به گزارش خبرنگار ایمنا، کودکان از آسیب پذیرترین گروه‌های جامعه و در معرض خطرات بی‌شماری هستند که در اثر بیماری‌های قابل پیشگیری یا درمان پذیر، حوادث قابل اجتناب و انواع بدرفتاری‌ها و برخوردهای غیراخلاقی و سوءرفتار صدماتی دیده‌اند که در بعضی موارد حتی به قیمت از دست دادن جان آنها تمام شده است. فقر و بیسوادی، سوءتغذیه، جنگ، شیوع بیماری‌ها، بحران‌های اجتماعی و نداشتن امنیت از جمله خطراتی است که کودکان را به طور جدی تهدید می‌کند کودکانی که مورد کودک آزاری قرار می‌گیرند به کارهای غیرقانونی یا تکدی‌گری وادار می‌شوند و زمانی که مورد بی‌مهری و بدرفتاری والدین خود قرار می‌گیرند از نظر جسمی و روانی آسیب‌های جدی و غیرقابل جبرانی می‌بینند.
والدین در زمینه تربیت کودک آموزش نمی‌بینند
قدرت‌الله خسروشاهی عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه اصفهان، با توضیح اینکه در قوانین کیفی والدین و سرپرستان کودک در قالب تنبیه و تربیت، رفتارهای خشونت‌آمیزی علیه کودکان دارند، می‌گوید: تنبیه بدنی کودک توسط والدین، مربی و سرپرست کودک قانونی نیست، اما در قانون تعریفی از اینکه چه اندازه‌ای از تربیت بدنی مجاز است یا موارد این چنینی وجود ندارد و والدین نیز آموزشی در زمینه تربیت کودک نمی‌بینند.
وی با اشاره به اینکه مرحله دوم پیشگیری شناسایی خانواده‌هایی است که احتمال خشونت علیه کودکان در آنها وجود دارد، می‌افزاید: بسیاری از خانواده‌ها، به دلیل فقر فرهنگی، مشکلات مالی، کثرت تعداد فرزندان و محیطی که در آن زندگی می‌کنند، خشونت علیه کودکان در بین آنها وجود دارد که باید شناسایی شوند و آموزش ببینند تا با شناخت خشونت و آزار علیه کودکان در خانواده‌ها کمتر شاهد بروز این معضل اجتماعی باشیم.
وجود پلیس ویژه کودک در پیشگیری از خشونت خانگی مؤثر است
خسروشاهی با تاکید بر اینکه مرحله سوم مربوط به خانواده‌هایی است که خشونت علیه کودکان در آن اتفاق افتاده و خانواده درگیر مسائل خشونت و آزار کودک است، تصریح می‌کند: در اینگونه خانواده‌ها باید آموزش و پیشگیری جایگزین استفاده از قوانین کیفری شود، چرا که این خانواده‌ها دچار فقر فرهنگی و ضعف آموزشی هستند که به جای امنیت دادن به کودک در حال آزار وی هستند، بنابراین باید مشکلات این خانواده‌ها شناسایی شده و حل شود، تنها مجازات کردن مشکلات را حل نمی‌کند.
وی آموزش کودکان در زمینه شناخت خشونت و آزار علیه آنها را مهم دانست و می‌گوید: خود کودک نیز باید بداند و تشخیص دهد که کدام رفتار خشونت و آزار محسوب می‌شود، گاهی هم کودکان توان گزارش دادن خشونتی که علیه آنها می‌شود را ندارند و موارد بسیاری از خشونت علیه کودکان پنهان می‌ماند، چرا که کودکان درباره اطلاع دادن خشونت آموزش ندیده‌اند.
عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه اصفهان خاطرنشان می‌کند: داشتن نیروهای تخصصی مانند پلیس ویژه کودک بسیار کارآمد است و در حوزه پیشگیری وضعی قرار می‌گیرد، در بسیاری از کشورها پلیس ویژه کودک وجود دارد و کودک می‌تواند خشونت و آزاری که علیه وی انجام شده را به پلیس اطلاع دهد، در زمینه پیشگیری وضعی بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم.
سیاست‌گذاران برای حقوق انسان‌ها شرط سنی قائل نشوند
سمیه یخچالی مؤسس جمعیت حمایت از حقوق کودکان مهر زنده‌رود، در گفت وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: کودکان با آسیب‌هایی به طور مستقیم و غیرمستقیم روبرو هستند که این آسیب‌ها را می‌توان به آسیب‌های مدرن و سنتی نیز تقسیم کرد که کودکان با آن مواجه می‌شوند. آسیب‌های سنتی شامل کودک آزاری، کار کودکان، اعتیاد کودک، بدسرپرستی و بی‌سرپرستی که این موارد می‌تواند باعث به بزهکاری و بزه دیدگی کودکان و در آخر عقب ماندگی آنان از تحصیل شود.
وی می‌افزاید: بحران‌های اجتماعی جدید همچون کرونا که در وضعیت خانواده‌ها تأثیر می‌گذارد یا آسیب‌های مدرن امروزی به واسطه دنیای مدرن و فضای مجازی به کودکان تحمیل می‌شود و می‌تواند شامل قاچاق کودکان، سواستفاده از کودکان در صنعت مد و لباس و حتی پورنوگرافی باشد. این موارد مصادیق آسیب‌هایی هستند که کودکان را در دنیای فعلی تهدید می‌کند.
مؤسس جمعیت حمایت از حقوق کودکان مهر زنده‌رود در خصوص سیاست‌گذاری‌هایی که صورت گرفته است، افزود: در حال حاضر قانونی تحت عنوان قانون حمایت از اطفال و نوجوانان به تصویب رسیده است که با وجود نقایصی که دارد اما گام بزرگی برای حمایت از این اقشار و تحقق حقوق کودکان برداشته شده است. سیاست گذاران اجتماعی نباید برای به رسمیت شناختن حقوق انسان‌ها شرط سنی قائل شوند، یعنی همان طور که حقوق یک انسان بزرگسال تعیین می‌شود برای حقوق کودک و نوجوان هم باید حقوقی را قائل شوند.
لزوم افزایش مجازات والدین در کودک آزاری
این فعال حقوق کودکان تصریح می‌کند: اخیراً با خبرهایی روبرو هستیم که کودکان توسط نزدیکان خود آزار دیده یا به قتل رسانده می‌شوند، قانون برای حمایت از اطفال و نوجوانان مجازات‌هایی برای خاطیان پیش‌بینی کرده اما اگر کودک آزار والدین وی باشند این مجازات به حداقل می‌رسد، همین مورد باعث اهمال کاری والدین می‌شود و سیاست گذاری اجتماعی به سمت و سوی خوبی نمی‌رود.
وی می‌افزاید: در واقع این سیاست گذاری باید به دور از شعار زدگی در راستای تحقق منافع کودکان باشد، بدین صورت که آموزش‌های ابتدایی نیز با توجه به این موارد پیگیری شود، حتی پیشنهاد می‌شود واحدی تحت عنوان حقوق کودک در مقطع پیش دبستانی و ابتدایی وجود داشته باشد و آموزش و پرورش، بهزیستی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله ارگان‌های متولی امر آموزش حقوق کودک در جامعه هستند.
کودک آزاری از عوامل ایجاد بزهکاری در بزرگسالی است
سعید رحیمی، روانشناس کودک و استاد دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد به طور متوسط از ۴۰ میلیون کودکی که متولد می‌شوند، حدود ۱۷ درصد از همین کودکان آزار دیده و جان خود را از دست می‌دهند و حدود نیمی از کودکان آزار دیده به دلیل ترس از آبرو و برخورد نامناسب والدین از افشای مسائل سر باز می‌زنند.
وی با اشاره با آمار کودک آزاری در کشورمان، می‌افزاید: در کشورمان نیز بر اساس آخرین پژوهشی که توسط آقای مفاخری و همکارانشان صورت گرفته از هر ۸ هزار خشونت خانگی هزار مورد مربوط به کودک آزاری است که بیشتر آسیب‌ها مربوط به دختران است. رفتارهای استثمار گونه منجر به آسیب‌های هیجانی، جنسی، جسمی، اجتماعی، شغلی و تحصیلی برای کودک می‌شود. این آسیب‌ها باعث شده ارزش‌های انسانی کودک زیر سوال رفته و آسیب‌های بسیاری متوجه کودک شود.
رحیمی تصریح می‌کند: کودک آزاری جسمی باعث آسیب‌های فیزیکی به فرد می‌شود، آسیب‌های جنسی نیز مورد بعدی سو رفتارهاست که به شکل‌های مختلفی از کودکان سواستفاده می‌شود، آسیب‌های هیجانی شامل آزارهای زبانی، تحقیر و طرد کودک، تنبیه کردن، همسر آزاری در حضور کودکان، بی احترامی به حریم کودکان، وادار کردن آنان به ازدواج‌های زودهنگام، به کارگیری آنان در مشاغل و همین طور سواستفاده از کودکان در فضای مجازی است.
وی می‌افزاید: سو رفتار دیگر غفلت است، بی‌توجهی والدین به آموزش، تحصیل و بازی کودک، بی‌توجهی به یادگیری مهارت‌ها در خصوص ارتباط با کودک، عدم مراقبت‌های بهداشتی و تغذیه و عدم توجه به امنیت کودک و دلبستگی به مادر از جمله غفلت‌های والدین نسبت به کودک آزاری است.
این روانشناس حوزه کودک و خانواده اظهار می‌کند: از پیامدهای کودک آزاری، آسیب به مراکز عصبی است که این آسیب‌ها در قالب رفتارهای نابهنجار و در تصمیم گیری و ارتباط‌های بین فردی بروز پیدا می‌کند، گفتنی است این آسیب‌ها در قالب رفتارهای بزه در افراد نمایان می‌شود که از پیامدهای آزار به کودکان است.
کاهش فقر اقتصادی و فرهنگی از میزان کودک آزاری می‌کاهد
رحیمی در خصوص راهکارهای کاهش کودک آزاری، می‌افزاید: راهکارهایی که برای کاهش بدرفتاری با کودکان می‌توان ارائه داد این است که باید در سطح جامعه فقر اقتصادی و فرهنگی را کاهش دهیم و خانواده‌ها دارای درآمد کافی باشند، این باعث انگیزه یادگیری در مهارت‌های فرزندپروری می‌شود و قطعاً آسیب‌ها کاهش پیدا می‌کند، آموزش مهارت‌های فرزند پروری برای زوجین باعث آشنایی والدین با کنوانسیون حقوق کودک شده و آشنایی آنان با انواع کودک آزاری می‌شود، در واقع این آگاهی‌ها می‌تواند زمینه بدرفتاری با کودکان را بسیار کاهش دهد.
وی می‌گوید: کمک سازمان‌های دستگاه‌های اجرایی و مردم نهاد مانند بهزیستی، کمیته امداد، آموزش و پرورش و خیریه‌ها نیز در این زمینه احساس می‌شود، برگزاری کارگاه‌ها یا آموزش‌هایی در این زمینه قطعاً می‌تواند اثر بخش باشد.
این روانشناس کودک و خانواده در پایان تصریح می‌کند: ارزیابی و غربالگری کودکان نیز باید در مدارس انجام شود تا با مشاهده هرگونه ناهنجاری با اقدامات مؤثر، درمان‌ها صورت گیرد، همچنین ایجاد نهادی برای نظارت بر ساختار و عملکرد خانواده می‌تواند راهکار مؤثری باشد تا این نظارت روانشناختی بتواند تربیت بهتری برای کودکان در معرض آسیب رقم بزند و مجموعاً مهارت‌هایی را به والدین آموزش دهد تا از گسترش کودک آزاری کاسته شود، البته این نیاز به یک بسیج همگانی داشته تا توجه دولت و ارگان‌های ذیربط معطوف به نسلی شود که آینده کشورمان را می‌سازد.
نظر شما