به گزارش خبرنگار ایمنا، از دوران شاه عباس اول تا زمان سقوط اصفهان به دست افاغنه، دولت های صفوی در مجموعه‌ای به نام «دولتخانه صفوی» که در آن کاخ‌های عظیمی وجود داشت مستقر بودند؛ به گفته برخی کارشناسان ۴۰ مجموعه سلطنتی در این مجموعه وجود داشته است.
امروز دولتخانه صفوی حدفاصل میدان امام حسین(ع) تا محور شرقی خیابان چهارباغ و میدان امام(ره) قرار گرفته که کاخ‌های سلاطین صفوی در مسیر آن وجود داشته است؛ کاخ چهلستون، موزه هنرهای تزئینی، تالار اشرف و کاخ هشت‌بهشت باقی‌مانده مجموعه دولتخانه صفوی بشمار می‌رود.
با ایجاد خیابان‌های استانداری و سپاه در دوره پهلوی در اصفهان، به نوعی بخشی از مجموعه دولتخانه صفوی از بین رفت، اما از چند سال پیش شهرداری اصفهان تصمیم گرفت با بکارگیری تمام توان خود این مجموعه را به عنوان یکی از محورهای تاریخی و گردشگری شهر احیا کند؛ از این رو ابتدا با احیای میدان ۸۰۰ ساله امام علی(ع) اقدام کرد و در ادامه ساماندهی و پیاده محور کردن سایر محورهای دولتخانه از جمله چهارباغ عباسی و خیابان‌های منتهی به آن، خیابان سپاه و ساماندهی میدان امام حسین(ع) را در دستور کار خود قرار داد.
احیای دولتخانه صفوی تأثیر زیادی در توسعه گردشگری و حفظ میراث فرهنگی خواهد داشت زیرا عناصری تاریخی و ارزشمند به اصل خود برمی‌گردند و با توجه به اصالتی که دارند تأثیرگذاری زیادی در ارتقای صنعت گردشگری دارد.
انجام ۸۰ درصد اقدامات در محور تاریخی دولتخانه صفوی
«محمد فیض» مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان با بیان اینکه دولتخانه صفوی به عنوان یکی از کالبدهای بسیار مهم و محور گردشگری از اهمیت بسیاری برخوردار است و حتی می‌توان گفت در بخش‌هایی به لحاظ قدمت و معماری حرف‌هایی برای گفتن در جهان دارد، می‌گوید: این محور گردشگری دو شاخه اصلی دارد که یکی از آنها از میدان امام علی(ع) (دروازه طوقچی قدیم) است که با عبور از میدان عتیق و بازار بزرگ به میدان امام(ره) منتهی شده و در ادامه به خیابان سپاه، میدان امام حسین(ع) و محور چهارباغ عباسی، سی و سه پل و باغ‌های هزارجریب در جنوب شهر منتهی شده است.
وی می‌افزاید: شاخه دوم متشکل از میدان امام علی(ع)، بازار، میدان نقش جهان، محور چهارباغ خواجو، پل خواجو و مجموعه تخت فولاد است.
مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان با بیان اینکه محور دولتخانه صفوی در مجموع شش کیلومتر طول دارد و ۴۰۰ اثر تاریخی و فرهنگی را در خود جای داده است، تصریح می‌کند: دولتخانه صفوی شامل دروازه‌ها، درگاه‌ها، ساختمان‌های اداری، توحید خانه، مخازن کتاب، کارگاه‌های رنگرزی و زرگری، حمام‌های قدیمی بسیار نفیس است که اکثر آنها توسط سازمان نوسازی شهرداری مرمت و احیا شده است.
وی ادامه می‌دهد: در مسیر دولتخانه صفوی باغ‌ها، معابر و میدان‌های زیادی قرار داشته که یکی از وظایف سازمان نوسازی و بهسازی مرمت این ابنیه‌هاست.
فیض با بیان اینکه سازمان نوسازی و بهسازی مرمت و احیای محور گردشگری را در دستور کار خود قرار داده است، می‌افزاید: شاخه بازار، میدان امام (ره)، خیابان سپاه، میدان امام حسین(ع) و چهارباغ عباسی در برنامه کاری دو سال اخیر و آینده شهرداری بوده و خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه حدود ۸۰ درصد اقدامات در محور تاریخی دولتخانه صفوی شده است، اظهار می‌کند: علاوه بر اقدامات قبل در این دوره مدیریت شهری نیز از سال گذشته تاکنون کف‌سازی، سنگفرش کف محورهای تاریخی، مرمت جداره‌ها و پوشش سقف بازار انجام شده است.
مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: کف فرش بازار دردشت انجام شده و اجرای پروژه جلوخان میدان امام علی (ع) نیز در حال اجراست.
وی از تکمیل موزه سرای خیار در میدان امام علی (ره) خبر می‌دهد و می‌گوید: سال گذشته پیاده‌راه‌سازی محور چهارباغ عباسی انجام شد و در حال حاضر نیز سنگفرش و پیاده‌رو خیابان‌های منتهی به چهارباغ از جمله عباس‌آباد و شیخ بهایی در حال انجام است.
فیض با بیان اینکه تا یک ماه آینده سنگفرش خیابان های آمادگاه و سید علیخان نیز عملیاتی خواهد شد، ادامه می‌دهد: سنگفرش خیابان سپاه نیز در دستور کار قرار گرفته و اجرای آن برای ماه‌های پایانی سال برنامه‌ریزی خواهد شد.
وی با اشاره به اجرای پروژه ساماندهی میدان امام حسین(ع)، می‌گوید: این پروژه که یکی از محورهای دولتخانه صفوی بشمار می‌رود، هفت هزار و ۹۹۶ مترمربع وسعت دارد، سطح فضای سبز کل میدان یک هزار و ۲۰۰ مترمربع، حوض و آب‌نما ۲۹۰ مترمربع، پنج هزار و ۸۲۰ مترمربع سنگفرش و ۶۸۶ مترمربع مسیر دوچرخه است.
مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: ساختار پروژه از سه نوع سنگ اصلی شامل سنگ هتن‌آباد به ضخامت‌های هشت سانتی‌متر (۳۱۷۰ مترمربع)، سنگ تراورتن لیمویی آذرشهر ضخامت هشت سانتی‌متر (۱۷۰۰ مترمربع) و سنگ گرانیت قرمز (۲۰۰ مترمربع) است.
وی با بیان اینکه عملیات زیرسازی میدان امام حسین(ع) به جز قسمتی در بخش شمالی و جنوبی در مرحله پایانی است، ادامه می‌دهد: نیمه شرقی میدان امام حسین(ع) نیز تکمیل شده و عملیات عمرانی آن پایان یافته و مسیر ترافیکی آن به بهره‌برداری رسیده است.
فیض با بیان اینکه پروژه ساماندهی میدان امام حسین(ع) در مسیر محور دولتخانه صفوی است، تاکید می‌کند: با اجرای کف‌فرش این پروژه اتصال محور گردشگری از سمت جنوب به شمال شرق اصفهان انجام می‌شود.
احیای دولتخانه صفوی محرک توسعه برای شهر
«علی محمد معطری» کارشناس مرمت بناها و بافت‌های شهری در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: امروزه در حالی که اکثر شهرهای تاریخی دنیا به یک موزه تبدیل شده، این جایگاه در شهر اصفهان وجود ندارد.
وی می‌افزاید: در شهر اصفهان اشیای فاخر و قدیمی ارزشمندی وجود دارد که به خاطر نبود موزه، در مسجد جامع این شهر دفن مانده است و جای بسی تأمل دارد.
این کارشناس مرمت بناها و بافت‌های شهری با اشاره به اهمیت احیای دولتخانه صفوی، تصریح می‌کند: در مسیر دولتخانه صفوی تمام ساختمان‌های قدیمی و با ارزش همچون ساختمان‌های بانک ملی و تجارت و ساختمان شهرداری باید نگهداری موزه‌ای شود؛ به عنوان مثال ساختمان بانک ملی به موزه سکه تبدیل شود و ساختمان شهرداری مرکزی به عنوان VIP برای مباحث توریستی مورد استفاده قرار بگیرد.
وی با تاکید بر اینکه احیای دولتخانه صفوی محرک توسعه برای شهر و حتی در منطقه است، اظهار می‌کند: میراث فرهنگی در دنیا به عنوان ثروت فرهنگی مورد توجه قرار گرفته زیرا مباحث درآمد مالی آن نیز در دراز مدت جوابگو خواهد بود از این رو باید به ساماندهی محورهای تاریخی شهر اهمیت داد.
معطری با اشاره به لزوم افزایش توجه به موضوع پیاده‌محوری در شهر اصفهان، می‌افزاید: امروزه زندگی شهروندان به سمت ماشینی شدن گرایش یافته است، آپارتمان‌نشینی گسترش یافته از این رو باید فضاهایی در شهر به عنوان محور پیاده‌راه در نظر گرفته شود تا مردم آزادانه در این آنها بدون نگرانی از تردد خودروها قدم بزنند و کودکان نیز از حضور در آن فضاها لذت ببرند.
وی ادامه می‌دهد: برای پیاده‌راه کردن میدان امام یا محور چهارباغ عباسی نیز اوایل اعتراض‌های زیادی مطرح شد، اما در حال حاضر شهروندان از پیاده‌راه شدن آن رضایت دارند.
این کارشناس مرمت بناها و بافت‌های شهری تاکید می‌کند: شهرداری اصفهان در این دوره مدیریت شهری جسورانه به مرمت و احیای دولتخانه صفوی ورود پیدا کرده و در سه سال گذشته اقدامات خوبی کرده که قابل تقدیر است و شهروندان نیز در آینده با زوایای مختلف این اقدام ارزشمند آشنا خواهند شد.
وی با بیان اینکه احیای دولتخانه صفوی باعث جذب گردشگر خواهد شد، می‌گوید: در دنیا از انجام اینگونه اقدامات با عنوان «پروژه‌های محرک توسعه» یاد می‌شود؛ به عنوان مثال در محور جلفا انجام کف‌سازی‌ها محرک توسعه بود و باعث شد مالکان بسیاری از خانه‌های تاریخی که قصد تخریب آنها را داشتند، برای بازسازی همت و اراده پیدا کنند و بسیاری از این خانه‌ها به هتل، رستوران و کافه تبدیل شده و بخش عظیمی از سرمایه‌های سرگردان در این حوزه سرمایه‌گذاری شد و اشتغال‌زایی خوبی داشت.
معطری با تاکید بر اینکه احیای دولتخانه صفوی به افزایش حضور پذیری شهروندان در محیط شهری کمک می‌کند، می‌افزاید: دیدگاه این است که ترافیک در محدوده دولتخانه صفوی محدودتر شود و در بخش‌هایی که نیاز به نفوذپذیری ندارد، تردد خودروها حذف شود یا کاهش یابد.
گزارش از: راضیه کشاورز؛ خبرنگار سرویس کلانشهرهای خبرگزاری ایمنا
