به گزارش خبرنگار ایمنا، دکتر کاظم نفیسی در سری برنامه‌های زنده اینترنتی "آسترومینار" که توسط مرکز آموزش نجوم ادیب و با عنوان سیارات فراخورشیدی برگزار شد، اظهار کرد: این سوال که مرکز عالم کجاست، از ابتدای پیدایش بشر وجود داشته است و نظریه‌های مختلفی در این زمینه ارائه شده است.
وی افزود: بر مبنای جهان بینی زمین مرکزی یا افلاطونی که دو هزار سال نیز مطرح بود، زمین مرکز عالم است و فرض بر این بود که خورشید، همه سیارات و ستارگان به دور زمین در حال چرخش هستند.
عضو هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه بیرجند ادامه داد: پس از آن کوپرنیک و کپلر جهان بینی خورشید مرکزی را ارائه کردند و خورشید را مرکز عالم قرار دادند، بر مبنای جهان بینی خورشید مرکزی فرض بر این گذاشته شد که زمین و سیارات دیگر به دور خورشید در حال چرخش هستند.
نفیسی تاکید کرد: با پیشرفت علم بشر، دانشمندان متوجه شدند زمین نیز همانند سایر سیارات به دور خورشید در حال گردش است و پس از آن نیز پی بردند که خورشید نیز مثل سایر خورشیدهایی که در جهان وجود دارد به دور مرکز کهکشان در حال گردش است.
وی خاطرنشان کرد: سیارات فراخورشیدی یا فرامنظومه‌ای، سیاراتی هستند که خارج از سامانه خورشیدی قرار دارند و به دور یک ستاره به جز خورشید در حال حرکت هستند.
تاریخچه کشف نخستین سیاره فراخورشیدی
عضو هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه بیرجند با بیان اینکه عبارت سیارات فراخورشیدی کمتر از دو دهه است که در علم نجوم مطرح شده است، گفت: در سال ۱۹۹۲ اولین سیستم سیاره‌ای فراخورشیدی شناسایی شد، البته قبل از سال ۱۹۹۰ نیز سیاره‌ای شناخته شد اما به طور دقیق تأیید نشد، سپس در سال ۱۹۹۵ اولین سیاره فراخورشیدی که اطراف یک ستاره رشته اصلی بود با استفاده از روش سرعت شعاعی کشف شد.
نفیسی ادامه داد: در سال ۱۹۹۶ نخستین سیاره شبیه به مشتری در صورت فلکی دب اکبر، در سال ۱۹۹۸ سیاره‌ای به نام کوتوله سرخ و در سال ۱۹۹۹ اولین سیاره فراخورشیدی با روش گذر کشف شد؛ در سال ۲۰۰۱، نیز یک فراخورشیدی شناخته شد که دارای جو (اتمسفر) بود.
وی با بیان اینکه در سال ۲۰۰۴ نخستین سیاره ابر زمین کشف شد، افزود: تا قبل از سال ۲۰۰۴ سیاراتی که کشف می‌شد، سیارات بسیار بزرگ یا "مشتری‌گون" بود و اولین سیاره‌ای که تنها اندکی از زمین بزرگ‌تر بود در سال سال ۲۰۰۴ کشف شد.
عضو هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه بیرجند تصریح کرد: در سال ۲۰۱۳ کوچک‌ترین سیاره فراخورشیدی حول یک ستاره رشته اصلی کشف شد که شعاع آن حدود شعاع زمین بود. در سال ۲۰۱۴ نیز اولین سیاره نزدیک به زمین کشف شد که از نظر بزرگی هم اندازه زمین بود.
نفیسی اظهار کرد: سال جاری و تا تاریخ ۲۵ آگوست سال ۲۰۲۰، ستاره شناسان پنج هزار و ۴۸۱ سیاره فرامنظومه‌ای را شناسایی کردند که از این تعداد وجود چهار هزار و ۲۰۱ سیاره کاملاً تأیید شده است؛ همچنین حدود سه هزار و ۱۲ سیستم سیاره‌ای چندگانه نیز کشف شد.
روش‌های کشف سیارات فراخورشیدی
وی عنوان کرد: کشف سیارات فراخورشیدی بسیار دشوار است، اما بشر توانسته با استفاده از روش اخترسنجی، روش گذر، روش سرعت شعاعی، روش ریزهمگرایی گرانشی، روش زمان سنجی اختری و روش تصویربرداری مستقیم بیش از چهار هزار سیاره فراخورشیدی را آشکارسازی کند.
عضو هیئت علمی گروه فیزیک دانشگاه بیرجند گفت: بیشتر سیارات فراخورشیدی به روش گذر کشف شده‌اند و بعد از آن نیز روش شعاعی رتبه دوم را در کشف سیارات دارد؛ این دو روش مهمترین روش‌های کشف سیارات فراخورشیدی محسوب می‌شود.
نفیسی با بیان اینکه در سال ۲۰۱۶ تعداد هزار و ۴۲۰ سیاره کشف شد که این رقم بیشترین تعداد کشف سالیانه است، افزود: از بین چهار هزار و ۲۰۱ سیاره کشف شده در سال ۲۰۲۰، حدود ۱۶۱ سیاره خاکی، هزار و ۲۹۷ ابر زمین، هزار و ۳۰۰ سیارات گازی (مشتری‌گون) و بیش از هزار و ۴۰۰ سیارات شبیه نپتون هستند که اندازه آن‌ها چند برابر زمین است.
نظر شما