به گزارش خبرنگار ایمنا، تورهای سافاری و آفرود چند سالی است که در کشور به صورت رسمی و غیررسمی شکل گرفته است و چرخ خودروهای دو دیفرانسیل در نبود نظارت قانونی، بکرترین مناطق و میراث طبیعی را که شاید هر یک زیستگاه گونه‌های خاصی از جانواران و گیاهان است تهدید می‌کند.
آفرود واژه‌ای انگلیسی و به آن "بیراهه نوردی" گفته می‌شود؛ یعنی خروج از مسیرهای همیشگی و جاده‌های آسفالت و رانندگی در زمینی که جاده‌ای در آن وجود ندارد؛ برای مثال در دل کویر و شن‌های روان یا وسط جنگل‌های انبوه یا حتی بین صخره‌ها و کوه‌ها، مسیرهایی وجود دارد که تنها یک بیراهه نورد می‌تواند با خودروی خود از آنها عبور کند.
خودروهای دو دیفرانسیل از جمله لندرور عاملی برای هموار کردن مسیر زیستگاه‌ها برای عبور سایر خودروها است چرا که چرخ‌های آنها به اندازه چرخ تراکتور به زمین آسیب می‌رساند و در نهایت راه برای ماشین‌های شاسی کوتاه نیز هموار می‌شود و هر خودرویی می‌تواند از آنها عبور کند، مانند پدیده‌ای که در همین حوالی در ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرق اصفهان اتفاق افتاده است؛ تالابی که سال‌ها بی آبی به بیابان تبدیلش کرده، امروز زیر چرخ خودروهای آفرودی به جای آب و طنازی پرندگان مهاجر، جاده‌ای طولانی در بستر آن پدید آمده است و ساز و کاری نظارتی برای جلوگیری از ورود غیرقانونی به این محدوده وجود ندارد.
ورود بدون مجوز ماشین‌های آفرود به مناطق چهارگانه محیط زیست تخلف است
این درحالی است که چندی پیش سرهنگ جمشید محبت خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در مصاحبه‌ای اعلام کرد که ورود ماشین‌های آفرود به مناطق چهارگانه محیط زیست بدون داشتن مجوز از این سازمان تخلف است و با آفرودسواران برخورد قانونی می‌شود. به گفته وی تبلیغات شرکت‌های گردشگری برای برگزاری تور آفرود در مناطق چهارگانه محیط زیست خلاف قانون است.
جای تایر آفرودها همه جا هست
در این پیوند رضا خلیلی ورزنه مدیرعامل انجمن دوستداران میراث طبیعی و محیط زیست ورزنه می‌گوید: رسیدگی به این موضوع تنها به قوه قهریه از سوی مردم محلی نیاز دارد.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا می‌افزاید: گردشگران و آفرودسواران روزهای آخر هفته به ویژه از اصفهان که نزدیک ورزنه و منطقه کویر خاراست به تپه‌های ماسه‌ای و گاوخونی می‌روند.
مدیرعامل انجمن دوستداران میراث طبیعی و محیط زیست ورزنه خیزش ریزگردهای نمکی را یکی از آسیب‌های ورود خودروهای آفرودی در گاوخونی می‌داند و می‌گوید: آفرودبازان بیشتر در تپه‌های ماسه‌ای دیده می‌شوند تا در گاوخونی؛ با وجود اینکه زیاد به خود تالاب نمی‌روند اما جای تایرآفرود در همه جا هست.
وی خاطرنشان می‌کند: ریختن زباله و از بین رفتن پوشش گیاهی از جمله مشکلات زیست محیطی ورود خودروهای آفرودی در منطقه کویر خارا و محدوده تالاب گاوخونی است؛ زیرا آفرودبازان اگر در مسیرشان درختچه تاغ و اسکنبیل وجود داشته باشد از روی آن عبور می‌کنند در حالی که شاخه‌های خشک این درختچه‌ها بادشکن است و از فرسایش خاک و خیزش گرد و خاک جلوگیری می‌کند؛ از بین رفتن پوشش گیاهی و زباله چهره طبیعت را برهم می‌ریزد از سوی دیگر آفرود لانه برخی از جانداران و زیستمندان منطقه را نابود می‌کند.
خلیلی می‌گوید: هر هفته نزدیک به ۱۰- ۲۰ خودرو آفرود به کویر ورزنه می آیند که البته به دلیل آنکه تجهیزات کامل همراه دارند از نظر اقتصادی برای جامعه محلی درآمدزایی ندارد.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه در این منطقه هیچ نظارتی وجود ندارد، ممکن است این منطقه در مدت زمان نه چندان دور به محلی برای انجام اعمال خلاف تبدیل شود و با وجود تورهای گردشگری غیر مسئول و بدون لیدر امکان وقوع هر اتفاقی وجود دارد.
از ورزنه تا دریاچه نمک زیر چرخ ماشین است
مدیرعامل انجمن دوستداران میراث طبیعی و محیط زیست ورزنه اظهار می‌کند: با حضور آنها در محلی که اداره منابع طبیعی استان برای آفرودسواران تعیین می‌کند که کمترین آسیب را به طبیعت داشته باشد این مشکل رفع می‌شود اما هم اکنون از ورزنه تا دریاچه نمک زیر چرخ ماشین است و در عمل هیچ اقدامی دراین باره نکردند و نخواهند کرد.
وی ادامه می‌دهد: نیروی انتظامی منطقه امکانات چندانی برای نظارت و جلوگیری از تخلفات اینچنینی در منطقه کویری خارا و تالاب ندارد حتی به دلیل کمبود امکانات خود شهر ورزنه نمی‌تواند کنترل کند در حالی که آفرودسوارها همه جا می‌توانند بروند از این رو قانونی باید باشد که پنجشنبه شب‌ها در ورودی شهرها نگهبانی دهند و این خودروها را به محل تعیین شده هدایت کنند؛ همچنین اداره منابع طبیعی استان برای افراد قابل اعتماد باید کارتهای طبیعت گردی صادر کند و راهنمای محلی برای تورهای گردشگری بفرستند تا آفرودسوارها به مناطق مناسب برای تفریح و ورزش بروند.
کویرهای اصفهان در حال تخریب است
همچنین محمدحسین شاملی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان در گفت وگو با خبرنگار ایمنا به لزوم برنامه ریزی برای جلوگیری از ورود آفرودسواران و پیشگیری از بیان زایی اشاره می‌کند و می‌گوید: باید ساز و کاری با همکاری فعالان محیط زیست فراهم شود تا از تخریب طبیعت و افزایش بیابان‌زایی جلوگیری کنیم زیرا هم اکنون نه تنها طبیعت منطقه ورزنه که کویر مرنجاب، ریگ بلند و مصر نیز زیر چرخ آفرودها در حال تخریب است.
وی می‌افزاید: سازمان منابع طبیعی در قالب ماده سه قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و مراتع می‌تواند در محدوده منطقه گردشگری محلی را در اختیار شرکت قرار دهد تا خودروهای آفرود در آن مناطق تردد کنند این امر در هر شهرستانی امکان پذیر است.
شاملی ادامه می‌دهد: در سراسر دنیا نیز با این شیوه از ورود خودروها در عرصه‌های طبیعی جلوگیری می‌شود؛ به فعالان محیط زیست و سازمان‌های مردم نهاد نیز اعلام کردیم که اگر علاقه مند به حفظ محیط زیست هستید بهترین راهکار مشارکت در این امراست.
وی تصریح می‌کند: با این شیوه و مدیریت خاص می‌توان از ورود غیرقانونی آفرودها جلوگیری کرد تا تخریب محیط زیست را شاهد نباشیم.
آفرودسوارها از زمان شیوع کرونا در گاوخونی حضور نیافته‌اند
سیامک صارمی مسئول کمیته آفرود، تورینگ و سافاری هیأت موتورسواری و اتومبیلرانی استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: آفرودسوارها از زمان همه گیری بیماری کرونا، ماه‌هاست که هیچ حضوری تقریباً در گاوخونی ندارند؛ پیش از این نیز برخی خودروها به عنوان گردشگری و تمرینات آفرودی در این منطقه تردد می‌کردند.
وی جلوگیری از ورود و خروج ماشین‌ها به این محدوده را پاک کردن صورت مسئله می‌داند و می‌افزاید: همانطور که از اسم این منطقه پیداست محل باتلاقی است از این رو خودرو در آنجا نمی‌تواند حرکت کند و در تالاب گیر می‌افتد.
صارمی می‌گوید: سال‌ها قبل این محدوده دارای نیزارها و پوشش گیاهی زیادی بود و پناهگاهی برای پرندگان مهاجر مانند فلامینگوها، اردک‌ها، غاز، لک لک و … اما این اکوسیستم متأسفانه به دلیل چندین سال خشکی از بین رفته است و از سوی دیگر شکار آنها نیز منقضی شده است.
مسئول کمیته آفرود، تورینگ و سافاری هیأت موتورسواری و اتومبیلرانی استان اصفهان می‌گوید: بیشترین آسیبی که این تالاب بزرگ و زیبا را از بین برده است متوجه سیاست‌های سهمیه بندی و تقسیم آب شرکت آب منطقه‌ای است و ناشی از تردد چهار ماشین آفرودی نیست.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به خشکی چند ساله و سیاست‌های تقسیم آب وقتی که رودخانه زاینده رود چندین سال به صورت مداوم باز و بسته شده، اکوسیستم از بین رفته است ولی با وجود این شرایط معتقدم باید به توسعه ژئوتوریسم و گردشگری در این منطقه توجه شود و مردم محلی از فواید آن بهره ببرند از سوی دیگر بین افرادی که به منطقه می آیند فرهنگسازی شود تا بدانند طبیعت گاوخونی شکننده است و باید از آن پاسداری و صیانت کرد.
گزارش از: ندا سپاهی - خبرنگار ایمنا
نظر شما