به گزارش خبرنگار ایمنا، با توجه به اینکه شهرها در جریان کرونا همچون شمشیر دو لبه ایفای نقش می‌کنند چرا که از یک سو گسترش بیماری را تشدید می‌کنند و همچنین نقش مهمی در آماده سازی زمینه‌های مقابله و کاهش و سازگاری با همه‌گیری دارند، ارزیابی تأثیر بحران کرونا بر شهر و شهرسازی نیازمند گذشت زمان است.
از زمان قبل از شیوع این بیماری، آماده‌سازی شهر اصفهان برای مقابله با شیوع بیماری‌ها از منظر شهرسازی مورد توجه قرار گرفت و مسیر شهرسازی هوشمند و شهرسازی دانش محور در برنامه‌های شهرداری اصفهان دنبال شد تا از طریق نرم افزار «اصفهان نما» شهر با چند کلیک در دسترس شهروندان قرار گیرد و ۳۴ خدمت تحت عنوان خدمات اینترنتی شهرسازی و درآمد ارائه شود.
در ارتباط با اقدامات شده درباره تأثیرات شهر و شهرسازی در حوزه کنترل شیوع کرونا و اقدامات در حوزه شهرسازی اصفهان، با «سید احمد حسینی‌نیا» معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان گفت و گویی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تعریف شهرسازی چیست؟
مقوله شهرسازی در یک فضای میان رشته‌ای باید تعریف کرد؛ رویکردی که توأم با برنامه‌ریزی باشد و نگاه کمّی و کیفی به مباحث شهر داشته باشد همان علم شهرسازی است.
آیا در علم شهرسازی شاخه‌هایی وجود دارد که به واسطه طراحی‌ها بتوان با پدیده‌هایی مانند همه‌گیری کرونا مقابله کرد؟
امسال روز جهانی شهرسازی تحت عنوان «شهرسازی، سلامت عمومی، شهر سازگار با بیماری‌های پاندمیک» نامگذاری شد.
هنگامی که مسئله همه‌گیری جهانی را تحلیل می‌کنیم، بلافاصله با مقوله‌ای به نام بحث تاب‌آوری در شهرها پیوند زده می‌شود، اما از طرفی تا قبل از وضعیت بیماری‌های پاندمیک، موضوع در حول محور سازه بنا، فرونشست زمین و مباحثی از این قبیل خلاصه می‌شد، اما امروزه می‌بینیم که موضوعاتی همچون بافت شهر، سیستم تأسیسات و تجهیزات شهر، مبلمان شهری و به طور کلی اکوسیستم شهری روی کنترل شیوع بیماری‌های همه‌گیر تأثیر بسزایی دارد.
از این نظر می‌توان گفت موضوع شهرسازی در حوزه تئوری، عملیاتی و اجرایی خود ارتباط معناداری با این مسئله پیدا می‌کند؛ بی‌شک اگر در حوزه پدافند غیرعامل بخواهیم موضوع را بررسی کنیم، می‌بینیم مبانی شهرسازی ارتباط مستقیم روی کنترل انتشار ویروس کرونا دارد.
شیوع کرونا چه تأثیری بر حوزه شهر و شهرسازی گذاشته است؟
وقتی صحبت از تاب‌آوری، ناپایداری و وضعیت شهرنشینی در شهرها می‌شود، چند مؤلفه حائز اهمیت است که یکی از پارامترها مدیریت یکپارچه شهری است.
وقتی وضعیت نقشه کرونا به لحاظ توزیع و شیوع این ویروس را در شهرهای کشور بررسی می‌کنیم و آن را با مسئله فقر، نابرخورداری یا نابرابری شهری همچون توزیع ناعادلانه خدمات در شهر، وضعیت بالای شهر و پایین شهر، فرودستی شهری و یا تله‌های فضایی فقر انطباق می‌دهیم، مسئله نیاز شهروندی را با مسئله شهرسازی پُررنگ می‌کند.
اگر به مسئله مدیریت یکپارچه شهری در حوزه خدمات توجه شود، قطعاً کنترل این بحران تسهیل و آسان خواهد شد، در غیر اینصورت شاید بر اساس مؤلفه‌های بیان شده، بحران را در مناطق و پهنه‌های مختلف شهری متفاوت دریافت کنیم.
با شیوع ویروس کرونا در ایران تاکنون در حوزه شهرسازی اصفهان چه اقدامات مقابله‌ای شده است؟
یکی از مصادیق اجرایی اقدامات، موضوع مکانیزاسیون و یا مکانیزه کردن فعالیت‌ها (شهر الکترونیک و هوشمند) در شهرداری بوده است. شهر هوشمند تکنولوژی محور است و تاکنون در اصفهان در حوزه شهرسازی الکترونیک و تحقق شهر الکترونیک اقدامات خوبی شده به طوری که از طریق نرم افزار «اصفهان نما» شهر با چند کلیک در دسترس شهروندان است.
در واقع از سال گذشته با شیوع این ویروس عملاً بسیاری از ارائه خدمات و انجام اقدامات در حوزه شهرسازی از طریق مراجعات غیرحضوری و سیستم مجازی دنبال شد.
در گذشته شهروندان برای انجام استعلامات بانک و دفترخانه باید به شهرداری‌ها مراجعه می‌کردند که این فرایند باعث اتلاف وقت و هزینه آنها می‌شد، از این رو در گام نخست اسفند ماه سال گذشته در مناطق ۱۵ گانه شهرداری ارائه خدمات غیرحضوری در حوزه استعلامات شروع شد و همه مناطق از این امتیاز برخوردار شدند تا شهروندان از طریق سیستم‌های مکانیزه، موبایل یا لپ تاپ بتوانند از این خدمات استفاده کنند.
در گام بعدی از اردیبهشت ماه در چهار منطقه پایلوت شهرداری شامل مناطق شش، هفت، هشت و ۱۲ در سه حوزه، صدور پروانه، مجوز سفت کاری و پایان کار به عنوان سه خدمت مهم شهرسازی به صورت غیرحضوری شروع کردیم و در حوزه سفت کاری و پایان کار بدون مراجعه تا مرحله پایان، از صفر تا صد یک فرایند انجام می‌شود، اما در حوزه پروانه ساختمان تا مرحله تهیه نقشه‌های معماری به صورت آنلاین است.
۳۴ خدمت الکترونیک در حوزه شهرسازی تعریف شده و ارائه خدمات دیگر مکانیزاسیون که تحت عنوان اصفهان نما در مسیر برخط دنبال می‌شود، سایر خدمات بشمار می‌رود؛ اما استنباط این است که شاید باید در این حوزه اطلاع رسانی گسترده‌تر بشود.
ضرورت‌های مقابله با بیماری‌های همه‌گیر در شهر چیست؟
موضوع مهم دیگر مشارکت است که در حوزه شهرسازی و در برنامه ریزی شهری قابل احصاست. بیش از قبل احساس می‌شود که باید برنامه‌ریزی‌های شهری را بر اساس مشارکت مدنی و مردمی دنبال کرد و نگاه برنامه‌ریزی بالا به پایین نشود زیرا جلب مشارکت و گرفتن نقطه نظرات و استفاده از این ظرفیت‌های اجتماعی مسئله بسیار مهم در حوزه جامعه شهری است. بازنگری و طراحی فضاهای شهری با در نظر گرفتن رعایت حریم فردی می‌تواند به این مسئله کمک کند و اینکه بتوانیم ضوابط استفاده از مراکز عمومی و فضاهای باز را برای شهروندان دنبال کنیم. افزایش تاب آوری مسئله بسیار پیچیده است، اما با ایجاد مدیریت یکپارچه بحران می‌توان به این مسئله کمک کرد.
یکی دیگر از مقولات حائز اهمیت در حوزه شهرسازی تراکم پذیری و موضوع دیگر نوشهرگرایی یا نوشهرباوری است؛ نوشهرباوری تأکید دارد که نیاز به خدمات و امکانات را بتواند بر اساس مولفه‌هایی همچون گسترش پیاده محوری دنبال کند تا در فاصله زمانی کم، امکانات و خدمات شهری را در اختیار شهروند قرار داده و بتوانیم شرایطی ایجاد کنیم که در محله‌ها زمینه‌های زیست بهتر برای کودکان، کهن‌سالان و معلولان ایجاد شده و همه شمولی رخ دهد و پیوستگی معابر، اختلاط کاربری‌ها، کیفیت معماری و طراحی شهری را برمدار پیاده مداری و پیاده محوری دنبال کنیم.
اصلی‌ترین مأموریت شهرسازی چیست؟
اینکه در شرایط کنونی جامعه و وضعیتی که با آن مواجه هستیم، بتوانیم یک چشمانداز درست با مشارکت مردم برای شهرها لحاظ کنیم یکی از مهم‌ترین رسالت‌های شهرسازی است.
چه آینده‌ای را برای توسعه شهر اصفهان پیش بینی می‌کنید؟
اگر سه واژه رشد، پیشرفت و توسعه را با هم مرور کنیم؛ مسئله رشد رسیدن به یک نقطه مطلوب دیگر با روند افزایشی است، بی‌شک چنانچه برای ساماندهی معابر و فضای سبز شهر برنامه‌ریزی درست داشته باشیم، شهر به مرحله پیشرفت می‌رسد؛ در واقع نگهداشتن شهر در شرایط ایده‌آل یا مطلوب شهروندان خواهد بود.
اگر بخواهیم از نیازهای کمّی فاصله گرفته و به مباحث زیست بوم، پایداری، مسئله تاب‌آوری شهری و مباحثی از جنس کیفی بپردازیم، توسعه شهری شکل می‌گیرد و شهر را با ویژگی‌های کیفی خواهیم داشت.
با مرور لایه‌های علم شهرسازی می‌بینیم در برهه‌ای از زمان علم شهرسازی مبتنی بر کشاورزی بوده است، در برهه بعد مبتنی بر صنعت و پس از آن در برهه مبتنی بر دانش و اطلاعات شده که و در فرایند آن شهرسازی هوشمند مطرح شده است.
شهرسازی دانش محور و هوشمند می‌تواند لایه‌های کیفی را در بر داشته باشد، بنابراین وقتی از توسعه شهر سخن به میان می‌آید، به هیچ عنوان تلقی نمی‌شود که در توسعه شهر مساحت یا محدوده و حریم شهر افزایش یابد؛ بلکه شهری که در آن زندگی می‌کنیم اگر پتانسیل‌ها و قابلیت‌های زیستپذیری را دارا باشد توسعه شهری رقم خورده است.
امروزه در شرایط کنونی کلانشهرها چه در حوزه شهرهای ایران و چه در شهرهای سایر کشورها، وقتی از نگاه توسعه صحبت می‌شود منظور این نگرش و کیفیات است.
نظر شما