به گزارش خبرنگار ایمنا، سالهاست اصفهان را با الفاظ "موزه‌شهر" و "جهان‌شهر" معرفی می‌کنند که سبب آن وجود آثار تاریخی متعدد از دوره‌های شکوفایی تاریخی اصفهان است.
اجرای پروژه‌های شهری در محدوده این میراث به جای مانده از دوره‌های گذشته، در سال‌های اخیر با حواشی و چالش‌هایی مواجه بوده و از یک سو مدیریت شهری و از سوی دیگر اداره کل میراث فرهنگی را درگیر خود کرده است.
گذر آقانجفی در مجاورت میدان امام (ره) یکی از شاخص‌ترین پروژه‌هایی است که اجرای آن عمر چند دوره مدیریت شهری اصفهان را به چشم دیده و همچنان در پیچ و خم تصمیم‌گیری کلان و منطقه‌ای باقی مانده است. تصمیم در خصوص این موضوع در شورای عالی شهرسازی و معماری نوید آن را می‌داد تا بالاخره گره کور این گذر باز شود اما نتیجه جلسات آن چیزی نبود که مدیران شهری اصفهان به دنبال آن بودند.
اختلافات از این دست در حوزه میراث فرهنگی اصفهان محور گفت‌وگوی ایمنا با علیرضا نصراصفهانی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان است که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
اخیراً شورای عالی شهرسازی و معماری تصمیم خود درباره گذر آقانجفی را ابلاغ کرد که با اعتراض شما در صحن علنی همراه شد، بعد از این اعتراض برخی کج‌فهمی‌ها درباره موضع شورای شهر اتفاق افتاد، به‌طور کلی مدیریت شهری درباره این گذر چه رویکردی دارد؟
می‌دانید که چند سال است مردم درباره پروژه گذر آقانجفی معطل و بلاتکلیف مانده‌اند و ما به دنبال تعیین تکلیف مردم ساکن هستیم. دغدغه ما همیشه این بود که وقتی پروژه و طرحی اجرا می‌شود نباید سال‌ها به طول انجامیده و مردم به‌واسطه آن مورد آزار قرار گیرند.
اگر به سخنان در صحن علنی توجه کنید می‌بینید که به دفاع از مردم صحبت کردم که تا کی باید ساکنان این محل خاک استشمام کنند، رفت و آمدشان مختل شود و از این وضعیتی که راه و شهرسازی، شورای شهر، شهرداری و سمن‌ها برای این مکان درست کرده‌اند گله‌مند باشند.
موارد بسیاری دست به دست هم داده تا نتیجه آن این بلاتکلیفی موجود باشد و معتقدیم برای حل آن باید در بالاترین سطح کشور تصمیم‌گیری شود و وقتی تصمیمی گرفته شد، همه بپذیرند. به عبارتی وقتی شورای عالی شهرسازی و معماری تصمیم‌گیری می‌کند باید فصل‌الخطاب مردم، مدیران شهری و سمن‌های میراث فرهنگی باشد.
وقتی خودم می‌گویم این تصمیم فصل‌الخطاب است، پس مخالفتی با آن ندارم اما اعتراضی که ما کردیم این بود که چرا این شورا با حضور مسئولان اصفهان مصوبه‌ای داشت و پس از آن در جلسه دیگر که مسئولان اصفهان نبودند تصمیم تغییر کرد وگرنه چون همه ارگان‌های مرتبط در شورای عالی هستند قطعاً قبل از هرگونه تصمیمی اطلاعات را دارند و مصالح یک موضوع را از ابعاد مختلف می‌سنجند.
سال گذشته وزیر راه و شهرسازی به همراه مدیران شهری از این گذر بازدید کرد، معاون شهرسازی وزارتخانه هم چند مرتبه از این مکان بازدید کرده اما این موضوع در شهرهای دیگر نیز وجود دارد که تصمیم‌گیری‌های شورای عالی پشت درهای بسته گرفته می‌شوند و انگار قرار نیست این مشکل حل شود!
یکی از مواردی که می‌تواند تصمیمات را دقیق‌تر کند، بازدید میدانی است. گاهی اوقات ارباب رجوع به کمیته‌های نظارتی شورای شهر مراجعه کرده و موضوعاتی را مطرح می‌کند که ما در جلسه یک نظری داریم ولی وقتی از محل بازدید می‌کنیم می‌بینیم موضوع کاملاً متفاوت بوده و این نتیجه بازدید از محل است.
این موضوع درباره پروژه‌های حوزه میراث فرهنگی و محیط زیست باید بیشتر مدنظر باشد برای آنکه اظهارنظر با کمترین اشکال باشد تصمیم‌گیران باید بازدید میدانی داشته باشند. درباره گذر آقانجفی این مورد درخواست ما هم بوده که کارشناسان از نزدیک بازدید کنند و نظرشان را مطرح و دیدگاه‌های مردمی را بررسی کنند.
به‌طور کلی درباره میراث فرهنگی اصفهان، حساسیت بالا بوده و اگر اتفاقی در اصفهان رخ دهد که سبب آسیب و تخریب آثار تاریخی شود، نه تنها مردم، صاحب‌نظران و فعالان میراث فرهنگی شهر بلکه هرکسی از این اتفاق در کشور مطلع شود، بی‌تفاوت نیست و صدای اعتراض او بلند خواهد شد. بر همین مبنا اگر در بافت میراثی یک شهر اتفاقی رخ داد که صدای اعتراضی را در پی نداشت، به معنای آن است که طرح ارائه شده به حد مطلوبی اجرا شده و انتقاد چندانی به آن وارد نیست.
فارغ از این موضوع، ما در جلسه‌ای که با حضور وزیر راه و شهرسازی و معاون او، نمایندگان وزیر کشور، وزیر میراث فرهنگی و منابع طبیعی حضور داشتند، سناریوهای اصفهان را ارائه دادیم ولی مشخص نیست که چه اتفاقی افتاد که یک روز بعد از عاشورای امسال بدون حضور ذی‌نفعان تصمیمی در شورای عالی گرفتند که جز هیچکدام یک از سناریوهایی که مدیران شهری اصفهان ارائه داده‌اند نبوده است؟
الآن تفاوت این سناریوها با ابلاغیه شورای عالی چیست و شما به چه موردی اعتراض دارید؟
قرار بود این گذر سنگفرش شده و در مجاورت مسجد شیخ لطف الله مسیر آن در قالب یک تقاطع بازگردد. عبور و مرور نیز به عنوان یک گذر آرام که خودروها بتوانند حرکت کنند و ساکنان در رفت و آمد با مشکل مواجه نشوند پیشنهاد شده بود چون اگر این مکان صرفاً تبدیل به یک پیاده‌راه تبدیل شود مردم با مشکل مواجه می‌شوند.
در پیشنهاد مدیران اصفهان ساماندهی بخش‌هایی که برای توسعه گذر عقب‌نشینی شده بود و توجه به نمای گذر و بدنه‌سازی نیز ذکر شده بود.
جدای از موضوع گذر آقانجفی، به نظر می‌رسد اختلاف میراث فرهنگی و شهرداری اصفهان تمامی ندارد، آیا وقت آن نرسیده که شورایی درباره این موضوع تشکیل شود؟
دستگاه‌های مرتبط در اصفهان چندان مشکلی با یکدیگر ندارند و اینگونه نبوده که مدیریت شهری توپ را در زمین میراث فرهنگی اندازد یا برعکس، چون اگر اختلافی پیش آید، موارد اختلاف هم را متوجه می‌شویم و به یک راهکار مشخص می‌رسیم اما موضوع این است که مباحث این چنینی در اصفهان تمام شدنی نیست.
به نظرم اگر این موارد به استان تفویض اختیار شود و مدیران بومی بتوانند با توجه به تمام ملاحظات میراثی تصمیم‌گیری کنند، کمترین اختلاف پیش می‌آید چون وقتی بازدیدی از یک محل انجام شود، مدیر و کارشناس غیربومی تنها شکل فیزیکی پروژه را می‌بیند اما این بازدید با تجربه کسانی که به‌طور پیوسته در اصفهان زندگی می‌کنند و بافت، فرهنگ، آسیب‌های اجتماعی و سیاسی را می‌دانند متفاوت است بنابراین فکر می‌کنم باید یک هماهنگی در این خصوص داشته باشیم که پیشنهاد تشکیل چنین شورایی جای بررسی دارد.
البته شورای شهر مدتی پیش احساس کرد که در شهر اصفهان باید شهرداری بافت تاریخی شکل بگیرد و پیشنهاد آن توسط کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی داده شده است. اگر این شهرداری شکل گرفت، همین شورا می‌تواند در قالب شهرداری بافت تاریخی پیش‌بینی شده و با یک نگاه فراگیر روی تمام بافت تاریخی شهر اصفهان اتخاذ تصمیم کند.
در مناطق سه و یک بافت تاریخی زیادی وجود دارد، کلیسای وانک و بافت اطراف آن در منطقه پنج، تخت فولاد در منطقه شش و آثار متعدد دیگری که در شهر پراکنده هستند، اگر همگی به یک مجموعه سپرده شوند و مدیران این مناطق از آگاه‌ترین افراد به مسائل مربوط به میراث تاریخی باشند، یقیناً گره‌های مشابه قبل پیش نخواهد آمد.
باید هر اتفاقی قرار است در بافت تاریخی انجام شود، در قالب آن شهرداری باشد و شهرداری مناطق دیگر در حوزه‌های دیگر فعالیت کنند و بدین سبب تصمیم واحد توسط شهرداری بافت تاریخی، به سلامت فعالیت‌های شهری کمک می‌کند.
تشکیل این شهرداری در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
طرح تشکیل این شهرداری در حال تدوین است و به نظر می‌رسد به زودی به صحن علنی اعلام وصول شود و به دنبال آن هستیم که به عنوان یکی از دستاوردهای شورای پنجم، این امر را به تصویب برسانیم. البته باید نظر شهرداری و رأی دهی اعضای شورای شهر نیز با این پیشنهاد همراه شود.
تصور می‌کنم اگر این ایده به مرحله اجرا برسد، اقدامی مانا خواهد بود چون اصفهان یک شهر ویژه است و هر اقدامی که قرار است در آن انجام شود، موضوعات میراث فرهنگی یک بعد تصمیم‌گیری است.
در روزهای اخیر دغدغه حفظ آثار تاریخی اصفهان که ممکن است به‌واسطه آتش‌سوزی به خطر افتد مطرح شده، آیا تشکیل این شهرداری به حفاظت بیشتر این آثار کمک می‌کند؟
قطعاً اگر این شهرداری تشکیل شود، بخش درآمدهای آن جدا خواهد بود. بازآفرینی شهری تنها در بافت فرسوده نیست و بخشی از آن به بافت تاریخی مربوط می‌شود که باید شهرداری مذکور آن را انجام دهد بنابراین طبیعتاً با این سازوکار، محافظت از آثار تاریخی اصفهان نیز بیشتر خواهد شد.
درباره دولت‌خانه صفوی نیز توضیح می‌دهید؟ آیا حدود آن مشخص شده است؟
دولت‌خانه صفوی چهارچوب مشخصی دارد و محدوده آن نیز تعیین شده و اختلاف نظری روی آن نیست. امتداد بخشی از این طرح به سمت پل‌های تاریخی شهر نیز پیش می‌رود. یا به‌طور مثال اقداماتی همچون سنگفرش چهارباغ عباسی و اتصال آن به خیابان سپاه و میدان امام (ره) در قالب همین طرح است.
در محدوده دولت‌خانه، خط آسمان مشخص است؟ چون اگر قرار است به سمت پل‌های شهر امتداد پیدا کند، چند ساختمان مرتفع در آن سمت شهر در حال احداث است، آیا ارتفاع این سازه‌ها مشکل‌ساز نخواهد شد؟
یکی از الزامات دولت‌خانه صفوی خط آسمان است و باید موردتوجه باشد که این موازین باید توسط میراث فرهنگی مشخص شود. اگر شهرداری بافت تاریخی ایجاد شود، در این زمینه کار میراث فرهنگی نیز راحت می‌شود چون فقط با یک شهرداری که شامل کارشناسان و مدیران متخصص است سروکار دارد و مدیریت واحد در این خصوص بحث‌های هیجانی که ممکن است به دلیل نارس بودن خبر مشکل‌ساز شود نیز دیگر پیش نخواهد آمد.
نظر شما