به گزارش خبرنگار ایمنا، افزایش ارزش مادی اراضی شمال کشور و اقبال بیش از حد سرمایه‌داران به‌ویژه از پایتخت به خرید املاک ساخته شده در دل طبیعت بکر استان‌های شمالی، باعث شده کوه‌خواری، مرتع‌خواری و تغییر کاربری اراضی در مازندران، گیلان و گلستان به شدت افزایش یابد.
هرچند بارها فعالان محیط زیست، مردم بومی و برخی مسئولان محلی به اقدامات سودجویانه در عرصه طبیعی شمال کشور اعتراض کرده‌اند اما آنچه در تمام این مدت به جایی نرسیده، فریاد بوده است؛ در روز روشن کوه‌ها، جنگل‌ها و مراتع تخریب می‌شوند و بررسی عکس‌ها و نقشه‌ها رشد فراتر از انتظار این اقدامات را عیان می‌کند اما مبارزه با عاملان و ریشه‌کن شدن این پدیده فارغ از برخی برخوردهای مقطعی، در حد یک شعار باقی مانده است.
چند ماه پیش فرمانده یگان حفاظت اراضی کشور درخصوص وضعیت منابع طبیعی استان مازندران مدعی شده بود: مازندران بدترین وضعیت را در دریاخواری، جنگل‌خواری، مرتع‌خواری، کوه‌خواری و تغییر کاربری غیرقانونی اراضی کشاورزی در کشور دارد به حدی که زمین‌خواری در مازندران به مرز بحران رسیده است.
استاندار مازندران مراقب کدام منابع طبیعی است؟
در این میان ضعف نهادهای نظارتی به چراغ سبزی تبدیل شده تا خیال متخلفان برای پیشروی در تخریب طبیعت تا حد زیادی راحت باشد؛ نماینده مازندران در شورای عالی استان‌ها در گفت‌وگو با ایمنا دلیل این ضعف در نظارت بر منابع طبیعی استان را با دو انتقاد مطرح می‌کند: انتقاد نخست متوجه مدیریت ارشد استان است زیرا انتظار می‌رود یک اراده سیاسی مستحکم‌تری در مازندران برای پشتیبانی از پیگیری‌های حقوقی اداره منابع طبیعی استان باشد اما این امر توسط استانداری محقق نشده است.
صاحب شریفی ادامه داد: رویه نامطلوب نظارت بر حفظ منابع طبیعی مازندران قابل نقد بوده و مخاطب آن تمام مسئولان استان هستند؛ مشخص نیست آقای استاندار، استاندار کجای مازندران است.
او اضافه کرد: شوراب در نقشه‌های گوگل جزئی از خاک استان تهران محسوب می‌شود و بیم آن می‌رود که به‌طور رسمی از خاک مازندران جدا شود؛ جنگل‌ها و رودخانه‌ها درحال از دست رفتن است و با این حال معلوم نیست استاندار مراقب کدام قسمت از منابع طبیعی استان است.
روستاییان زمین‌خوار نیستند
شریفی روی دیگر انتقادها را متوجه اداره کل منابع طبیعی استان دانست و افزود: اکنون نزدیک به ۲۰ سال است که بسیاری از روستاهای مازندران با آنکه طرح هادی مصوب دارند و بنیاد مسکن این طرح را تهیه و تأیید کرده اما ساکنان آنها برای ساخت‌وساز با معضلات جدی روبه‌رو هستند.
او اظهار کرد: تمام مجموعه‌ها و دوایر دولتی این طرح‌ها را تأیید کرده‌اند و دو دهه از عمر تدوین آن می‌گذرد اما اداره کل منابع طبیعی مدعی است که این روستاها عرصه منابع طبیعی هستند و در این مدت هرچه در برابر استدلال‌ها مقابله کرده‌ایم بی‌فایده بوده است. می‌گوئیم این افراد زمین‌خوار و کوه‌خوار نیستند بلکه انسان‌هایی هستند که سالهاست با خانواده‌های خود در این روستاها زندگی کرده‌اند و اکنون این روستاها شورا و دهیاری دارد اما تغییری در تصمیم‌گیری‌ها اتخاذ نمی‌شود.
دوگانگی رفتار در مقابله با ساخت‌وسازها
نماینده مازندران در شورای عالی استان‌ها با انتقاد از دوگانگی رفتار در مقابله با ساخت‌وسازها در اراضی مازندران، گفت: وقتی منافع مردم وسط باشد اداره کل منابع طبیعی سرسختانه در مقابل آن می‌ایستد اما جایی که برخی سرمایه‌داران با وابستگی‌هایی که دارند دست به زمین‌خواری و کوه‌خواری زده و اموال عمومی را غارت می‌کنند، اداره کل منابع طبیعی به راحتی می‌گوید که لایحه دادیم، تأیید نشد؛ به سادگی می‌گویند دفاع کردیم اما نشد.
او ادامه داد: این رفتار دوگانه قابل پذیرش نیست و این سوال مطرح می‌شود که چرا در مواجهه با روستاییان بومی مازندران به‌ویژه در سوادکوه که در جریان جزئیات آن هستم ایستادگی می‌کنند اما به راحتی اجازه می‌دهند منافع عده‌ای، موجب تخریب منابع طبیعی مازندران شود.
این رفتارها در تعیین حریم ساخت‌وساز در روستاها گاهاً باعث بروز تخلف در برخی اراضی می‌شود و بررسی پرونده تخلفات نیز فرایند بسیار طولانی را طی می‌کند؛ مالکان اگر حتی تخلفی نیز مرتکب شوند آنقدر بلاتکلیف می‌مانند که بحث نظارت برای آنها به نحوی لوث شده و پیگیری پرونده کم‌ارزش شود.
دیانوش سن‌شناس، بخشدار بخش زیرآب شهرستان سوادکوه در گفت‌وگویی حجم پرونده‌های ارسالی و تشکیل تنها دو کمیسیون ماده ۹۹ در سال را عاملی برای طولانی شدن روند صدور رأی دانست و گفت: حتی اگر دهیار به‌موقع تشکیل پرونده داده و آن را به کمیسیون فرستاده باشد، با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و تورم قیمت مصالح ساختمانی، مالک رغبتی برای مشخص شدن رأی کمیسیون ندارد و در این بازه زمانی اقدام به ادامه ساخت می‌کند.
او ادامه داد: فرد اگر بخواهد فرایند تغییر کاربری را طی کند باید بیش از شش ماه منتظر بماند و اگر اکنون بسازد و جریمه پرداخت کند به نسبت وقتی که منتظر اخذ مجوز شود و بسازد، هزینه کمتری پرداخت می‌کند و ازاین‌رو جریمه خاصیت بازدارندگی خود را از دست می‌دهد.
اسپهبد خورشید و سودجویی معدن‌کاوان در مازندران
تخریب‌ها و تخلف‌ها البته به کوه و اراضی محدود نمی‌شوند؛ چند سال است که حفاظت از غار-دژ باستانی اسپهبد خورشید در شهرستان سوادکوه مازندران در منطقه دوآب شهر پل‌سفید به یکی از خواسته‌های بحق مردم استان تبدیل شده اما سودجویی برخی روند کاوش و حفاظت از این عرصه تاریخی را با کندی مواجه کرده است.
اسپهبد خورشید ۳۳ محوطه تاریخی از عصر آهن تا صدر اسلام را در خود جای داده و یکی از مهم‌ترین ساختارهای دفاعی عهد باستان در شمال ایران است.
با وجود آنکه از سال ۹۵ برنامه پنج سالهای مطابق با استانداردهای روز دنیا و با هدف آغاز کاوش‌های باستان‌شناسی و حفاظت و نگهداری این اثر تاریخی و طبیعی ارائه شده اما فعالیت‌های معدنی و انفجارهای پیاپی به تهدیدی جدی برای این منطقه تبدیل شده است.
گفته می‌شود معدن‌کاوان در جستجوی خزانه اشیای قیمتی شاهان طبرستان در حریم اسپهبد خورشید، حاضر نیستند هیچ منع قانونی را پیروی کنند؛ نماینده مازندران در شورای عالی استان‌ها در این خصوص با انتقاد از روابط ناسالم معدن‌کاوان و تخریب منابع طبیعی و تاریخی این غار-دژ، گفت: در سالهای اخیر برای حفظ غار تاریخی اسپهبد خورشید مازندران پیگیری‌های بسیاری شد اما بی‌نتیجه باقی مانده و روابط ناسالمی که در آن منطقه با معدن‌کاوان منطقه وجود داشته، حریم امنی را برای بروز هرگونه تخلف ایجاد کرده است.
تبدیل سایت تاریخی به منظره‌ای بدقواره
او افزود: این انتقاد جدی مطرح است که چرا از سرمایه‌های ملی در این منطقه و دیگر منابع طبیعی مازندران به نفع عده‌ای از افراد استفاده شده که کمتر از انگشتان یک دست هستند و ثروت این مردم قربانی برای پرکردن حساب بانکی آنها می‌شود؟ اسپهبد خورشید یک غار تاریخی است و محدوده چنین ثروتی اگر هر جای دیگر ایران بود، با ایجاد اقامتگاه گردشگری، هتل و تله‌کابین، مناظر طبیعی آن به سایت گردشگری تبدیل و از پیشینه تاریخی آن موزه برپا می‌شد.
شریفی اضافه کرد: این اقدامات می‌توانست سبب کسب درآمد و تولید شغل شود و زمینه حفاظت از این اثر تاریخی طبیعی را فراهم آورد اما در مقابل این اثر تاریخی یک معدن بزرگ و در قسمت بالاسر آن نیز دو معدن دیگر وجود دارد که بهره‌برداری از این معادن مناظر زیبای این منطقه گردشگری را از بین برده و آن را بدشکل و بدقواره کرده است.
او به طمع برخی سودجویان در این عرصه طبیعی تاریخی اشاره و خاطرنشان کرد: فارغ از اینکه در سالهای اخیر گنجینه‌های تاریخی این مجموعه به سرقت رفته، انفجارها در معادن اطراف نیز باعث تخریب این غار شده است.
نظر شما