به گزارش خبرنگار ایمنا، پارک ملی پناهگاه حیات وحش قمشلو با وسعت ۱۱۳ هزار و ۷۰۰ هکتار در ۴۵ کیلومتری شمال غرب اصفهان قرار دارد. شرق و جنوب این منطقه نیز در میان شهرهای شاهین شهر، خمینی شهر، نجف آباد و تیران و کرون واقع شده است.
پارک ملی قمیشلو، منطقه‌ای استپی با حیات وحش غنی به لحاظ برخورداری از شرایط تبدیل شدن به ذخیره‌گاه زیست‌کره در سطح جهانی حائز اهمیت است؛ این منطقه که قدیمی‌ترین منطقه حفاظت شده محیط‌زیستی در جهان شناخته می‌شود مامن گونه شاخص "قوچ اصفهان" است که به عنوان نماد حیات وحش جانوری این استان معرفی و ثبت شده است.
این منطقه در سال ۱۳۴۲ با نام "منطقه حفاظت شده قمیشلو" از تملک شاهزادگان قاجار گرفته شد و تحت مدیریت سازمان شکاربانی و نظارت بر صید قرار گرفت. بین سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۷۳۴ نیز بخش‌هایی به این محدوده اضافه شد و در نهایت سال ۱۳۹۱ تغییراتی در محدوده مرز پناهگاه ایجاد و بخش مرکزی منطقه قمیشلو به پارک ملی ارتقا یافت.
اما به تازگی اداره ثبت اسناد شهرستان تیران مالکیت ۱۸ هکتار از مستثنیات و اراضی ملی واقع در پارک ملی قمیشلو اصفهان را به اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان منتقل کرده و به‌نام این اداره کل سند قطعی صادر کرده است.
این اراضی شامل قلعه تاریخی و باغ قمیشلو به مساحت ۱۲ هکتار به‌عنوان مستثنیات و همچنین ۶ هکتار نیز از زمین‌های اطراف قلعه واقع در اراضی ملی است.
مصطفوی رئیس اداره ثبت اسناد شهرستان تیران در توضیح این اقدام گفته است: بر اساس صدور گواهینامه موضوع بند (د) ماده (۲۶) آئین نامه اموال دولتی مصوب هیأت وزیران، بهره‌بردار این اراضی از اداره حفاظت محیط زیست به اداره کل میراث فرهنگی تغییر یافته و بر همین اساس سند مربوطه صادر شده است.
به رغم تلاش‌های خبرنگار ایمنا مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان در این باره مایل به اطلاع‌رسانی نبودند اما روز سه شنبه ایرج حشمتی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان به یکی از رسانه‌ها گفته که صدور سند برای ۱۸ هکتار از اراضی پارک ملی قمیشلو به نام میراث فرهنگی بدون هماهنگی با سازمان حفاظت محیط زیست رخ داده است.
وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست بیش از ۲۰ سال پیش برای این منطقه سند مالکیت گرفته است و صدور سند جدید نشان دهنده ناهماهنگی بین دستگاه‌هاست.
اداره میراث این شهرستان پیش از دریافت سند منطقه به دنبال اجرای طرحی گردشگری در پارک ملی قمیشلو با همکاری سمن‌های فعال گردشگری بود.
حشمتی در این‌باره گفته است در حال بررسی طرح گردشگری پیشنهاد شده بودیم که متأسفانه این اتفاق رخ داد و سند منطقه به اسم میراث صادر شد. اکنون باید صبر کنیم که این اختلاف نظر رفع شود.
رفت و آمد در پارک ملی قمیشلو به حیات وحش منطقه آسیب می‌زند
در این پیوند مهدی دادخواه تیرانی عضو انجمن دوستداران محیط زیست شهرستان تیران و کرون در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: این ۱۸ هکتار از منطقه قمیشلو شامل قلعه تاریخی و باغ اطراف آن است و هم اکنون نیز این محدوده محصور است و صدور سند اراضی پارک ملی قمیشلو را شامل نمی‌شود.
وی ادامه داد: این قلعه در چند سال اخیر در حال بازسازی بوده است و گردشگران نیز با هماهنگی ادارات میراث فرهنگی و اداره حفاظت محیط زیست استان برای بازدید به این محل می‌آمدند و مشکلی نبود؛ هم اکنون نیز قلعه در حال مرمت است تا به عنوان موزه حیات وحش و میراث فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد اما در این میان صدور سند برای اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان موضوع مورد اختلاف دو سازمان حفاظت محیط زیست و میراث است.
دادخواه افزود: قرار بر این بود قلعه تاریخی بازسازی شود و کوتاه‌ترین مسیر از ورودی پارک ملی تا قلعه تاریخی جاده سنگفرش شود تا تردد بدون خودرو باشد و گردشگر با اسب و کالسکه وارد قلعه شود و از حیات وحش بازدید کند.
این فعال محیط زیست در عین حال تاکید کرد: رفت و آمد در پارک ملی قمیشلو به اکوسیستم و حیات وحش منطقه آسیب می‌زند؛ مانند جاده آزادراه تهران- اصفهان که با احداث آن ۳۵ هکتار از پارک ملی و منطقه حفاظت شده قمیشلو با تمام حیات وحش آن از بین رفت.
مرمت قلعه قمیشلو با هزینه‌های مردمی
اما سید عبدالله جلیلیان، مدیرعامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان تیران و کرون به خبرنگار ایمنا گفت: این قلعه تاریخی ملک قاجار بود که تا سال ۱۳۶۲ نوادگان آنها در اینجا زندگی می‌کردند. بنیاد مستضعفان این قلعه را مصادره کرد و پس از چند سال سند ملک مصادره را به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل داد.
وی افزود: اسفندماه سال ۱۳۹۳ به ما اطلاع دادند سقف شاه نشین قلعه تاریخی سوراخ شده و به مرمت نیاز دارد. با جمع‌آوری کمک‌های مردمی کار مرمت را از ابتدای سال ۱۳۹۴ با نظارت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی آغاز کردیم در حالی که پایان کار حتی دو برابر بدهی روی دستمان ماند. با وجود این برای پرداخت بدهی‌ها و ادامه روند بازسازی وام قرض‌الحسنه گرفتیم. برای مرمت این قلعه در سال‌های اخیر مشکلاتی داشتیم و در حقیقت وظیفه سازمان‌های دولتی را برای حفظ این اثر ملی، مردم انجام دادند.
جلیلیان ادامه داد: نزدیک به دو سال از مدیران کل وقت اداره حفاظت محیط زیست اصفهان درخواست کردیم که اگر سندی دارید به ما کمک کنید اما نپذیرفتند. از این رو انجمن ما با کمک‌های مردمی شروع به مرمت و بازسازی قلعه کرد.
وی افزود: اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان از سال ۱۳۷۲ تاکنون ریالی برای قلعه قمیشلو هزینه نکرده است، وقتی به اداره میراث فرهنگی و گردشگری نیز برای حمایت از مرمت این بنا مراجعه می‌کردیم آنها می‌گفتند این قلعه در تملک میراث نیست و نمی‌توانیم برای بازسازی آن بودجه‌ای در نظر بگیریم بنابراین برای گرفتن سند این قلعه اقدام شد. در این پروسه اداره ثبت نیز پس از استعلام به ما گفتند که هیچ سندی برای قمیشلو در خزانه دولتی وجود ندارد البته اینکه آیا اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان پاسخی به استعلام ثبت داده است یا خیر، نمی‌دانم.
جلیلیان گفت: از سوی دیگر شماره سندی که در فضای مجازی توسط دیده‌بان اداره حفاظت محیط زیست از قمیشلو منتشر شده است با شماره ثبتی سند میراث فرهنگی تفاوت دارد.
مدیرعامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان تیران و کرون اظهار کرد: پارک ملی و قلعه قمیشلو به نام دولت است و سازمان حفاظت محیط زیست و میراث بهره بردار هستند اما برای ما که دوستداران محیط زیست و میراث هستیم فرقی نمی‌کند که این محدوده در اختیار کدام یک از این دو سازمان باشد بلکه ما خواستار حفاظت از این اثر ملی و جلوگیری از تخریب آن هستیم.
جلیلیان خاطرنشان کرد: تمامی ترددهای ما به پارک ملی قمیشلو در این مدت برای مرمت و بازسازی قلعه یا ورود گردشگران با هماهنگی اداره کل حفاظت محیط زیست و رئیس پارک ملی بوده است.
مرمت قلعه نباید به محیط زیست قمیشلو خدشه وارد کند
مدیر عامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان تیران و کرون با بیان اینکه مردم این خطه با محیط زیست همراه و همدل هستند، به ساخت پاسگاه محیط بانی دربند و سنگ سفید توسط دو انجمن شهرهای تیران و نجف آباد در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: ما هرگز قصد تخریب اکوسیستم طبیعی این منطقه را نداریم و تحت هیچ شرایطی حاضر نیستیم عملیات مرمت قلعه به محیط زیست قمیشلو و حیات وحش آن خدشه وارد کند زیرا ما دوستدار محیط زیست و تابع قوانین سازمان حفاظت محیط زیست کشور هستیم.
جلیلیان ادامه داد: در جلسه‌ای که سال گذشته با رئیس سازمان حفاظت محیط زیست داشتیم از سرمایه گذار خواستند که برای حفظ اکوتوریسم و بهره برداری از قلعه قمیشلو طرح زیست محیطی ارائه کند و سرمایه گذار نیز طرح را تحویل داد و سازمان محیط زیست نیز برای اجرای طرح مشاوری را معرفی کرد؛ با وجود این در جلسه دفاعیه دو سه هفته پیش مدیرکل اداره حفاظت محیط زیست استان به طرح ایراداتی وارد کرد و برای اصلاح به مشاور عودت شد.
مدیرعامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی شهرستان تیران و کرون گفت: با وجود اینکه قلعه قمیشلو ثبت ملی است، دو اداره حفاظت محیط زیست و میراث فرهنگی اصفهان درباره مالکیت آن با یکدیگر اختلاف نظر دارند در حالی که مردم نجف آباد، دهق- علویجه و تیران و کرون که در مجاورت پارک ملی قمیشلو قرار دارند خواستار حفاظت و مرمت قلعه تاریخی و حمایت از اکوتوریسم منطقه هستند.
به گزارش ایمنا، حشمتی مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان نیز در این باره گفته است که طرح‌های گردشگری باید ضوابط خاصی را رعایت کنند و در چارچوب الگوهای حفاظت باشند و این سازمان مخالف اجرای طرح‌های مشارکتی گردشگری نیست.
با این حال وی تاکید کرده است که اداره حفاظت محیط زیست پیگیر گرفتن سند تک برگ سازمان حفاظت محیط زیست و ابطال سند میراث فرهنگی است و در این رابطه مکاتباتی با مدیرکل اداره اقتصاد و امور دارایی و اداره ثبت استان انجام شده است که به زودی مالکیت محیط زیست بر منطقه قمیشلو احراز شود.
نظر شما