به گزارش خبرنگار ایمنا، نگرانی عموم مردم ایران از دور جدید تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده که تعدادی از بانک‌ها و مؤسسات مالی شاخص کشور را دربرمی‌گیرد، در بستر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی که کاربران ایرانی زیادی در آنها فعالیت می‌کنند کاملاً مشهود است و اعمال این تحریم‌ها بر نظام اقتصادی ایران، نگرانی‌های جهانی فراوانی را در خصوص خطر انسداد واردات کالاهای بشردوستانه به کشورمان در پی داشته است.
این در حالی است که رئیس کل بانک مرکزی در آخرین اظهارات خود ضمن تاکید بر نقش تحریم‌ها در سخت شدن تبادلات اقتصادی با دیگر کشورهای جهان قول داده که مشکل جدیدی در تأمین دارو و غذای مورد نیاز کشور به وجود نیاید اما کارشناسان اقتصادی و اجتماعی بر این باورند که حجم بانک‌ها و مؤسسات تحریم شده از سوی ایالات متحده همزمان با نوسانات اخیر بازار سرمایه میزان امید به بهبود وضعیت اقتصادی در ایران را به شدت کاهش داده است.
تغییر هدف تحریم‌های اقتصادی
در حقیقت اطلاق عنوان ثانویه به دور جدید تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده حاکی از وجه متفاوت این تحریم‌ها و تأثیر ویژه آنها بر نظام اجتماعی ایران در شرایط جنگ اقتصادی است و همین موضوع نشان می‌دهد که هدف آمریکا و رئیس جمهور این کشور از تحریم ایران و تلاش برای قطع روابط کشورمان با دیگر نقاط جهان نسبت به گذشته تغییر کرده و اهداف جدیدی در دستگاه دیپلماسی تحریم وزارت خارجه آمریکا برای ایران پیگیری می‌شود.
معاون رئیس کل بانک مرکزی نیز چندی پیش در رابطه با این تغییرات استراتژیک در بدنه تحریم‌های اقتصادی دولت آمریکا گفته بود دور جدید تحریم‌ها بیش از آنکه تأثیرگذاری اقتصادی و مالی داشته باشند، با اهداف سیاسی و تبلیغاتی تدوین شده‌اند.
تحریم دوباره بعد از دو سال و نیم
یک نگاه اجمالی به آرشیو اخبار رسانه‌های رسمی در سال ۹۷ نشان می‌دهد که دولت دونالد ترامپ، حدود دو سال و نیم پیش در تاریخ ۸ می سال ۲۰۱۸ میلادی به صورت رسمی اعلام کرد که دیگر علاقه‌ای به ماندن در توافق هسته‌ای ندارد و بنابراین در مقابل دوربین تعدادی از رسانه‌های این کشور، سند خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای میان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۵+۱ را امضا کرد.
در ادامه روند فشار سیاسی و اقتصادی بر ایران مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده ۶ ماه پس از خروج رئیس جمهور این کشور از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در تاریخ پنجم نوامبر سال ۲۰۱۸ میلادی از تحریم همه‌جانبه ۵۰ بانک ثبت شده ایرانی به همراه تمامی شعبه‌ها و نمایندگی‌های خارجی آنها خبر داد که نام ۱۸ بانک و مؤسسه مالی که اخیراً از سوی دولت آمریکا تحریم شدند نیز در آن به چشم می‌خورد.
اما چرا ایالات متحده در اقدامی نامعقول اقدام به تحریم مجدد مؤسسات مالی و بانک‌هایی کرده که پیش‌تر تحریم شده بودند؟
دوتحریمه کردن، آخرین ابزار ترامپ است
ستار عزیزی، کارشناس اقتصاد و پول بانک معتقد است؛ سیاست دو تحریمه کردن برخی از نهادها و افراد مرتبط با فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران که اخیراً از سوی دونالد ترامپ شدت گرفته به دلیل این است که رفع تحریم‌های ثانویه بر اساس آداب دیپلماتیک ایالات متحده توسط شخص رئیس جمهور قابل انجام است و تحریم‌های ثانویه در دو مرحله زمانی قابل رفع هستند.
وی در گفتگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه ترامپ برای ضربه زدن به نظام اقتصادی و سیاسی ایران در آخرین روزهای این دوره ریاست جمهوری‌اش تلاش زیادی خواهد کرد، اظهار کرد: بستن معدود منافذ مالی که به ارتباطات اقتصادی ایران و دیگر کشورهای جهان مربوط می‌شود از مهم‌ترین اهداف ترامپ در آخرین روزهای ریاست جمهوری‌اش است و برای تحت فشار گذاشتن مقامات ایران تلاش می‌کند.
عزیزی اضافه می‌کند: یکی دیگر از مهم‌ترین اهدافی که از سوی ترامپ در این روزها دنبال می‌شود، بی‌تاثیر کردن وعده‌های جو بایدن در حوزه سیاست خارجی و بازگشت به برجام است؛ در حقیقت رئیس جمهور آمریکا می‌کوشد تا با استفاده از ابزارهای مختلف، ورود مجدد آمریکا به برجام در دولت احتمالی جوبایدن را سخت کرده و تأثیر این ورود در بازه زمانی کوتاه‌مدت را به حداقل برساند.
وی ادامه می‌دهد: راه‌های بسیار محدودی برای ارتباطات اقتصادی ایران با دیگر کشورهای دنیا باقی مانده و در صورتی که دولت ترامپ در آخرین روزهای حضورش در کاخ سفید همه این راه‌ها مسدود کند، دولت روحانی در ماه‌های انتهایی باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ با چالش‌های اقتصادی و اعتباری سختی روبرو خواهد شد؛ فشار روانی دوتحریمه شدن برخی از نهادها و بانک‌ها نرخ دلار را به شدت افزایش داده است که در موفق بودن سیاست‌های اقتصادی آمریکا نسبت به ایران مؤثر است.
عزیزی خاطرنشان می‌کند: دوتحریمه کردن، آخرین ابزار ترامپ برای گسترش و توسعه مرز تحریم‌های اقتصادی و تحت فشار گذاشتن جمهوری اسلامی ایران است.
تحریم‌های ثانویه یک ابزار رسانه‌ای و اجتماعی است
سمیرا شعبان نژاد، کارشناس اقتصاد بین‌الملل اما نظر دیگری دارد. وی معتقد است جنبه تبلیغات رسانه‌ای تحریم‌های ثانویه‌ای ایالات متحده بر علیه نظام اقتصادی ایران و افراد و نهادهای فعال در آن مهم‌ترین جنبه‌ای است که مد نظر رئیس جمهور و دولت آمریکا قرار گرفته است و بی‌شک تحریم کردن بانک‌هایی که پیش از این تحریم شده بودند، تأثیری در ارتباطات اقتصادی ایران با دیگر کشورهای جهان نخواهد داشت.
وی در گفتگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: تحریم‌های ثانویه یک ابزار رسانه‌ای و اجتماعی است و جو روانی ایجاد شده در روند معاملات روزهای اخیر بازار آزاد طلا و ارز نیز ناشی از تأثیر همین تحریم‌هاست.
شعبان نژاد اضافه می‌کند: علت اصلی مخالفت اعضای کنگره با طرح جدید تحریم‌های ثانویه که از سوی دولت ترامپ ارائه شده بود نیز همین است که اغلب نمایندگان کنگره اعم از دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان معتقدند ایجاد هجمه‌های رسانه‌ای و اجتماعی علیه ایران مرزهای تحریم‌های اقتصادی آمریکا را گسترش نمی‌دهد و اقدامات ترامپ تنها هوچی‌گری است.
وی ادامه می‌دهد: کانال‌های مالی که تا پیش از این در دسترس بخش مخفی نظام اقتصادی ایران که تحریم‌ها را دور می‌زند بوده است، همچنان در دسترس این بخش است و اغلب بانک‌ها و فعالان اقتصادی بخش خصوصی به راحتی قادر به دور زدن تحریم‌های آمریکا هستند. به رغم تأثیر روانی تحریم‌های ثانویه در بازار آزاد طلا و ارز، این تحریم‌ها تأثیری در مبادلات تجاری ایران با دنیا نداشته و دور زدن تحریم‌ها همچنان ادامه خواهد داشت.
گزارش از: سپهر زارع، خبرنگار ایمنا
نظر شما