به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر علاوه بر داشتن کالبد، روح نیز دارد که با چشم قابل رؤیت نیست، اما به خوبی توسط شهروندان و حتی مهاجرانی که وارد شهر می‌شوند، درک می‌شود به عبارتی حسی که فضاهای عمومی شهر و الحاقات آن به یک انسان می‌دهد همان روحی است که در کالبد این فضاهای شهری وجود دارد، روحی که همزمان با ساخت این فضاها در آنها دمیده می‌شود. برای اینکه فضاها و کالبدهای ساخته شده در هماهنگی با یکدیگر باشند و حسی توأم با هماهنگی و زیبایی را به ساکنان ارائه دهند، نیاز است از همان ابتدا به ضوابط طرح‌های تهیه شده توجه بیشتری شود. پیرایش شهری از جمله طرح‌هایی است که در کشور ما با همین هدف انجام می‌شود، در این ارتباط گفت‌وگویی با" سولماز حسینیون، دکترای تخصصی طراحی شهری" داشته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
پیرایش شهری به چه معنا است؟
پیرایش شهری بخشی از پروژه‌های منظر شهری است و باید جزئی از فرآیند طبیعی توسعه هر شهر باشد. پیرایش شهری در ایران به عنوان یک پروژه منظر شهری به صورت جداگانه انجام می‌شود زیرا اغتشاش بصری زیادی وجود دارد اما در کشورهایی که طراحی شهری به عنوان یک تخصص در تمامی سطوح جا افتاده، کیفیت محیط شهری یک اصل بدیهی است و آلودگی محیطی وجود ندارد، بنابراین نیازی نیز به پیاده سازی پیرایش شهری نیست. پیرایش شهری باید جزئی از طرح‌های شهری در تمامی مقیاس‌ها باشد و همه طرح‌هایی که مرتبط با شهر هستند باید در یک هماهنگی اصولی به ایجاد نظم، زیبایی، خوانایی، ایمنی و هویت کمک کنند. حذف عناصر زائد و آلاینده‌ها بصری و عناصری که در محیط‌های شهری ایجاد اغتشاش می‌کند، ضرورت دارد. پیرایش شهری در مقیاس‌های مختلف مطرح است. در سیما و منظر شهری برخی عناصر زائد و خارج از قاعده و نظم داریم، این عناصر موجب بر هم خوردن نظم بصری منظر شهری بخصوص منظر عینی می‌شود. بر هم خوردن منظر عینی شهر بر روی منظر ادراکی افراد اثر گذار است. محیط شهری بر روان، روح و ادراک انسان‌ها می‌گذارد. در طراحی شهری ما معیار زیبایی شناسی وجود مجسمه و تزئینات بیش از حد است که تنها اغتشاش را بیشتر می‌کند در حالی که سادگی نیز در زیباشناسی شهر جایگاه خودش را دارد.
اجرای طرح پیرایش شهری چه اثری بر کیفیت شهروندان دارد؟
محیط شهری مغشوش، نامنظم و آشفته اثر نامطلوبی بر شهروندان می‌گذارد. نظم به معنای انضباط، طرح و برنامه از پیش تعیین شده است به نحوی که به تمامی مسائل و جزئیات فکر شده باشد و در عین تنوع، وحدتی را در محیط شهری به وجود بیاورد. محیط شهری و بعد بصری تأثیر زیادی بر آرامش روحی و روانی شهروندان، احساس تعلق آنان و کاهش جرایم دارد. وجود نظم در محیط می‌تواند به ایجاد نظم رفتاری در شهروندان کمک کند. نبود آلودگی‌های بصری امری بسیار مهم است. چنانچه محیط‌های منظم، منضبط و طراحی شده داشته باشیم که اغتشاش بصری و محیطی نداشته باشند، حتماً بر رفتار شهروندان نیز مؤثر خواهد بود و بسیاری از جرایم اتفاق نمی‌افتد.
اهمیت اجرای طرح پیرایش شهری چیست؟
چنانچه قصد طراحی یک محل را داشته باشیم، زمانی که ضوابط و مقررات منظر شهری را می‌نویسیم باید به تمامی مسائل از قبل فکر کنیم تا فرآیند به درستی طی شود. متأسفانه افرادی که تحصیل کرده این رشته هستند به دلیل مسائل مالی پیرو نظرات و سلیقه اصنافی می‌شوند که در ساخت و ساز دخیل هستند و کمتر پیش می‌آید که یک معمار با همکاری یک کارفرمای خوب، محصول طراحی شده موفقی را داشته باشد. در بیشتر موارد ساخت و سازهای ما غیر تخصصی و تنها به صورت تولید ساختمان برای سودجویی است و معماری چندان در طراحی ساختمان‌ها مطرح نیست. در مقیاس شهرسازی و طراحی نیز، برنامه‌ای به صورت سه بعدی وجود ندارد و در نظر داشتن بعد سوم در طرح‌های شهری ما از جمله طرح جامع و تفصیلی بسیار ضعیف است. بنابراین در یک شرایط ایده آل اصلاً پروژه پیرایش شهری نباید وجود داشته باشد، زمانی که در مقیاس معماری، طراحی شهری و شهرسازی، طرحی به صورت یکپارچه و کامل دیده شود، به کوچک‌ترین جزئیاتی از پیش فکر شده و برای آن برنامه، طرح و ضابطه نوشته شده باشد، آلودگی‌های بصری ایجاد نمی‌شود. وجود تزئینات بیهوده به خصوص از طبقه اول به بالا که توسط شهروندان چه به صورت پیاده و چه با خودرو، ادراک نمی‌شود، جز زوائد و آلاینده‌های بصری شهر محسوب می‌شود.
در شهرهای کشورهای دنیا که محیط‌هایی زیبا و آرام دارند، این ساختمان‌های مسکونی نیستند که تزئینات زیادی دارند بلکه بناهایی با کارکردهای خاص و عمومی هستند که محیط شهر را زیبا می‌کنند در حالی که ساختمان‌های عمومی در کشور ما طراحی و معماری فاخری ندارند. در عرصه شهری و فضاهای عمومی نیز تابلوها، مبلمان شهری و تجهیزاتی وجود دارد که جانمایی هیچکدام فکر شده نیست و هر سازمانی بدون هماهنگی، هرکجا که صلاح بداند تأسیسات شهری را بر طبق استانداردهای خودش نصب می‌کند، بدون اینکه توجه کند که کلیت اینها در کنار یکدیگر، می‌تواند چه منظری را به شهر بدهد! اینگونه است که منظر یکپارچه شهری را دچار اغتشاش و آشوب می‌کند.
پیرایش شهری در سطح خرد تا چه اندازه می‌تواند مفید باشد؟
این سطحی‌ترین لایه‌ای است که می‌توان با پیرایش شهری برخورد کرد اما کلیت نماها، معماری و فضاهای شهری همچنان دچار اغتشاش هستند، اغتشاش تنها در نما نیست بلکه کف و آسمان نیز جزو بدنه‌های شهری محسوب می‌شوند و کاملاً از آنها غفلت شده است. کف فضاهای شهری باید خوانا و در خدمت ایمنی و امنیت مردم باشد. سال‌ها است که حتی خط عابر پیاده شهرهای ما تجدید نشده و تنها باقی مانده‌هایی از گذشته به صورت یک سری خطوط نا منظم، چرک و از رو رفته از زیر پیدا است در حالی که وجود علائم راهنمایی و رانندگی مرتب، تمیز و استاندارد در سطح شهرها می‌تواند به افزایش نظم و آرامش بصری محیط کمک کند زیرا محیط را برای شهروندان خوانا و قابل استفاده می‌کند، موجب ایجاد آرامش و امنیت می‌شود و حتی بر نوع رفتار شهروندان نیز تأثیر می‌گذارد.
نظر شما