مفهوم خسارات قراردادی چیست؟

به گزارش ایمنا، به نقل از معاونت فرهنگی قوه قضائیه، منظور از خسارت به معنی ضرر و زیان است و زمانی که از تأدیه خسارات بحث می‌شود (موضوع مواد ۲۲۷ و ۲۲۹ قانون مدنی) به معنای چیزی است که برای جبران ضرر پرداخت می‌شود، همچنین در ماده ۲۲۶ قانون مدنی در مورد عدم انجام تعهد از طرف یکی از دو طرف معامله، طرف دیگر می‌تواند ادعای خسارت نماید.

اقسام خسارت و طرق جبران آن

در یک تقسیم‌بندی کلی خسارت به دو گونه قابل تصور است:

۱) خسارت ناشی از قرارداد ۲) خسارت غیر قراردادی؛ که به مسئولیت قراردادی و نیز غیر قراردادی تعبیر می‌شود، در اوصاف نوع اول مستفاد از قانون مدنی باید بیان داشت چنانچه بین زیان دیده و عامل ورود ضرر، قراردادی معتبر منعقد شده باشد و خسارت ناشی از اجرا نکردن مفاد این قرارداد باشد، در این صورت قراردادی و گرنه غیر قراردادی است.

مفهوم مسئولیت قراردادی، تعهدی است که در نتیجۀ تخلف از مفاد قرارداد، برای اشخاص ایجاد می‌شود، برخلاف مسئولیت مدنی خارج از قرارداد که ضمان قهری نیز لقب دارد، در آن قراردادی در کار نیست.

تعریف ساده‌ای که می‌توان از مسئولیت مدنی کرد اینکه؛ شخصی که با دیگری رابطه قراردادی ندارد (یعنی قراردادی تنظیم نکرده) لیکن به دیگری خسارتی وارد کند، موظف به جبران آن است، به عبارت دیگر، در برابر او مسئولیت مدنی دارد یا ضامن است.

در همین راستا راه‌هایی که برای جبران خسارت می‌توان برشمرد یکی آن است که وضع زیان‌دیده به حالت قبل از ورود ضرر برگردانده شود مانند درمان شکستگی ناشی از تصادف با عابر پیاده بر عهده گرفته شود و یا صافکاری خودرویی که در تصادف غیر عمدی دچار حادثه شده، انجام شود، این روش بر دیگر روش‌ها ترجیح دارد، زیرا ضرر کاملاً از بین می‌رود و خودرو به حالت اولیه بازمی‌گردد.

راه حل دیگر نیز جبران خسارت از طریق دادن معادل آن است، این راه حل وقتی کاربرد دارد که اعاده‌ی وضع به حالت قبل از ورود زیان میسر نباشد. این روش جبران خسارت یا دادن معادل غیرنقدی یا جبران نقدی ضرر است. برای جبران خسارت‌های بدنی و معنوی بیشتر از روش جبران نقدی استفاده می‌شود.

در خصوص شرایط ایجاد مسئولیت قراردادی؛ اولاً: برای اثبات این مسئولیت، وجود قرارداد ضرورت دارد لذا احراز رابطۀ قراردادی میان خواهان و خوانده یکی از ارکان آن است دوماً: این رابطه فقط در مورد طرفین قراردادی باید باشد، بر این اساس اگر طرف قرارداد به شخص دیگری که خارج از قرارداد است ضرری بزند، این مسئولیت قراردادی نخواهد بود. سوما: باید بین خسارت وارده و قرارداد، رابطه علیت باشد که بتوان گفت خسارت در نتیجۀ عدم اجرای تعهد به وجود آمده است؛ برای مثال در قرارداد خرید و فروش آپارتمانی، اگر فروشنده در موعد مقرر تحویل ندهد و ضرری از این بابت به مشتری وارد شود، این در نتیجۀ مسئولیت قراردادی است.