به گزارش خبرنگار ایمنا، گسترش محدوده‌های شهر موجب شده تا بسیاری از باغات، زمین‌های کشاورزی و محدوده‌های روستایی که تا چندین دهه قبل از بافت شهری فاصله داشتند، هم‌اکنون در محدوده شهر و حتی در مرکز آن قرار بگیرند. برخی از این مناطق نیز در فاصله نزدیک نسبت به شهرها قرار گرفته‌اند. تراکم‌های بالای شهر، آلودگی روزافزون هوا و استقرار صنایع آلاینده، وجود چنین محدوده‌هایی در ساختار شهرها را ضروری می‌کند و می‌تواند دلیلی برای حفظ این مناطق نیز باشد تا دستخوش تغییر کاربری نشوند و به عنوان منابع اکولوژیکی ارزشمند برای شهرها حفظ شوند. این مناطق همچنین می‌تواند به عنوان تفرجگاه‌هایی به منظور ارتقای گردشگری شهری مورد توجه قرار بگیرد، اما این نوع گردشگری در شهرهای کشور ما، هنوز نسبت به سایر ابعاد گردشگری شهری چندان مورد توجه قرار نگرفته است، امیرحسین شبانی، دکترای شهرسازی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، می‌گوید: کشاورزی شهری در کشور ما موضوع جدیدی نیست، در گذشته نه چندان دور، پیوند میان شهر و روستا قوی و عملکردهای شهری و روستایی در یک آمیختگی و ترکیب پایدار بود.
وی می‌افزاید: از زمانی که جدایی و گسست میان شهر و روستا اتفاق افتاد، به تدریج عملکردهایی که این دو را به یکدیگر پیوند می‌داد شروع به گسست کرد.
این کارشناس شهرسازی عنوان می‌کند: امروزه کشاورزی شهری به دنبال چند موضوع در شهرها مطرح می‌شود، شواهد و مدارک علمی وجود دارد که نشان می‌دهد ارتباط با طبیعت می‌تواند تأثیرات بسیار مثبتی در کیفیت زندگی داشته باشد و کشاورزی شهری یکی از راهکارهایی است که دنبال پیوند مجدد انسان شهری و طبیعت است.
شبانی ادامه می‌دهد: کشاورزی شهری این ظرفیت را دارد که پیوندهای اجتماعی را در مجموعه‌های شهری بالا ببرد و می‌توان در هر محله یا مکانی که قابلیت پیاده‌سازی دارد، منطقه‌هایی را به کشاورزی شهری اختصاص داد.
وی خاطرنشان می‌کند: شهروندان خود اقدام به فعالیت‌های کشاورزی در این محدوده‌ها می‌کنند و مجموعه‌ها و گروه‌های شهروندی می‌توانند حول این فعالیت به یک رابطه و ارتباط اجتماعی نزدیک شوند که منجر به ایجاد پیوندها و شبکه‌های اجتماعی می‌شود.
کشاورزی شهری مورد استقبال سالمندان است
این کارشناس شهرسازی بیان تاکید می‌کند: مشارکت قشر سالمند جامعه به دلیل ویژگی‌های سنی و شخصیتی که دارد در کشاورزی شهری پررنگ است، سالمندانی که در بخش کشاورزی شهری مشغول هستند، می‌توانند تحرک فیزیکی خود را حفظ کنند و به دلیل ارتباط با طبیعت استرس کمتری داشته باشند.
شبانی با تاکید بر اینکه تأمین بخشی از مواد و محصولات مورد نیاز جامعه هدف نیز در کشاورزی شهری مطرح است، اظهار می‌کند: اصولاً کشاورزی شهری سطح چندان بالایی از تولید را ندارد، با این حال می‌تواند بخشی از سبد خانوار را در تأمین سبزیجات، برخی میوه‌ها و گیاهان دارویی پر کند و از نظر اقتصادی تا حدودی آثار مثبت داشته باشد.
وی تاکید می‌کند: گردشگری کشاورزی یکی از ابعاد گردشگری است که اگر برای آن برنامه‌ریزی کلان نشود، نسبت به بقیه ابعاد گردشگری شهری نمی‌تواند فایده و ثمره لازم را داشته باشد و در مقایسه با دیدار از یک اثر ثبت شده میراث جهانی یا دیدن یک محوطه تاریخی باید برگ برنده ویژه‌ای را داشته باشد تا بتواند گردشگر جذب کند.
این کارشناس شهرسازی می‌گوید: به نظر می‌رسد با در نظر گرفتن قابلیت‌ها و ظرفیت‌های کشاورزی در محدوده‌های شهری و انتخاب بهترین و بهینه‌ترین نوع سیستم کاشت، داشت و برداشت و مهم‌تر از همه مداخله و مشارکت گسترده شهروندی، این نوع رویدادها و پدیده‌های نوظهور در حوزه شهرسازی استفاده بهینه داشته باشد.
در اطراف بیشتر شهرهای ایران ظرفیت کشاورزی شهری وجود دارد
فریناز مقتدری، کارشناس طراحی شهری معتقد است: ما در اطراف بیشتر شهرهای ایران ظرفیت کشاورزی شهری را داریم که تنوع و جذابیت زیادی نیز دارد اما باید برنامه‌ریزی دقیق و اصولی باشد زیرا مناطقی که قابلیت راه اندازی گردشگری کشاورزی شهری را دارند بافت اجتماعی مخصوص به خود را دارند
وی تاکید دارد: چنانچه بدون برنامه‌ریزی درست وارد این بافت‌ها شویم، به جای اینکه گردشگر از ساخت بومی منطقه تأثیر بگیرد، ساخت بومی منطقه از گردشگر تأثیر می‌پذیرد در غیر این صورت ارزش اکولوژیکی منطقه در طول زمان از بین می‌رود.
این کارشناس طراحی شهری عنوان می‌کند: تمامی روستاها و مناطق کشاورزی اطراف شهرها، هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ فرهنگی با ارزش هستند و آسیب زدن به آنها بسیار خطرناک است، بنابراین نباید شتاب‌زده عمل کرد.
مقتدری ادامه می‌دهد: نباید گردشگر را بدون برنامه‌ریزی وارد محدوده‌ها کنیم و به ساخت فرهنگی آن محدوده آسیب بزنیم.
ارتقا بهره‌وری اقتصادی و تقویت خرده فرهنگ‌ها
وی تصریح می‌کند: چنانچه برنامه‌ریزی دقیقی بشود، هم بهره‌وری اقتصادی منطقه ارتقا پیدا می‌کند و هم فرهنگ آن محدوده تقویت می‌شود. گردشگر باید از قبل آموزش ببیند تا بر اساس فرهنگ مردم بومی رفتار کند و به نحوه برخوردها، نوع پوشش و غذا خوردن و کار کردن آنان احترام بگذارد، رعایت این نکات موجب تقویت ساخت فرهنگی آن محدوده می‌شود.
این کارشناس طراحی شهری به یکی از تجارب شخصی خود در این ارتباط اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که من و خانواده‌ام در بوم کلبه ترکمن در نزدیکی گرگان اقامت کردیم با اینکه از اقوام مالک آنجا بودیم موظف شدیم که پوشش، نوع رفتار و حتی نوع شوخی‌ها را مطابق با فرهنگی بومی آن منطقه انجام دهیم.
مقتدری با بیان اینکه ما نباید در مدت اقامت خود رفتاری می‌داشتیم که جزو عادات مردم آنجا نبود، تصریح می‌کند: باید به نوعی با بافنده ترکمنی که در حضور گردشگر، پارچه می‌بافد برخورد شود که احساس شأن و جایگاه کند، در این صورت شأن افراد بومی محدوده حفظ می‌شود و آنان می‌توانند به نحوی صنایع دستی و غذاهایشان را به گردشگران و بازدید کنندگان معرفی کنند، به علاوه نسل بعدی با این فرهنگ بومی آشنا می‌شوند و حضور گردشگر به تقویت این خرده فرهنگ‌ها کمک می‌کند.
نظر شما