نگاهی به فلسفه وجودی پینک فلوید

شاید بتوان گفت پس از کناره‌گیری سید برت از فعالیت‌های هنری، ریچارد رایت در کنار دیوید گیلمور و راجر واترز ستون‌های اصلی گروه پینک فلوید بودند که در رسیدن به آرمان‌های خود یعنی اعتراض به نظام سرمایه داری بریتانیا و به دنبال آن جهان غرب و نقد مدرنیته موفق عمل کردند.

به گزارش خبرنگار ایمنا، موسیقی راک در طول تاریخ پر فراز و نشیب خود شخصیت‌های هنری متنوع و متضادی را به خود دیده است. شخصیت‌هایی که به نقد و اعتراض و بعضاً ابراز خشونت نسبت به جامعه و فرهنگ و سیاست و حتی ادیان مختلف پرداخته‌اند و در کنار آن شخصیت‌هایی بوده‌اند که تنها به خواندن ترانه‌های ساده و تکراری عاشقانه کفایت کرده‌اند. در موسیقی راک اغلب آن‌هایی که بنیان‌های اصلی ترانه‌هایشان اجتماعی، سیاسی، مذهبی و فلسفی بود تبدیل به اسطوره شدند.

پینک فلوید، دانشجویانی معترض و روشنگر

پینک فلوید از جمله اسطوره‌های موسیقی راک است. گروهی که نتیجه اعتراضی جدی به جامعه افسار گسیخته سرمایه‌داری و استثمارگر بریتانیا در دهه ۱۹۶۰ بود. بریتانیایی که نسبت به کشورهای غربی دیگر به‌خصوص شمال اروپا، به جای اتخاذ شیوه متعادل‌تر در اداره حکومت هنوز هم بر لیبرالیسم و استعمارگری خاص خود تاکید داشت. پینک فلوید در واقع زاییده همین جامعه مچاله شده بود. قشر دانشجویان آگاهی که فلسفه وجودی آن‌ها اعتراض به سیاست مداران و صاحبان قدرتی بود که برای رسیدن به اهداف غیر اخلاقی خود حاضرند امنیت و رفاه اجتماعی طبقه‌های فرو دست و غیر سرمایه دار جامعه را نادیده بگیرند و ریشه احساسات و توانایی‌های تک تک افراد جامعه را بخشکانند تا شاید رباتی بسازند که در خدمت قدرت و ثروت طبقه سرمایه دار جامعه باشد. کافی است یک بار هم که شده برای درک بهتر دغدغه‌های اعضای پینک فلوید نگاهی به تصاویر روی جلد آلبوم‌های منتشر شده از آن‌ها بیندازیم و به تفسیر آن‌ها بپردازیم یا حداقل به سخنان طراحان جلد یا منتقدان به دقت گوش کنیم.

تصویر نیروگاه بترسی لندن که نمادی از سرمایه داری است و خوکی که در فراز آن در حال پرواز است.

محتوای ترانه‌های پیتک فلوید تنها محدود به بعد سیاسی نیست بلکه پای را فراتر نهاده و به سیستم آموزشی، فلسفه وجودی انسان معاصر، فرهنگ و سبک زندگی مدرن و بسیاری چیزهای دیگر اعتراض می‌کند.

تسکینی کاذب بر حقیقتی تلخ

بی شک گروه پینک فلوید تأثیر بسزایی بر آگاه سازی مردم بریتانیا در برابر عملکردهای حکومت داشت، ولی پینک فلوید هم برآمده از همین جامعه است جامعه‌ای که می‌توان زندگی مردمانش را در سه کلمه خلاصه کرد کار، کار و کار! بدیهی است که چنین جامعه‌ای مهلت پرداختن به مسائلی همچون معنای زندگی و حقوق اساسی خود را ندارد چه برسد به اعتراض. در نهایت اگر هم حقیقت ماجرا توسط هنرمندانی مثل راجر واترز، ریچارد رایت و دیوید گیلمور با زبان هنر بیان شود عکس‌العمل چنین جامعه‌ای در برابر این حقیقت تلخ و جان فرسا چیزی نیست جز پناه بردن به بارها و سو مصرف الکل و مواد روانگردان دیگر.

با این حساب عجیب هم نیست که پینک فلوید در ازای بیان کردن حقیقت هیچ راه نتیجه‌مندی را برای برون رفت از این بحران ارائه نمی‌کند و به مواد مخدر پناه می‌آورد و حتی از کارکردهای موسیقایی آن در آهنگسازی‌های خود استفاده می‌کند. "سایکدیلیک راک" سبکی در موسیقی راک هست که در برگردان فارسی آن می‌توان گفت موسیقی‌ای است که می‌کوشد تجربه روانی حاصل از مصرف مواد روانگردان را بازآفرینی کند.

خلاق‌ترین گروه موسیقی راک تا الآن

جدای از مباحث مربوط به تحلیل‌های اجتماعی پدیده‌ای به نام پینک فلوید، در جهان غرب، آثار تولید شده این گروه از نظر موسیقیایی و ادبی بسیار ارزشمند است. به جرأت می‌توان گفت پینک فلوید یکی از پیشگامان نوآوری‌های کاربردی در سبک راک بوده که دستاوردهای آن تا امروز توسط موسیقیدانان زیادی بسط و گسترش داده شده است. استفاده از عناصر موسیقی اکسپریمنتال یا تجربی و اصوات غیرموسیقایی در آثار، به کار بردن تکنیک‌های مربوط به نوازندگی‌های موسیقی مدرن و پست مدرن، استفاده خلاقانه از دیسونانس‌ها و فواصل نامطبوع، استفاده از عناصر موسیقی جاز و نوازندگی‌های درامز که از استانداردهای درامزنوازی راک خارج است از جمله شاخصه‌های اصلی پینک فلوید است.

همچنین شاهکارهای ادبی پینک فلوید را در زمینه ترانه سرایی می‌توان در ترانه‌های راجر واترز بررسی کرد. ترانه‌هایی که از ذهنی کاملاً فلسفی و با تخیلاتی عمیق سرچشمه می‌گیرد. ترانه‌های واترز بیش از هر چیز جهان بینی خاص او را نشان می‌دهد. اگر چه جهان بینی او تیره و تاریک است، اما این پوچی و تاریکی هیچ گاه باعث نشده که اخلاقیات در آن زیر پا گذاشته شود.

این موضوع را می‌توان در رفتارها و واکنش‌های واترز به اتفاقات و رخدادهای سیاسی جهان از جمله مخالفت‌های اساسی او با رژیم صهیونیستی و حمایت وی از مردم فلسطین مشاهده کرد. راجر واترز به زیبایی از اتفاقات جهان پیرامون خود و همچنین ادبیات فولکلور و آثار ادبی که مطالعه کرده وام می‌گیرد تا ترانه‌ای منحصربه‌فرد خلق کند. مثلاً کافی است در این زمینه به آلبوم "جانوران" مراجعه کنیم تا تأثیر پذیری واترز را از رمان مزرعه حیواناتِ جورج اورل متوجه شویم. در یک کلام می‌توان گفت راجر واترز در ترانه‌های خود به همه چیز حتی صنعت موسیقی که خود در آن فعالیت می‌کند معترض است و این اعتراض را می‌توان در آلبوم "کاش اینجا بودی" مشاهده کرد. شاید بتوان شاهکار ترانه سرایی واترز را در آلبوم "نیمه تاریک ماه" دانست. ترانه‌هایی که حاصل تجربه‌های زندگی در عصر مدرن و عواقب آن است و دیدگاهی فلسفی و انتقادی را نسبت به این موضوع ارائه می‌کند.

با گذشت سال‌های زیاد از فعالیت‌های هنری پینک فلوید این گروه کم و بیش به فعالیت‌های خود در قامت پیشکسوتان موسیقی راک‌اندرول ادامه می‌دهند. البته که بیشتر فعالیت‌های این هنرمندان در حال حاضر به امور بشر دوستانه و سیاسی- اجتماعی مربوط می‌شود. اعضای اصلی پینک فلوید یعنی "سید برت" نوازنده گیتار، آهنگساز و رهبر گروه، "ریچارد رایت" نوازنده کیبورد و پیانو، "راجر واترز" نوازنده گیتار و آهنگساز اصلی بعد از غیبت سید برت و "نیک میسن" نوازنده درامز بودند که در ابتدا همه دانشجویان معماری دانشگاه پلی تکنیک لندن بودند.

ایده تشکیل گروه و مشوق گروه در اصل سید برت بود که بعدها بخاطر مصرف بی رویه مواد مخدر قادر به ادامه فعالیت در گروه نشد. دیوید گیلمور به عنوان عضو پنجم و باب کلوز به عنوان عضو ششم بعدها به این گروه پیوستند که تا حد زیادی توانستند جای خالی سید برت را پر کنند. تقریباً می‌توان گفت همه اعضای پینک فلوید در فرایند آهنگسازی و بخصوص ترانه سرایی دخیل بوده‌اند و فرایند تولید آثار بیش از آنکه آهنگساز محور و به‌صورت نوشته‌ای موسیقایی باشد حاصل تجربه‌های نوازندگان و بداهه پردازی و ایده پردازی‌های جمعی بوده است ولی در این میان راجر واترز، دیوید گیلمور و ریچارد رایت نقش بیشتری در آهنگسازی و ترانه سرایی داشته‌اند. در حال حاضر از اعضای باقی مانده گروه افسانه‌ای پینک فلوید راجر واترز، باب کلوز، نیک میسن و دیوید گیلمور هستند و سید برت و ریچارد رایت هر دو فوت شده‌اند.

کد خبر 435720

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.