به گزارش خبرنگار ایمنا، کوروش محمدی، رئیس کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان در یادداشتی به مناسبت "روز اصفهان" از گام‌های این شهر برای رسیدن به یک شهر اجتماع‌محور نوشته که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
"در دنیای امروز تمام رویکردهای توسعه‌نگر گوشه چشم و توجه خاصی به موضوعات اجتماعی دارد، توسعه را به عنوان فرایند چند بعدی در نظر می‌گیرند و هرگز در یک یا چند بعد خاص محدود نمی‌شوند.
در نقطه مقابل یکی از ضعف‌ها و مشکلاتی که در جوامع درحال توسعه گریبانگیر و مانع توسعه پایدار شده طرز تفکر و نگرشی است که توسعه را با پیشرفت اشتباه گرفته و رشد در برخی ابعاد از جامعه را توسعه می‌دادند؛ این رویکرد چندان درست نیست زیرا پیشرفت برخلاف توسعه ناظر بر یک بعد است.
توسعه یک فرایند همه جانبه بوده و بر خلاف پیشرفت نه تنها در یک بعد بلکه به‌واسطه آن در همه ابعاد، رشد اتفاق می‌افتد بنابراین اگر بخواهیم از توسعه صحبت کنیم باید تمام ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، انسانی و اخلاقی جامعه همزمان با زیرساخت‌ها و ساختارها به رشد برسد و این نشان می‌دهد بر این اساس باید جامعه خود را مبتنی بر ابعاد نهفته و پنهان توسعه استوار کنیم و با این نگاه که همه ابعاد را مد نظر داریم برای توسعه پیش برویم.
یکی از ابعاد مهم توسعه پایدار تکیه بر مشارکت افراد جامعه است و می‌توان ادعا کرد که توسعه شهرها تنها با اجتماع‌محوری آن‌ها اتفاق می‌افتد. هیچ جامعه‌ای امکان توسعه‌یافتگی یا دستیابی به ابعاد مختلف توسعه را ندارد مگر آنکه در همه حوزه‌های مورد نظر بر مشارکت و حضور مردم تکیه کند. بدین سبب جوامع در حال توسعه اگر بخواهند به توسعه پایدار دست یابند باید مردم را در مباحث اجتماعی و مجموعه ابعاد توسعه مشارکت دهند.
جامعه اجتماع‌محور مبتنی بر رویکرد جمع‌گرا بوده و منافع جمع را بر منافع فرد ترجیح داده و انسجام اجتماعی در دل شهروندان ایجاد می‌کند. شهرهای اجتماع‌محور شهرهایی هستند که بر مشارکت شهروندان تکیه داشته و نیازهای شهروندان توسط خودشان تشخیص داده می‌شود.
شکل مداخله و مشارکت مردم در برنامه‌های توسعه‌محور باید به گونه‌ای باشد که مردم بخشی از بدنه تصمیم‌گیری محسوب شوند، بر این اساس می‌توانیم ادعا کنیم که در جامعه کنونی ما شرایط توسعه وجود ندارد و یکی از موانع بزرگ رشدنیافتگی کلانشهرهای کشور، تصمیم‌گیری‌های فردی و از بالا به پایین است؛ تصمیماتی که مدیریت‌های مختلف در رابطه با سرنوشت شهرها می‌گیرند در حالی که مردم نقشی در آن ندارند.
به همین دلیل امروز شاهد بی‌عدالتی و بی سامانی و گسترش مناطق ضعیف و کم‌برخوردار در دل شهرها و حاشیه آن هستیم؛ ساکنان این مناطق همان بخش‌هایی از جامعه هستند که هیچ‌گاه در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت نداشته و رفته رفته حس تعلق شهروندی، جامعه و ارزش‌های آن در بین این دسته شهروندان کم‌رنگ و فردیت و منیت جایگزین آن شده است.
امکان ندارد توسعه با دستورالعمل، بخشنامه و رویکردهای بالا به پایین در جای دیگری جز اراده و مشارکت مردم رقم بخورد. تفاوت بین کشورها و جوامع توسعه یافته و جوامع جهان سومی در همین نوع نگاه است با آنکه سرزمین‌ها، آدم‌ها و منابع متفاوتی دارند.
ایران کشوری ثروتمند از لحاظ منابع بزرگ طبیعی است اما فاقد تفکر جمعی و مشارکتی به شکل مطلوب است به همین دلیل ایران را نمی‌توان یک کشور توسعه یافته دانست و تا زمانی که به روش ۵۰ سال گذشته و به صورت دستورات حاکمیتی و تصمیم‌گیری‌های عمودی برای شهر و شهروندان برنامه‌ریزی کنیم، نتیجه آن توسعه آسیب‌های اجتماعی و حاشیه نشینی است و برای کاهش این آسیب‌ها لازم است از مشارکت مردم برخوردار شویم، آنان در صحنه حضور داشته باشند و بار تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی را بر دوش بکشند؛ در این فرایند دستگاه‌ها تنها تسهیلگر هستند و شهروندان روش‌های توسعه‌محور را به نتیجه می‌رسانند.
حاشیه‌نشینی، طلاق، کودک کار و تکدی‌گری از آسیب‌های بزرگ اجتماعی موجود در اصفهان بوده و این آسیب‌ها از حدود میانگین کشوری و در برخی موارد بین‌المللی عبور کرده و اصفهان را در معرض خطر قرار داده است بنابراین لازم بود پیش از اینکه این مسائل جدی‌تر شده و تبدیل به شرایط مزمنی شود که نیاز به مداخله دستگاه‌ها داشته باشد، اقدامات پیشگیرانه آغاز شود که بهترین روش برای پیشگیری از آسیب‌ها استفاده از ظرفیت‌های مردمی است.
اصفهان از لحاظ مهاجرپذیری در میان ۱۰ شهر اول کشور بوده و اقلیت‌های دینی و قومی بسیاری را در خود جای داده است بدین سبب بافت و بارگذاری جمعیتی مبتنی بر کالبد شهری و اجتماعی که در شهر وجود دارد یک شاکله مسالمت‌آمیز را نشان می‌دهد و بیانگر این است که اگر از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده شود می‌توان شبکه‌های محلی قوی، منسجم و کارآمدی در دل شهر ایجاد کرد که به رفع مشکلات محله و کاهش آسیب‌ها کمک کنند.
کمیسیون اجتماعی و محیط زیست شورای شهر اصفهان هدف و مسیر توسعه را بر مبنای مشارکت شهروندان تعریف کرده و در نهایت شبکه‌های اجتماعی محلی در این شهر شکل گرفت. روش‌هایی که تاکنون اجرا می‌شده مبتنی بر تصمیم‌گیری‌های عمودی و انتخاب پایلوت‌ها در مکان‌های خاص بوده است اما در شبکه‌های محلی اجتماعی صد در صد شهر پوشش داده خواهد شد که سامانه آن نیز در روز اصفهان رونمایی شد.
در آینده نزدیک این شبکه‌های محلی آموزش‌های لازم را کسب کرده و با نقش‌آفرینی در ارتقای سطح دانش مردم محلی، آن‌ها را در مقابل آسیب‌های اجتماعی حاکم بر شهر مقاوم می‌کنند.
این شبکه‌ها از افراد معتمد و داوطلب در هر محله تشکیل شده و این افراد در ۲۲۰ محله اصفهان از طریق یک سامانه به صورت منسجم با یکدیگر در ارتباط خواهند بود و ارتباط و تعامل بین دستگاه‌های متولی، حاکمیت، مدیریت شهری، دستگاه‌های انتظامی و مدیریت بحران شهر را با مردم و محله برقرار می‌کنند.
این تعامل دو سویه موجب شناسایی صحیح نیازها، تصمیم‌گیری برای دنبال کردن راهکارها توسط خود مردم و احصای اطلاعات و دانشی می‌شود که از طریق دستگاه‌های اجرایی در اختیار رابطان قرار می‌گیرد تا آن‌ها بتوانند بر مبنای این اطلاعات در هر محله ظرفیت‌سازی و از آن برای حل مشکلات محله استفاده کنند. این شهر پویا است؛ شهری که مردم آن برای حل مشکلات آن مشارکت می‌کنند.
اینکه مردم امروز در صحنه هستند و در صحنه بودن آن‌ها ساماندهی شده و به یک فرایند همراهی و مشارکت در ساخت ساختارهای معیوب محله تبدیل می‌شود اتفاقی ارزشمند در راستای رشد اجتماع است که نتایج آن در آینده کلانشهر اصفهان مشهود خواهد بود. شبکه‌های اجتماعی محلات اصفهان باعث شناخته شدن ظرفیت‌ها و افزایش مشارکت مردم و سرمایه اجتماعی شهر می‌شود و در نهایت مردمان شهر با درد و آلام کمتری زندگی خود را طی کرده و ارتباط و تعامل بین شهروندان به زنجیره ارزشی تبدیل می‌شود که در نقطه مقابل انزواطلبی و حتی رفتارهای مغایر با عدالت اجتماعی است.
انزواطلبی در نتیجه نبود عدالت اجتماعی بوده و سبب افزایش فاصله میان طبقات اجتماعی و گسترش دامنه فقر می‌شود بنابراین برای مقابله با آن باید از هر اقدامی که نقش مردم را در تصمیم‌گیری‌ها نادیده می‌گیرد خودداری کرد. امید است با برقراری عادلانه شبکه‌های اجتماعی محلات، گام بزرگی در راستای اجتماع‌محور کردن اصفهان و جلوگیری از انزواطلبی بخشی از جامعه برداشته شود. "
نظر شما