به گزارش ایمنا نام داوود پیرنیا با نام برنامه رادیویی گل‌ها در آمیخته است. گل‌هایی که نخست پسوند جاویدان و سپس رنگارنگ و صحرایی را به دنبال داشت، وی پیش از آنکه بنیانگذار برنامه‌ی گل‌ها باشد، سیاستمدار و پژوهشگر بود.
بیوگرافی داوود پیرنیا
داوود پیرنیا فرزند حسن پیرنیا (مشیرالدوله) نخست وزیر سابق ایران در سال ۱۲۷۹ شمسی در تهران متولد شد. مادر او شکوه عظمی از خانواده امیر علایی دولو قاجار بود و پدر داوود در زمان خود از نادر سیاستمداران تحصیل‌کرده ایران به شمار می‌رفت. داوود تحصیلات ابتدایی را در منزل فراگرفت و برای ادامه‌ی تحصیل وارد مدرسه‌ی فرانسوی سن لویی در تهران شد. او سپس برای تحصیل در رشته‌ی حقوق به سوئیس رفت و همزمان با تحصیل، با اصول پایه‌ی موسیقی کلاسیک و نواختن پیانو آشنا شد.
پیرنیا پس از بازگشت از سوئیس در وزارت دادگستری و پس از آن وزارت دارایی مشغول به کار شد. از جمله دستاوردهای او در زمان تصدی مشاغل دولتی می‌توان به تأسیس کانون وکلا و اداره‌ی آمار ایران اشاره کرد. وی در اواخر دوران مسئولیت خود، در زمان نخست وزیری قوام، معاونت وی را برعهده‌داشت. موقعیت سیاسی پیرنیا و همچنین اعتبار خانوادگی او در این دوره، موجب‌شد تا با اکثر شخصیت‌های نامدار و بزرگان ادبیات و هنر آن دوره آشنا شود، آشنایی که پایه و اساس بزرگترین دستاورد زندگی او در آینده‌ی نزدیک بود. پس از سقوط دولت قوام، پیرنیا نیز از مقام خویش استعفا کرده و کار دولتی را کنار گذاشت.
پیرنیا و موسیقی
پیرنیا که در زمان تحصیل در سوئیس، نواختن پیانو را فراگرفته بود و با اصول و قواعد موسیقی کلاسیک آشنا شده بود، پس از سقوط دولت قوام به مطالعه در زمینه موسیقی ایران پرداخت و به گردآوری آهنگ‌های اصیل ایرانی مشغول شد.
آتشین لاله، نام نخستین کنسرت تنها انجمن موسیقی ملی در آن زمان بود که با شعر رهی معیری و با کوشش داوود پیرنیا در حضور قوام‌السلطنه و هیأت وزیران و جمعی از بزرگان مملکت، در سال ۱۳۲۵ به اجرا درآمد. اهدای یک لاله آتشین به تک تک مدعوین نیز از ابتکارات داوود پیرنیا بود. ده سال بعد، نخستین برنامه گل‌های جاویدان با شعر حافظ، سلامی چو بوی خوش آشنایی، از رادیو پخش شد.
پیرنیا و برنامه گل‌ها
در زمانی که موسیقی ایرانی روزهای سختی را می‌گذراند و رادیویی که با حمایت از برخی از جریان‌های منحط، موسیقی عوام‌پسند را عرضه‌می‌کرد؛ هنر استادان موسیقی اصیل ایرانی در انزوا و در حال فراموشی بود، در این شرایط پیرنیا توانست نظر مقامات سازمان برنامه و بودجه را به شرایط حساس آن دوره جلب و با کسب حمایت مالی لازم، اقدام به تأسیس ارکستر گل‌ها کند.
برنامه رادیویی گل‌ها
گل‌ها یک برنامه موسیقی ایرانی بود که به مدت ۲۳ سال از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷ از رادیو ملی ایران پخش می‌شد، این مجموعه جمعاً شامل ۸۵۰ ساعت مقدمه و شعرخوانی به همراه آواز بود که در این میان تک‌نوازی‌هایی نیز گنجانده شده بود. «گل‌ها» به سبب تحولی که در موسیقی ایرانی ایجاد کرد و تأثیر عظیمی که بر نگرش ایرانیان نسبت به موسیقی بر جای گذاشت یکی از بهترین و اصیل‌ترین و ایرانی‌ترین برنامه‌های تاریخ رادیو شمرده می‌شود.
برنامه گل‌ها در آغاز با نام گل‌های جاویدان به ابتکار داوود پیرنیا در رادیو تهران آغاز شد. برنامه‌های دیگری نیز به نامهای گل‌های رنگارنگ، یک شاخه گل، برگ سبز، گل‌های صحرایی بعد از ۱۳۳۴ به این مجموعه افزوده شد. در طول یازده‌سال ریاست و نظارت پیرنیا بر تولید مجموعهٔ گل‌ها ۵ دسته برنامه در این مجموعه تهیه شد: گل‌های جاویدان (۱۵۷ برنامه)؛ گل‌های رنگارنگ (۴۸۱ برنامه)؛ برگ سبز (۴۸۱ برنامه)؛ یک شاخه گل (۴۶۵ برنامه)؛ و گل‌های صحرایی (۶۴ برنامه) هر یک از این مجموعه‌ها شامل آثار برگزیدهٔ شاعران کهن و معاصر زبان پارسی و دکلمهٔ شعر در آن‌ها با موسیقی و اجرای آهنگ و تفسیر جامع و کامل استادانِ فن همراه بود و دکلمه کنندگان مشهور و وارد به فن دکلمهٔ اشعار در آن حضور داشتند. همچنین موسیقی کهن و بومی ایرانی نیز در این مجموعه‌ها به چشم می‌خورد. پس از کناره‌گیری پیرنیا از فعالیت در رادیو در سال ۱۳۴۶ و چند سال بی‌ثباتی، در سال ۱۳۵۱ برنامه دیگری با نام گل‌های تازه با مدیریت هوشنگ ابتهاج پخش شد.
ارکستر گل‌ها چیست؟
ارکستر گل‌ها از آهنگ‌سازان، خوانندگان و نوازندگان مشهور آن دوره تشکیل‌شده بود و بعدها با شرکت عده‌ی بیش‌تری از هنرمندان تکامل‌یافت. هسته اولیه ارکستر گل‌ها را نوازندگانی همچون ابوالحسن صبا، علی تجویدی، مهدی خالدی، احمد عبادی (سه تار)، مرتضی محجوبی (پیانو)، عبدالله جهان‌پناه (ویولن)، لطف‌الله مجد (تار)، رضا ورزنده (سنتور)، عباس شیرخدایی (قره‌نی)، ایزدی (ویولن سل)، مستان (کنترباس) و حسین تهرانی (ضرب) تشکیل می‌دادند [۲] که بعدها تحت رهبری روح‌الله خالقی افراد سرشناس دیگری مانند همایون خرّم، پرویز یاحقی (ویولن)، حسن کسایی (نی و سه‌تار)، جواد معروفی (پیانو)، جلیل شهناز، فرهنگ شریف (تار) ناصر افتتاح (تنبک)، علی اصغر بهاری (کمانچه)، منصور صارمی (سنتور) و… در آن به نوازندگی پرداختند.
کناره‌گیری پیرنیا از گل‌ها
پیرنیا در فروردین ۱۳۴۳ خورشیدی روزی که برنامه گل‌ها ضبط می‌شد، به دلیل بیماری راهی بیمارستان شد و در همین زمان و در غیاب او هیچ برنامه‌ای ضبط نشد تا اینکه پیرنیا بهبودی پیدا کرد و پس از مدتی وقفه به برنامه گل‌ها بازگشت اما در همین دوره یعنی ۱۳۴۵ خورشیدی ۲ تن از خوانندگان علیه او شروع به تحریک کردند و نامهای علیه او نوشته و تکثیر کردند و همه این مسائل بر ناراحتی روحی پیرنیا تأثیر گذاشت تا اینکه در آبان ماه همان سال هوشنگ انصاری وزیر اطلاعات، افرادی را برای بازرسی کارهای پیرنیا اعزام کرد. پس از این رفتن بازرسان پیرنیا استعفای خودش را نوشت و وزارتخانه را برای همیشه ترک کرد، برنامه شماره ۴۰۵ (گل‌های رنگارنگ) آخرین برنامه‌ای است که زیر نظر پیرنیا ضبط شده است.
درگذشت داوود پیرنیا
داوود پیرنیا در یازده آبان ۱۳۵۰ در سن ۷۱ سالگی بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت.
نظر شما