به گزارش خبرنگار ایمنا، محمد شریف شاهی در نشست مجازی که به مناسبت سالروز صدور فرمان مشروطه توسط کانون بارگاه مهر برگزار شد، در خصوص اهمیت انقلاب مشروطه اظهار کرد: رخداد مشروطه یکی از بزرگ‌ترین اتفاقات تاریخ سیاسی و معاصر ایران محسوب می‌شود.
وی در خصوص معنی اصطلاح مشروطه افزود: وقتی ما بحث مشروطیت یا مشروطه را مطرح می‌کنیم، مراد و منظورمان یک اصطلاح حقوقی و نظریه دولت به عنوان تئوری سیاسی است.
نویسنده کتاب "بر بن مشروطیت" با بیان اینکه نظریات مختلفی برای حکم فرمایی یک کشور وجود دارد، اضافه کرد: یکی از نظریات حکم فرمایی دولت، نظریه دولت مشروطه است.
وی ادامه داد: در این نظریه، مردم در پی پایه گذاری نظامی بودند در چارچوب و قواعدی از پیش تعیین شده مقید شده باشد که هدف از تعیین آنها، محدود کردن دولت و پاس داشتن حقوق شهروندان است.
شریف شاهی در خصوص نحوه اداره دولت مشروطه تصریح کرد: در مشروطه هدف این است که نظام سیاسی پایه گذاری شود که اراده عمومی شهروندان را در یک راستا اساسی و کلی تعریف کند تا بتواند محرک مردم باشد؛ نام این مهم در علم حقوق، قانون اساسی است.
وی با بیان اینکه در نظام مشروطه فعالان حکومتی دیگر خود مختار نیستند، افزود: در طول تاریخ حکم‌فرمایان مردم کسانی بودند که با استفاده از قضا و قدر و خواست حکمرانی کرده و و اجرای خواسته‌های خود را بر دوش مردم می‌گذاشتند.
نویسنده کتاب بر بن مشروطیت ادامه داد: حکمرانی در دولت مشروطه در چارچوب قانون اساسی است؛ هدف از این حکمرانی برآورده کردن نیازهای یک حاکم نیست، بلکه منافع و خواست عموم مردم در این نظریه مورد توجه قرار می‌گیرد.
در مشروطه هیچ تفاوتی بین انسان‌ها وجود ندارد
وی با اشاره به وظیفه دولت مشروطه برای تأمین آزادی و امنیت عموم مردم اضافه کرد: در نظریه مشروطه، انسان نقش محوری دارد در حالی که در گذشته همه مردم در اختیار تأمین نیازهای حکمفرما بودند، ولی در این نظریه هیچ تفاوتی بین انسان‌ها وجود ندارد.
شریف شاهی گفت: در مشروطه انسان‌ها دارای ارزش بوده و از نظر کرامت انسانی با یکدیگر برابرند؛ پس فردیت معنا نداشته و تمام مردم از تمام منافع انسانی بهره مند می‌شوند.
وی افزود: بعد از آنکه حکمفرمایی همواره بر پایه یک شخص بود، باید دولت و جامعه به سیاستی می‌رسید که تاب‌آوری آنی تغییر رویکرد را داشته باشد و چارچوب‌ها و قواعد اصلی آنکه همان قانون اساسی است، برآمده از دولت باشد و حقوق انسان را به رسمیت بشناسد.
نویسنده کتاب بر بن مشروطیت ادامه داد: در چنین سیستمی مردم باید به یک قرارداد اجتماعی معین برسند و دولت نیز از سوی مردم انتخاب شود. در چنین حکومتی هیچ چیز بر اساس قضا و قدری انجام نمی‌شود و دولت نیز وظیفه دارد نیازهای مردم را تأمین کند. می‌توان گفت در جای جای این نظریه نقش انسان دیده می‌شود.
هدف اصلی مشروطه خواهان ثبات و امنیت بیشتر جامعه بود
وی در خصوص انقلاب مشروطه ایران گفت: متفکران مشروطه خواه و در واقع پایه گذاران این نظریه در ایران در دوره ناصرالدین شاه ظهور کردند که شامل افرادی نظیر مستشار الدوله، سپهسالار و میرزا ملکم خان هستند. این افراد با دیدن مشروطیت در اروپا و جامعه غرب به فکر ایجاد این نوع دولت در ایران شدند.
شریف شاهی ادامه داد: این افراد از ماهیت اصلی مشروطه یعنی انسانیت و مفهوم انسان گرایی آگاه بودند و با این آگاهی سعی در اجرایی کردن این نظریه در نظام سیاسی ایران داشتند.
وی تصریح کرد: هدف اصلی مشروطه خواهان تحقق ثبات و امنیت بیشتر جامعه و سود عمومی بود که در این راستا همیشه مفهوم واژه انسان بودن را برای مردم شرح می‌دادند؛ البته که این عبارت در برخی موارد به آدمیت نیز تبدیل می‌شد.
نویسنده کتاب بر بن مشروطیت اضافه کرد: مشروطه خواهان ایرانی معتقد بودند که برای ایجاد چنین حکومتی در ایران باید عبارت آدم بودن برای مردم تعریف شود، این نخستین پروژه نظام مند روشنفکران ایرانی برای رهایی مردم از خماری اجتماعی بود.
وی با بیان اینکه مشروطه خواهان و روشنفکران برای منتقل کردن مفهوم آدمیت و ایجاد یک نظام سیاسی مشروطه در دو محور حرکت کردند، افزود: ابتدا آنها از طریق کتاب‌ها و روزنامه‌ها و انتشارات سعی در آگاهی رسانی به جامعه و تعریف آدمیت برای مردم بودند تا مفهوم آن را برای همه روشن کنند.
انقلاب مشروطه نتیجه آگاهی مردم از برابری بود
شریف شاهی ادامه داد: این انتشارات معمولاً در کشورهای خارجی چاپ و سپس به صورت قاچاق وارد می‌شد و مخفیانه بین مردم توزیع می‌شد که شامل روزنامه‌های قانون و اختر و کتاب‌های آخوندزاده بود.
وی در خصوص روزنامه اختر در زمان آغاز تفکر مشروطه گفت: اگر به آرشیو این روزنامه نگاه کنیم می‌بینیم که در برخی از شماره‌های آن عبارات جالبی به کار برده شده است؛ عباراتی همچون "حق اشتراک آدمیت" یا "این روزنامه را کسی بخواند که آدم است". در کتب آن زمان نیز همواره تلاش بر تعریف آدمیت بوده است.
نویسنده کتاب بر بن مشروطیت در خصوص دومین محور ایجاد انقلاب مشروطه گفت: باید برای رخداد انقلاب، جامعه به نحوی شکل می‌گرفت که مشروطه خواهی در آن وجود داشته باشد و خود جامعه این نیاز را حس کند. فعالان و روشنفکران آن زمان در اولین قدم پس از تعریف آدمیت، انجمن‌های مدنی را تشکیل دادند.
وی در خصوص نقش این انجمن‌ها در انقلاب مشروطه افزود: در رخدادهایی مختلفی مانند بست نشینی در سفارت انگلیس، اعضای این انجمن‌ها بین مردم حاضر می‌شدند و در راستای آگاهی سازی مردم تلاش می‌کردند و همین جا نهال ایجاد انقلاب مشروطه شکل گرفت.
شریف شاهی تاکید کرد: مشروطه خواهان دلیل مشکلات کشور را جهل مردم می‌دانستند؛ مشروطه نیز تلاش کرد با آموزش آدمیت و نشان دادن مقام انسان به مردم، از این دو طریق به انقلاب برسد و در همین راستا می‌توان انقلاب مشروطه را نتیجه آگاهی مردم از برابری آنها دانست.
نظر شما