به گزارش خبرنگار ایمنا، تازه‌ترین پژوهش‌ها در بحبوحه همه‌گیری کرونا نشان می‌دهد که آلودگی هوا سالانه باعث مرگ زودرس نزدیک به ۹ میلیون نفر در جهان می‌شود.
بیماری عروق کرونر قلب و سکته مغزی عامل بروز نیمی از این مرگ‌ومیرها هستند و بیماری‌های ریوی و سایر بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت و فشار خون بالا، بخش عمده دیگری از این تلفات را به خود اختصاص می‌دهند و تنها ۶ درصد مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا به عامل سرطان ریه برمی‌گردد.
با شیوع کووید -۱۹ در هفت ماه اخیر از این بیماری‌ها به عنوان بیماری‌های زمینه‌ای یاد می‌شود که روند درمان افراد درگیر را در صورت ابتلاء به کرونا بسیار دشوار و آنها را با خطر مرگ روبرو می‌کند.
در ماه‌های اخیر توجه جامعه جهانی بیشتر به موضوع همه‌گیری کرونا معطوف شده است زیرا روزانه صدها نفر براثر ابتلاء به آن می‌میرند. از دی ماه ۹۸ که کرونا ویروس در چین و سپس سایر جهان همه گیر شد تاکنون بیش از ۲۸ میلیون نفر به این ویروس مبتلا شده و ۹۱۹ هزار و ۷۰۶ نفر بر اثر آن جان خود را از دست داده‌اند.
آژانس محیط زیست اتحادیه اروپا به تازگی با انتشار گزارشی اعلام کرد ۱۳ درصد مرگ و میرهای این اتحادیه ناشی از آلودگی‌های زیست محیطی و آلودگی هوا بالاترین تهدید برای محیط زیست در اتحادیه اروپا است، به گونه‌ای که هر سال بیش از ۴۰۰ هزار نفر دچار مرگ زودرس می‌شوند که با آلودگی هوا در سطح اتحادیه اروپا ارتباط دارد؛ از آغاز سال ۲۰۲۰ حدود ۱۹۰ هزار نفر بر اثر ابتلاء به کرونا در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و بریتانیا فوت شده‌اند.
در ایران نیز به گفته عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست سالانه ۳۰ هزار نفر به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند در حالی که شمار قربانیان کرونا بر پایه آمار رسمی وزارت بهداشت ایران تاکنون ۲۳ هزار و ۲۹ نفر بوده است.
اصفهان دومین کلان‌شهر کشور از نظر آلودگی هواست. در سال ۹۶ بر اساس آمار معاون مرکز بهداشت استان ۱۵ درصد مرگ و میرهای سالانه این خطه به دلیل آلودگی هوا بوده است.
آخرین پاییز قرن، پاییزی با بارندگی کم و آلوده
اصفهان در حالی آماده فرارسیدن آخرین پاییز قرن می‌شود که از نظر همه‌گیری کرونا در وضعیت قرمز قرار دارد و به نظر می‌رسد با شروع فصل سرما، وقوع وارونگی دما و افزایش غلظت آلاینده‌ها در شرایط همه‌گیری کرونا مشکلات را دو چندان کند.
نوید حاجی بابایی معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: عوامل جوی پاییز پیش رو آلودگی هوا را افزایش خواهد داد و این شرایط با ترافیک خودروها شدت خواهد یافت؛ غبارآلودگی در ماه‌های مهر، آبان و آذر به ویژه در ساعات صبح پدیده غالب این کلان‌شهر و مناطق پرجمعیت خواهد بود.
وی می‌افزاید: با توجه به ضعیف بودن فعالیت سامانه‌های بارشی و کاهش فراوانی گذر سامانه‌های جوی از روی استان اصفهان، بارش کمتر از نرمال، پایداری نسبی جو در لایه‌های میانی و نفوذ توده هوای به نسبت سرد در سطح زمین شرایط برای افزایش آلودگی هوا در کلان‌شهر اصفهان و شهرک‌های صنعتی در پاییز ۹۹ مهیاست.
بنا بر تاکید معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی اصفهان نیاز است مسئولان امر برای جلوگیری از تشدید این پدیده در پاییز کرونایی فعالیت‌ها و منابع انتشار آلاینده‌ها را محدود کنند زیرا اگر در فعالیت‌ها مراعات نشود غلظت آلاینده‌های شهری و اعداد شاخص کیفی هوا به شدت بالا می‌رود.
گفتنی است اصفهانی‌ها از ابتدای امسال تاکنون ۲۷ روز هوای ناسالم نفس کشیدند اما عامل افزایش روزهای ناسالم در این مدت وجود آلاینده ازن (O3) و گرد و غبار بوده است. ازن یکی از آلاینده‌های موجود در هوا است که از گازهای آلاینده مانند اکسید نیتروژن و هیدرو کربن‌های فرار با تابش نور خورشید ایجاد می‌شود و با گرما افزایش می‌یابد و منابع آلاینده ثابت و متحرک به ویژه موتورسیکلت‌ها و خودروهای کاربراتوری در تولید این گاز نقش عمده‌ای دارند. اما غلظت آلاینده‌ها به ویژه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در تابستان به دلیل شرایط جوی موجود خطرناک نیست.
منابع آلاینده متحرک و عوامل جوی بر کیفیت هوا اثرگذار است
در این پیوند بابک صادقیان رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان با بیان اینکه میزان آلایندگی منابع متحرک در کلان‌شهر اصفهان بیشتر از منابع ثابت است، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: از این رو هرچه منابع آلاینده را کاهش دهیم شدت آلودگی هوای این شهر کاهش می‌یابد.
صادقیان پارامترهای هواشناسی را بر وضعیت کیفی هوا بسیار مؤثر می‌داند و اضافه می‌کند: ماه اسفند سال گذشته و فروردین ۹۹ که ترددها در کلان‌شهر اصفهان نسبت به مدت مشابه سال‌های قبل کم بود اما شاخص کیفی هوا بالاتر رفت؛ بهار امسال بارندگی‌ها کاهش یافت، گاهی جو پایدار می‌شد و گاهی وزش باد شدید و خیزش گرد و خاک را شاهد بودیم که همین پایداری جو باعث ماندگاری شرایط غبار آلود هوا و کاهش روزهای پاک اصفهان شد از این رو عوامل هواشناسی بر کیفیت هوا بسیار اثرگذار است.
وی با اشاره به پیش آگاهی هواشناسی استان مبنی بر شرایط خاص و احتمال افزایش آلاینده‌ها در پاییز امسال، می‌گوید: بر اساس قانون و دستورالعمل‌هایی که به شرایط بحرانی بر می‌گردد مانند سال‌های قبل عمل می‌کنیم تا خسارت ناشی از آلودگی هوا را به حداقل برسانیم.
صادقیان می‌افزاید: موضوع رفع آلودگی هوای کلان‌شهر اصفهان و کاهش آلاینده‌های هوا را با قوانین و مواد قانون هوای پاک و برنامه مدونی که داریم با دستگاه‌های اجرایی و مرتبط در طول سال پیگیری می‌کنیم اما اقدامات کنترلی در نیمه دوم هر سال بیشتر می‌شود که یکی از آنها کاهش مواجه‌ها به ویژه در گروه‌های حساس مانند کودکان و سالمندان است. در نیمه دوم سال شرایط هواشناسی سبب تشدید آلاینده‌ها می‌شود و ممکن است منابع همان باشد اما توپوگرافی و اقلیم در نیمه دوم سبب تخلیه آلاینده‌ها نمی‌شوند و از سوی دیگر استفاده از سوخت‌های فسیلی افزایش می‌یابد.
ماسک‌های ساده در برابر ذرات معلق تأثیر چندانی ندارد
وی خاطرنشان می‌کند: با توجه به شرایط کرونا در شش هفت ماه اخیر مواجهه‌ها که پیشتر در کارگروه اضطرار آلودگی هوا برای آن دسته از افراد آسیب پذیر از جمله کودکان تصمیم‌گیری می‌شد، کم شده است و به احتمال زیاد پاییز امسال برگزاری مدارس بیشتر غیرحضوری خواهد بود این امر مواجهه و به تبع آن ترددها را کم می‌کند که شاید به کاهش آلودگی هوا کمک کننده باشد.
رئیس امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان درباره ماسک مناسب در برابر ذرات معلق در شرایط کرونایی می‌گوید: استفاده از ماسک‌های N95 را در سال‌های گذشته و قبل از همه‌گیری بیماری کووید -۱۹ به مردم توصیه می‌کردیم زیرا ماسک‌های معمولی تأثیر و کارایی لازم را در برابر ذرات معلق (pm2.5) ندارد.
ویروس کرونا از طریق ذرات معلق آلاینده هوا منتقل نمی‌شود
در همین پیوند رضا فدایی مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت اصفهان در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال انتقال ویروس کرونا در شرایط آلودگی هوا و از طریق ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرومتر وجود دارد؟ به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ویروس کرونا از طریق قطرات تنفسی که از دهان و بینی فرد بیمار خارج می‌شود منتقل می‌شود و به طور معمول می‌تواند افرادی که تا شعاع دو متری بیمار قرار دارند آلوده کند با وجود این ویروس کرونا از طریق ذرات معلق آلاینده هوا جابجا نخواهد شد.
وی می‌افزاید: اما هنگامی که آلودگی هوا افزایش می‌یابد قدرت دفاعی دستگاه تنفسی افراد تحت فشار قرار می‌گیرد و در صورتی که در همان ایام به کرونا مبتلا شوند ممکن است وضعیت وخیم‌تری برای آنها پیش آید از این رو در شرایط آلودگی هوا ممکن است ابتلاء به کرونا به دلیل اینکه عملکرد پرزهای دفاعی دستگاه تنفسی دچار اختلال می‌شود شدیدتر شود.
این پزشک خاطرنشان می‌کند: ماسک‌های معمولی پارچه‌ای یا یکبار مصرف جراحی برای پیشگیری از انتقال عفونت‌های تنفسی بسیار مفیدند و استفاده از آنها در این ایام همه‌گیری کرونا ضروری است اما این نوع ماسک‌ها با آلودگی هوا نمی‌توانند مقابله کنند زیرا جلوی ذرات معلق (ذرات کمتر از ۱۰ و ۲.۵ میکرون) هوا را نمی‌گیرند از این رو باید برای رفع آلاینده‌های هوا تدابیر دیگری اندیشید. ماسک‌های N95 می‌تواند بسیاری از این ذرات را مهار کند اما این نوع ماسک نیز مخصوص محیط‌های درمانی و بیمارستانی است و به تعداد مورد نیاز در اختیار عموم جامعه نیست.
فدایی تاکید می‌کند: مسئولان امر باید از هم اکنون برای کنترل منابع انتشار آلاینده‌های جوی و ذرات معلق چاره‌اندیشی کنند و اقدامات مضاعفی برای مهار آلاینده‌ها در شرایط کرونایی امسال در نظر بگیرند و برای مهار آلاینده‌ها باید با منابع و عوامل آلودگی به جد برخورد شود زیرا امسال مشکلات آلودگی هوا به دلیل وجود کرونا دو برابر است.
گزارش از: ندا سپاهی خبرنگار ایمنا
نظر شما