به گزارش ایمنا، وقتی خودرویی به دلیل فرسودگی احتراق ناصحیح و نادرست داشته باشد، حتی اگر از پاک‌ترین سوخت‌ها هم استفاده کند، بازهم آلودگی تولید می‌کند چون دلیل عمده تولید آلایندگی، موضوع فرسودگی و خوردگی سیستم احتراق خودرو شامل سوپاپ، پیستون و سیلندر خودرو است و از مجموعه احتراقی که در قالب یک خودرو اتفاق می‌افتد، سن مشخصی در همه دنیا وجود دارد که این سن مشخص بر اساس پیمایش تخمین زده می‌شود، اما از آنجا که در کشور ما ایران سیستم پیمایش را نمی‌توان به درستی اندازه‌گیری کرد، سال خودرو ملاک فرسودگی خودرو تعیین شده است؛ اما در همه دنیا معیاری همچون پیمایش وجود دارد که از طریق سیستم دیاگ خودرو قابل تشخیص است یعنی اگر سیستم کیلومتر خودرو را هم دست‌کاری کرده باشند از طریق موتور خودرو، میزان کارکرد خودرو مشخص می‌شود و در عمل مشخص می‌شود که خودرو چقدر کارکرد داشته است. به طور میانگین می‌توانیم بگوییم که هر خودرو اگر سالانه ۲۵ هزار کیلومتر پیمایش داشته باشد و کیلومتر خودرو به ۲۰۰ هزار کیلومتر به بالا برسد ۸ سال از سن خودرو می‌گذرد و این خودرو فرسوده محسوب می‌شود. این یادداشت را که پیش‌تر در «سیزدهمین شماره مجله الکترونیک شهرگاه» منتشر شده است، در ادامه می‌خوانید:
خودروهای فرسوده در تمام دنیا که بیش از ۱۰ سال عمر کرده باشند، بدون قیمت هستند و در واقع جنسی مازاد محسوب می‌شوند و مالکان این خودروها باید برای بردن خودرو هم پول دهند، اما در ایران عکس این موضوع مطرح است و خودرو مثل قالی کرمان است به این معنی که اگر ۱۰ سال پیش ۷ میلیون تومان قیمت داشته اکنون باید برای خرید همان خودرو ۱۰۰ میلیون تومان پرداخت شود. بنابراین در همه دنیا خودرو به عنوان یک کالای مصرفی محسوب می‌شود که اگر بعد از ۲۰۰ هزار کیلومتر، پیمایشی مازاد داشته باشد خودرو از چرخه انتفاع ساقط می‌شود و می‌توان گفت که از گردونه چرخش کنار می‌رود. در کشور ما طرح خروج خودروهای فرسوده در قانون پیش‌بینی شده بود و طبق قانون هوای پاک دادن معاینه فنی به خودروهای فرسوده ممنوع است، اما این طرح به کلافی سردرگم تبدیل شده است و آخرین ضربه هم ابطال ماده ۸ قانون هوای پاک بود که اخیراً از سوی دیوان عدالت اداری صورت گرفت. بنابراین طرح خروج خودروهای فرسوده در ایران کلاف سردرگمی است که روز به روز پیچیده‌تر و بر سن فرسودگی خودروها در کشور افزوده می‌شود.
به اذعان کارشناسان روز به روز بر تعداد خودروهای فرسوده در کشور افزوده می‌شود و چه بسا خودروهای نو شماره هم نمی‌توانند استانداردهای سخت را پاس کنند یا معاینه فنی برتر را دریافت کنند. حتی اگر در معاینه فنی، محافظه کارانه برخورد شود، بسیاری از خودروها نمی‌توانند معاینه فنی را اخذ کنند؛ این مسئله در خودروهای فرسوده بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد است که در عمل نمی‌توانند معاینه فنی معمولی را پاس کنند. از طرفی هر اندازه هم که کیفیت سوخت ارتقا یابد و استاندارد یور و۴ به یور و۵ ارتقا پیدا کند، اما در عمل به دلیل احتراق ناصحیح خودروها چرخه انتشار ذرات معلق و مونوکسید کربن حاصل از احتراق خودروها روز به روز افزایش پیدا می‌کند و این رقم تصاعدی افزایش می‌یابد.
اکنون در کلان شهر تهران تعداد خودروهای فرسوده قریب به ۴۰۰ هزار خودروی فرسوده تخمین زده شده که عدد بزرگی است و اگر سالانه ۱۰۰ هزار خودرو را نوسازی کنیم عملاً چهار سال طول می‌کشد و این از عهده دولت‌ها خارج است چون فقط چهار سال طول می‌کشد که خودروهای فرسوده فعلی از رده خارج شود و در واقع طرح خروج خودروهای فرسوده توپی است که از این دولت به دولت‌های بعد پاس داده می‌شود و در نهایت می‌توان گفت که موضوع آلودگی هوای تهران به این سادگی‌ها هم قابل حل نخواهد بود.
حال این سوال به ذهن می‌رسد که آیا سخت‌گیری در معاینه فنی می‌تواند راهکاری برای کاهش آلودگی هوا و راه‌حلی برای رفع مشکل ابطال تعیین سن فرسودگی خودروها باشد؟ می‌توان گفت که سیستم معاینه فنی با سخت‌گیری‌هایی که اعمال می‌شود، می‌تواند اثرگذار باشد، اما این کار منوط به در نظر گرفتن شروطی است که همه خودروها به یک چشم دیده نشوند و با یک خط‌کش اندازه‌گیری نشوند به طور مثال اگر خودرویی فرسوده تشخیص داده می‌شود، این خودروی فرسوده حتماً باید در دوره زمانی مشخصی که کمتر از زمان تعیین شده برای سایر خودروها است، ملزم به گذراندن معاینه فنی باشد. اکنون خودرویی داریم که معاینه فنی را پاس می‌کند اما یک ماه بعد به روغن‌سوزی می‌افتد.
در واقع ملاک معاینه فنی برای خودروهای فرسوده باید در مدت زمان کوتاهی در نظر گرفته شود و اگر قرار باشد ملاک عمل میزان پیمایش خودرو و فرسودگی باشد، باید به صورت توأمان و کارشناسی شده بر روی آن بحث و بررسی شود. به طور مثال اگر تاکسی غیر فرسوده هر ۶ ماه یک بار باید معاینه فنی را پاس کند، تاکسی فرسوده باید هر سه ماه یک‌بار معاینه فنی را اخذ کند چون به این دلیل که هم مسئله پیمایش مطرح است و هم میزان احتراق خودرو بالاتر است و مشکلات عدیده‌ای به دلیل غیراستاندارد بودن این خودروها ایجاد می‌شود که باید مورد توجه قرار بگیرد و اگر به آن توجه شود معیار معاینه فنی برای خودروهای فرسوده می‌تواند ملاک عمل قرار بگیرد.
اما بازهم تاکید می‌کنم که معاینه فنی باید به طور دقیق مشخص شود و نباید برای همه خودروها یکسان باشد و باید استانداردهای خاصی اعمال شود که این مسئله نیازمند پروسه‌ای جداست و فکر می‌کنم اکنون سیستم معاینه فنی کشور به سمت کمیت رفته است و در قالب کیفی‌سازی مراکز معاینه فنی یکسان باید بیشتر تلاش شود.
یادداشت از: سید نواب حسینی منش / کارشناس حوزه معاینه فنی خودروها
نظر شما