شب‌های پرستاره؛ استادیومی که با نور گوشی روشن می‌شود

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، مجموعه ستارگانی موسوم به مسیه ۱۰۷ (Messier107) که به نام NGC6171 نیز شناخته می‌شود، با ۲۰ هزار سال نوری فاصله از زمین، در صورت فلکی مارافسای (Ophiuchus) قرار دارد. این مجموعه، منزلگاه صدها هزار ستاره باستانی است و از قدیمی‌ترین اجرام کهکشان راه شیری محسوب می‌شود. هرچند ظاهر این خوشه ستاره‌ای به استادیومی خاموش تشبیه شده که گویی نور چراغ‌قوه گوشی تماشاگران نقطه به نقطه آن را روشن کرده است، اما قدمت ستارگان موجود در آن به میلیاردها سال پیش باز می‌گردد.

در اطراف دیسک کهکشان راه شیری بیش از ۱۵۰ خوشه ستاره‌ای کروی وجود دارد که مسیه ۱۰۷ یکی از آن‌ها است. منشأ خوشه‌های کروی و تأثیری که روی روند تکاملی کهکشان‌ها دارند تا حدودی ناشناخته است، به همین دلیل این مجموعه‌ها مورد مطالعه و توجه خاص اخترشناسان قرار دارد و با استفاده از تصاویری گرفته شده به کمک مشاهدات مادون قرمز و مرئی، بررسی می‌شود.

مسیه ۱۰۷ برای نخستین بار در سال ۱۷۸۲ توسط اخترشناس فرانسوی، پیر مچین (Pierre Méchain) شناسایی شد و یک سال بعد ویلیام هرشل، اخترشناس بریتانیایی آن را رصد کرد و به ثبت رساند. هرشل این جرم آسمانی را به‌عنوان خوشه‌ای کروی، بزرگ، بسیار غنی، فشرده، حاوی گرد و غبار، با وضوح بالا و متشکل از ستارگان قابل رؤیت توصیف کرد که در ۲.۵ درجه جنوبی، کمی مایل به غرب، از ستاره فراری "زتای مارافسای" یا Zeta Ophiuchi قرار دارد.

این ستاره آبی‌رنگ که به یک کشتی فضایی تشبیه شده است، یک موج میان‌ستاره‌ای کمانی یا قوسی‌شکل به وجود می‌آورد و دارای جرمی حدوداً ۲۰ برابر جرم خورشید و سرعت حرکتی معادل با ۲۴ کیلومتر بر ثانیه است، ۴۶۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت پوشیده نشدن با گرد و غبار می‌توانست یکی از درخشان‌ترین ستارگان موجود در آسمان شب محسوب شود.

پس از آن در سال ۱۹۴۷، هلن ساویر هاگ، اخترشناس کانادایی‌، مسیه ۱۰۷ را به فهرست نجومی معروف "چارلز مسیه" موسوم به اجرام مسیه اضافه کرد و این آخرین جرم افزوده شده به این فهرست بود. فهرست مسیه، متشکل از ۱۱۰ سحابی و خوشه ستاره‌ای کم‌نور است که هدف از ایجاد آن کمک به اخترشناسان برای ایجاد تمایز بین اجرام پایدار و گذرایی محسوب می‌شود که به لحاظ بصری در سرتاسر آسمان پراکنده شده است.

در اصل علاقه چارلز مسیه به یافتن دنباله‌دارها باعث شد که وی فهرستی از اجرام غیر دنباله‌داری ایجاد کند که یافتن دنباله‌دارها را برای او دشوار می‌کرد. این فهرست شامل اجرام نجومی در اعماق آسمان می‌شود که از نیمکره شمالی به راحتی قابل مشاهده است.