به گزارش ایمنا، به گزارش روابط عمومی معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، در دستورالعمل اجرایی برنامه ملی «نماد» در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ که به چند بخش تقسیم شده است به آموزش، غربالگری، مداخله مدرسهای، تشخیص و درمان، مددکاری اجتماعی، اورژانس (فوریتهای روانی - اجتماعی)، پیگیری و مراقبت پرداخته شده است.
در این بخشنامه درباره مددکاری اجتماعی، اورژانس (فوریتهای روانی – اجتماعی)، پیگیری و مراقبت موارد زیر ذکر شده است:
مددکاری اجتماعی
فرایند مددکاری اجتماعی در سطح منطقه، به این شرح است:
۱. دانش آموزان در معرض خطر: خدمات مددکاری اجتماعی برای دانش آموزان در معرض خطر، در بخش «مداخلات مدرسهای»، اشاره شد.
۲. دانش آموزان پرخطر: خدمات مددکاری اجتماعی که توسط آموزش و پرورش و مددکاران اجتماعی مناطق ارائه میشود، به این شرح مورد انتظار است:
الف) پیگیری برای جذب کمک برای تأمین هزینههای درمان دانش آموزان: که از جمله آنها میتوان به کمک هزینه یا بیمه برای درمان مصرف مواد، هزینه ایاب و ذهاب برای مراجعه به مراکز درمانی با اولویت دانش آموزان بیسرپرست، فرزندان زنان سرپرست خانوار، خانوادههای بی بضاعت اشاره کرد.
- در این زمینه به نکات زیر توجه شود:
۱. اخذ تعهد از ولی / سرپرست قانونی در خصوص دانش آموزان دارای سرپرست جهت پیگیری روند درمان و تأمین هزینهها (به جز مواردی که بیم تهدید جانی و خطر برای حیات دانش آموز وجود دارد که در این صورت با هماهنگی سازمان بهزیستی و یا به طور مستقیم با هماهنگی مقام قضائی، اقدامات بعدی، صورت میگیرد.
۲. پیگیری درمان دانش آموزان و ایجاد ارتباط با مؤسسه درمانی ارائه دهنده خدمات
ب) همکاری با مراجع قضائی و انتظامی برای کاهش وضعیت خطرپذیری دانش آموز مانند رسیدگی به مواردی که دانش آموز در خانواده بدسرپرست زندگی میکند.
- تبصره: مراکز درمانی که دارای واحد مددکاری هستند میتوانند در این زمینه کمک کنند.
توضیح: در مورد مددکاری اجتماعی دانش آموزان، موارد زیر نیز از اداره کل آموزش و پرورش استان انتظار میرود:
۱. شناسایی و ایجاد ارتباط حرفهای با منابع مالی، اجتماعی، رفاهی و درمانی جهت کمک به دانش آموزان آسیب دیده در پرداخت هزینههای درمانی همچنین در صورت نیاز هماهنگی با نهادهای حمایتی و خیریه جهت کمک به بهبود وضعیت معیشت، کاهش فقر و یا مشکلات زمینهای خانوادگی
۲. شناسایی و برقراری ارتباط حرفهای با مراکز درمانی درون سازمانی و برون سازمانی در سطح استان
۳. حمایت از اقدامات مناطق و در صورت لزوم، رسیدگی ویژه به موارد خاص ارجاعی از سوی مناطق
اورژانس (فوریتهای روانی – اجتماعی)
سازوکار مدیریت بخش اورژانس، به این شرح است:
۱. غربالگری: شناسایی دانش آموزان دارای فوریتهای روانی اجتماعی، هم از طریق بررسیهای روانشناختی کمی و کیفی نتایج غربالگریهای پایه و نشانگان محور و هم از طریق شواهد میدانی ثبت شده از طرف کارکنان مدرسه (مدیر، مشاور، معلم و…) و والدین صورت میگیرد. برای این منظور از درگاه سامانه جامع «نماد» استفاده میشود.
۲. درمان: درمان موارد اورژانس، منحصراً در بیرون از آموزش و پرورش و از طریق معرفی به مراکز درمانی با اولویت بیمارستانها و مراکز درمانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا سازمان بهزیستی کشور صورت میگیرد.
۳. مددکاری اجتماعی: رسیدگی به موارد فوریتهای روانی اجتماعی از جمله مهمترین رسالتهای مددکاری اجتماعی در «نماد» است.
وظایف مورد انتظار مددکاری اجتماعی در این بخش به این شرح است:
الف) همکاری و هماهنگی با مراکز درمانی درون و برون سازمانی برای درمان شامل همکاری در تمامی موارد درمان سرپایی، بستری، دریافت دارو، خدمات پیراپزشکی از قبیل رادیولوژی، آزمایشگاه، ارتوپدی و فیزیوتراپی
ب) همکاری و هماهنگی با مراکز حمایتی برای کمکهای پایه و تخصصی مورد نیاز برای دانش آموز آسیب دیده اعم از کمک به انجام فرایند پیراپزشکی از قبیل تهیه تجهیزات ارتوپدی و فیزیوتراپی، تأمین هزینههای ایاب و ذهاب به مراکز درمانی، اقامت کوتاه مدت و یا میان مدت در مراکز حمایتی) همکاری با مراجع قضائی و انتظامی برای مداخلات اورژانس فردی اعم از صدور حکم درباره معاینات پزشکی قانونی، حکم به نگهداری موقت در مراکز سازمان بهزیستی، حکم به تعقیب مرتکبان جرم علیه دانشآموز دارای وضعیت اورژانس و خانوادگی اعم از جداسازی دانش آموز از خانواده و سرپرستان، تعیین وضعیت حضانت و یا سلب صلاحیت سرپرستی، مجازات مجرمان و مرتکبان خشونت و آزار علیه کودکان
پیگیری و مراقبت
مکمل خدمات غربالگری، آموزش، درمان و مددکاری اجتماعی دانش آموزان، پیگیری و مراقبت است.
این بخش به صورت درهم تنیده با مددکاری اجتماعی و با وظایف زیر تعریف میشود:
۱. تهیه گزارش از وضعیت پروندههای ارجاع شده به هسته / مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی (خدمات ارائه شده، مراجعه دانش آموزان و خانوادهها، موارد خاتمه یافته، موارد ارجاعی به مراکز همکار در بیرون از آموزش و پرورش)
۲. تهیه گزارش از وضعیت پروندههای ارجاع شده به مراکز همکار در بیرون از آموزش و پرورش (وضعیت ارائه خدمات درمان و مددکاری به دانش آموزان، موارد خاتمه یافته، وضعیت دانش آموز در خانواده و مدرسه، وضعیت سلامت و پایداری وضعیت دانش آموز پس از خدمات ارائه شده)
نظارت و ارزشیابی اجرای برنامه «نماد»
نظارت و ارزشیابی اجرای برنامه «نماد» شامل محورهای زیر خواهد بود:
۱. پایش و کنترل پروژه: این اقدام از طریق مستندسازی فرایند اجرا، گزارش وضعیت در سامانه «نماد» و اعلام وضعیت در ربات «نماد»، صورت میگیرد.
۲. ارزیابی عملکرد: این اقدام بر اساس بررسی عملکرد کمی و کیفی استانها در اجرای «نماد» در چارچوب سامانه «تسما»، ارزیابیهای اداره کل ارزیابی عملکرد و نیز ارزیابیهای مستمر و دورهای اداره کل امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی صورت میگیرد.
۳. سنجش اثربخشی: این اقدام به صورت متمرکز و سراسری بر اساس ابزارهای استاندارد صورت میگیرد و از ادارات کل آموزش و پرورش استانها انتظار میرود نسبت به انجام مطلوب آن بویژه در جمع آوری دادههای مربوط به ابزارها، همکاری مؤثری به عمل آورند.
نظر شما