان شهری با ارائه راهکارهایی سعی در رفع این مشکل داشته‌اند.
مطالعات آنها نشان داده که استفاده از دوچرخه در شبکه حمل و نقل شهری تأثیرات مثبتی در میزان ترافیک شهری و کاهش آلودگی‌های ناشی از حمل و نقل موتوری دارد.
گسترش این وسیله در شهرهای مختلف در بهبود وضعیت ترافیک شهرهای داخل کشور نیز مورد توجه قرار گرفته است.
افزایش خدمات و تنوع نیازها و وجود مشکلات متعددی که شهرهای بزرگ با آن درگیر هستند همچنین بالا رفتن توقعات شهروندان همزمان با توسعه متوازن خدمات شهری و گسترش نیافتن متناسب زیرساخت‌ها و تجهیزات در گذشته بخش اعظمی از توان مدیریت شهری را به خود اختصاص داده است.
با هدف توسعه حمل و نقل انسان گرا از جمله پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری و داشتن شهری انسان محور در سال‌جاری با پیگیری‌های شهردار اصفهان و تصویب شورای ترافیک، ۷۷۷ کیلومتر مسیر ایمن و استاندارد دوچرخه‌سواری در این کلانشهر ایجاد می‌شود، اقدامی بزرگ که تحقق آن با توجه به شیوع ویروس کرونا می‌تواند برای حفظ سلامت مردم، کاهش مشکلات ترافیکی و آلودگی هوا مؤثر باشد.
فرهنگ‌سازی گسترده و ایجاد زیرساخت‌ها، راهکاری برای افزایش دوچرخه‌سواری
«حسین حق شناس» عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان در این باره به ایمنا، می‌گوید: ایجاد شبکه مسیرهای دوچرخه‌سواری در شهر یکی از مُدهای جدید حمل و نقلی دنیا به خصوص کشورهای اروپایی به شمار می‌رود، این کشورها در دهه‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ میلادی خودرو محور بودند و با مشکلاتی همچون آلودگی هوا و ترافیک شدید در خیابان‌ها رو به رو بودند، اما پس از آن پی بردند که ایجاد مسیرهای دوچرخه راهکار خوبی برای افزایش استفاده از این وسیله پاک برای تردد شهروندان است.
وی می‌افزاید: با فرهنگ‌سازی گسترده و ایجاد زیرساخت‌های لازم به مرور دوچرخه جایگزین خودروها در خیابان‌های شهرهای کشورهایی همچون هلند، سوئیس و دانمارک شد.
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه ایجاد شبکه دوچرخه‌سواری در شهر را باید به عنوان یک پروژه بلندمدت مورد توجه قرار داد، تصریح می‌کند: تجربیات کشورهای اروپایی نشان می‌دهد استانداردهای خاص مربوط به مسیرهای دوچرخه باید رعایت شود که مهمترین این موارد پیوستگی آن است تا دوچرخه‌سوار از مبدأ تا مقصد با آسودگی خاطر با این وسیله حرکت کند.
وی ادامه می‌دهد: در اصفهان مسیرهای ایجاد شده برای تردد دوچرخه‌سواران در بسیاری از موارد دچار انقطاع شده و به محلی برای تردد موتورسواران تبدیل شده یا توقف خودروها را در ابتدا و انتهای آن شاهد هستیم که این موارد باعث کاهش انگیزه دوچرخه‌سواران برای استفاده از این مسیرها شده است.
حق شناس با تاکید بر اینکه مسیر دوچرخه باید عرض کافی (حداقل دو متر) داشته باشد تا برای سبقت دوچرخه یا تردد دوچرخه سواران از کنار یکدیگر مناسب باشد، اظهار می‌کند: روسازی مسیرهای دوچرخه باید با استفاده از آسفالت مرغوب و بدون دست‌انداز انجام شود تا دوچرخه‌سواران برای تردد مشکلی نداشته باشند و به همین جهت به مدیران اجرایی شهرداری تاکید شده کمیّت اجرای شبکه دوچرخه باعث کاهش دقت نسبت به کیفیت آن نشود.
وی با بیان اینکه همزمان با ایجاد مسیرهای دوچرخه باید به موضوع فرهنگ‌سازی نیز توجه شود، می‌گوید: به شهرداری پیشنهاد شده که مسیرها از سمت مرکز شهر توسعه یابد و همزمان شهروندان آگاهی بیشتری پیدا کرده و ترغیب به استفاده از این وسیله شوند تا به مرور مسائل آن شناسایی و بازخورد پیدا کند.
استفاده بانوان از مسیرهای دوچرخه با وسایل مناسب
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان تصریح می‌کند: این نگرانی وجود دارد که حجم وسیع مسیر و گسترش آن در تمام مناطق باعث شود که مشکلات و بازخوردها دیده نشود و طرح نتواند به اهداف عالی خود برسد؛ از این رو اجرای مرحله‌ای و تعامل با شهروندان و استفاده از بازخوردها را روشی مؤثرتر می‌دانم.
وی با بیان اینکه دیگر مسائل شهر مربوط به مباحث فرهنگی به ویژه در خصوص استفاده از بانوان از دوچرخه است که در گذشته و حال حاضر مورد بحث قرار گرفته است، می‌گوید: به همین جهت پیشنهاد شده وسایل مناسب برای استفاده بانوان متناسب با فرهنگ بومی ما طراحی شود تا این گروه از افراد جامعه نیز بتوانند از مزایای آن استفاده کنند.
حق شناس می‌افزاید: نمونه‌هایی از این وسایل را در نقاط مختلف دنیا رصد کرده و پیشنهادهایی مطرح کردیم که امیدواریم مورد توجه مسئولان قرار گیرد و امکان استفاده از این وسایل و گسترش آن برای بانوان نیز فراهم شود.
وی خاطرنشان می‌کند: توجه به این نکات، در راستای حل مسائلی همچون کاهش آلودگی هوا، افزایش سلامت و شادابی شهروندان و نیاز به تحرک آنها همچنین سرزندگی شهر و شهروندان و برخورداری از شهری سبز تأثیرگذار است.
پتانسیل‌های نهفته دوچرخه‌سواری در شهر
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه اصفهان از گذشته‌های دور سابقه دوچرخه‌سواری داشته و به «شهر دوچرخه‌ها» شهرت داشته است.
وی تصریح می‌کند: مطالعات انجام شده در دهه ۱۳۶۰ نشان می‌دهد که در آن زمان ۱۴ درصد سفرها با دوچرخه انجام می‌شده است به طوری که در حال حاضر نیز در سطح شهر مشاهده می‌شود نسل قدیم برای تردد در شهر از جمله بازاریان و حتی تعداد زیادی از افراد مسن هنوز هم از دوچرخه‌های ساده و قدیمی استفاده می‌کنند.
حق شناس تاکید می‌کند: فرهنگ گذشته شهر اصفهان یک نکته مهم است، ما نکته دیگر هموار بودن و مسطح بودن نقاط مختلف و وجود فضاهای سبز به ویژه در حاشیه زاینده رود و محله‌های مختلف شهر اصفهان است که پتانسیل‌های نهفته شهر به شمار می‌آید.
تجربه شهرهای ایران و جهان در ایجاد مسیرهای دوچرخه
وی با بیان اینکه اصفهان در زمینه دوچرخه از قدیم پیشتاز بوده است، اظهار می‌کند: از جمله شهرهای دیگری که در این زمینه اقدامات خوبی انجام داده‌اند، می‌توان شهر یزد را نام برد؛ البته در سال‌های اخیر در شهرهای قم و مشهد نیز اقدامات خوبی در خصوص ایجاد مسیرهای دوچرخه انجام شده است حتی در شهر مشهد نیروهای پلیس به صورت نمادین با دوچرخه‌های سبز رنگ تردد می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان تاکید می‌کند: اگر در اصفهان نیز مسئولان فرهنگی، انتظامی و زیرساخت‌ها متحد شود و طرح را پیش ببرند و بر اساس تجربیات دنیا مسئولان نیز به صورت نمادین از دوچرخه استفاده کنند، بسیار تأثیرگذار انجام خواهد شد که ایجاد انگیزه در شهروندان برای استفاده از این وسیله را به همراه دارد.
وی با بیان اینکه مطالعات انجام شده در خصوص تجربیات سایر شهرهای دنیا نشان می‌دهد اکثر شهرهای جهان به سمت استفاده از دوچرخه پیش رفته‌اند، می‌گوید: در کنار مسیرهای دوچرخه، استقرار ایستگاه‌های کرایه دوچرخه نیز بسیار حائز اهمیت است؛ البته در گذشته این ظرفیت در شهر اصفهان وجود داشت، اما به مرور به دلیل مسائل اقتصادی و محدود شدن سیاست‌های شهرداری در واگذاری ایستگاه‌ها به بخش خصوصی، کمرنگ شد.
حق شناس معتقد است: شهرداری باید بودجه‌های مربوط به ایستگاه‌های دوچرخه را تأمین کند و در کنار سایر خدمات به این امکانات در سطح شهر نیز توجه داشته باشد.
راهکارهای تشویق شهروندان برای افزایش انگیزه دوچرخه‌سواری
عضو هیئت علمی دانشکده حمل و نقل دانشگاه صنعتی اصفهان می‌افزاید: باید شهرداری مشوق‌هایی را برای شهروندان نیز به منظور افزایش سهم دوچرخه‌سواری در نظر بگیرد؛ به عنوان مثال دوچرخه‌های دارای استاندارد با قیمت‌های مناسب را با مشارکت بخش خصوصی به شهروندان ارائه کند.
وی خاطرنشان می‌کند: برگزاری همایش‌ها و مسابقات دوچرخه‌سواری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فرهنگ‌سازی از طریق صدا و سیما و سایر رسانه‌ها، استفاده از ظرفیت انجمن دوچرخه‌سواران که به عنوان نمایندگان شهرداری در سطح شهر تردد کرده و مشکلات را گزارش دهند، اقدامات ارزشمندی است و بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
حق شناس اظهار می‌کند: پیشنهاد شده سامانه هوشمندی برای استفاده از طریق تلفن همراه طراحی و رونمایی شود تا دوچرخه‌سواران با استفاده از آن، مشکلات و موانع را گزارش دهند تا این مسائل در یک مرکز داده، جمع آوری و شهرداری این گزارش‌ها را بر اساس میزان اهمیت و اولویت رسیدگی کند؛ بی‌شک با انجام این اقدام پس از گذشت مدتی مشکلات به مرور با مشارکت شهروندان برطرف می‌شود و شاهد شهری مناسب و استاندارد برای دوچرخه‌سواران خواهیم بود وسیاست‌های گسترش دوچرخه بهتر در شهر اجرا می‌شود.
گزارش از: راضیه کشاورز، خبرنگار سرویس کلانشهرهای خبرگزاری ایمنا
نظر شما