به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر مهم‌ترین و پرجمعیت‌ترین سکونت‌گاه بشر است و این روند در سده گذشته به دلیل افزایش جمعیت و روند مهاجرت گروه‌های انسانی از روستا به شهر بیشتر نیز شده است. روند افزایشی نرخ شهر نشینی حاکی از آن است که در آینده نقش شهرها در نظام جهانی بیشتر از امروز خواهد شد. این خود لزوم توجه به علوم مرتبط با شهر را بیشتر می‌کند، علومی که همزمان با افزایش نقش شهرها متحول شده است. دانشی که باید در زمان وقوع هر اتفاقی در شهر سریعاً خود را با آن تطبیق دهد تا بتواند پاسخگوی نیازهای شهروندان در برهه‌های زمانی مختلف باشد. مسلم است که مدیران و برنامه ریزان از قبل باید بستر و زیرساخت مناسب را تدارک دیده باشند و علم شهرسازی در کنار سایر علوم شهری نقش مهمی در این روند دارد. در این زمینه گفت‌وگویی را با" حامد اخگر، دکترای شهرسازی" داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
نقش علم شهرسازی در نظام مدیریتی شهرهای ما چیست؟
علم شهرسازی با هدف اسکان بشر در شهرها شکل گرفته و این تعریف از اولین تعاریف در زمینه این علم است. با شکل گیری تمدن‌ها در شکل اولیه، نماد شهرها در این عرصه تجلی پیدا کرد، شهر و شهرسازی مورد توجه قرار گرفت و شهر سازان در قالب اندیشمندان روحانی شهر در تمدنی مثل هندوستان و هاراپا و محصلان دانشگاه جنی شاپور در مغان، ایران باستان، در این عرصه بودند. این روند توسعه و ادامه یافت و با ظهور شهر مدرن پس از انقلاب صنعتی و رشد شهرنشینی شهر دیگر صرفاً مکان زیست نبود بلکه حیات اجتماعی و اقتصادی جامعه متأثر از آن بود و در چنین فضایی لزوم طراحی و برنامه ریزی منطبق بر اندیشه‌های ایدئولوژیک و پارادایم‌های هر جامعه و کشور، نقش شهر سازان را در عرصه شهرها بیشتر تجلی داد. این نگاه بیشتر در عرصه برنامه ریزی و طراحی مطرح بود. عرصه مدیریت شهری، اولین عرصه‌ای است که شهر سازان بر پایه اندیشه‌های خود در آن گام برداشتند. آنان در این عرصه توانستند یا حداقل سعی کردند که از ظرفیت‌های شهرها مبتنی بر خواستگاه اصلی شهرسازی استفاده و نقش مؤثری داشته باشند. امروز به جرأت می‌توان گفت که یکی از گروه‌های مدعی در عرصه مدیریت شهری شهرسازان هستند که راه برای این گروه بسیار بازتر از قبل است.
اهمیت در نظر داشتن روزی به نام روز جهانی شهرسازی چیست؟
اهمیت روز شهر ساز را می‌توان در ابعاد مختلف بررسی کرد. این نکته از این نظر حائز اهمیت است که بیش از ۷۰ درصد جمعیت دنیا در شهرها زیست می‌کنند و شهرها محل تناظر، تباین، تقابل و تضارب آرا و نظرات مختلف گروه‌های مختلف اندیشه از طیف‌های گسترده اجتماعی تا سیاسی است. شهری را که در آن زندگی می‌کنیم شهر سازان می‌سازند و توسعه می‌دهند و انتخاب روزی به نام روز شهر ساز خالی از لطف نیست. در عین حال اهمیت این قشر در ترکیب بندی شهرها و جهت دهی در این عرصه بسیار مؤثر است. از بین بردن فاصله‌های طبقاتی و کاهش برداشت‌های نژادپرستانه از شهر امروز و یا استفاده شهر برای همه طیف‌های سنی و گروه‌های اجتماعی، نمود دیگری از اهمیت این قشر است. کاهش نابرابری‌ها در برنامه ریزی و عدالت در توزیع کاربری موجب تحقق عدالت اجتماعی می‌شود. در همین رابطه حفظ محیط زیست و توسعه پایدار شهری امری است که باید مورد توجه باشد و همه اینها در بستر شهر رخ خواهد داد و می‌دهد و شهر را شهر سازان آن را می‌سازند. انتخاب روزی به نامه شهر سازان، برنامه ریزان شهری و طراحان شهری از اهمیت شهر امروز در اندیشه جهانی نشأت می‌گیرد و خواستگاه‌های رفع کننده مشکلات حاضر در شهرهای امروز است. در هر کشور معمولاً انجمن‌های شهرسازی به عنوان یک رویکرد اساسی شعارهایی را در نظر می‌گیرند این در حالی است که توسعه پایدار شهری مدتی است که به عنوان یک شعار اساسی مورد توجه بوده و در عین حال مواردی مانند کاهش نابرابری‌های اقتصادی، نژادی اجتماعی و جنسیتی، امسال بیشتر از سنوات قبل مورد توجه است.
ارزش و اهمیت شهرسازی در کنار سایر علوم شهری چیست؟
شهرسازی یک علم میان رشته‌ای است و زمانی به آرمان خود می‌رسد که بتواند با رشته‌های مختلف کار کند و در این عرصه زمانی موفق خواهد بود که بتواند از پارادایم اندیشه‌های مختلف، همسو با هدف شهر و شهرسازی حاکم بر آن استفاده نماید. تدوین و تصویرسازی شهر به صورت مجرد و بدون استفاده از علوم دیگر یک باخت و شکست قطعی از آرمان شهرسازی است. استاد بزرگ شهرسازی لوئیس مامفورد با بیان اینکه شهرسازی یک علم میان رشته‌ای است مطرح می‌کند که کار شهرسازی یک کار گروهی است.
ارزیابی شما از چشم‌انداز آینده شهرهای کشور چیست؟
جواب به این سوال بسیار سخت است زیرا مسلم است که شهرها وابسته به هویت فرد فرد شهروندان هستند. خدا در قرآن می‌فرماید "ان الله لا یغیر مابقوم حتی یغیرو ما بانفسهم". در شهرها می‌توان نمود این آیه را کامل دید. لذا چشم‌انداز هر شهر متفاوت از شهر دیگری و در عین حال تابعی از هویت اجتماعی شهروندان و رویکرد حاکم بر شهر است. به عنوان نمونه در شهر اصفهان با هدف دستیابی به شهر گردشگری و توریستی اقدامات بسیار خوبی انجام شده است و با توسعه مسیر دوچرخه سواری، مترو و مسیرهای حمل و نقل عمومی، گام‌های خوبی در مسیر تحقق اهداف و دستیابی به چشم اندازی مناسب برداشته شده است. تدوین چشم‌انداز توسعه شهری امر مسلم در نظام برنامه ریزی شهری و طراحی شهری حاکم بر شهرهای امروز است. رشد شهرنشینی طی سالیان اخیر رو به افزایش گذاشته و لازم است که برنامه ریزی مشخصی انجام شود. در دوران شیوع ویروس کرونا کمبود بیمارستان در شهری مانند اصفهان بسیار مشهود شده است که نشان می‌دهد خدمات و امکانات با رشد جمعیت شهر تناسب ندارد. مهاجرت از روستا و شهرهای کوچک و استان‌های مجاور به استان اصفهان نیز برای اشتغال موجب بالا رفتن ضریب بیکاری استان و شهر اصفهان شده است که به تبع آن می‌تواند موجب افزایش بزه شهری شود. در این راستا تخصیص منابع و همچنین رویکرد توسعه پایدار شهری در این امر بسیار مؤثر خواهد بود.
نظر شما