به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه داشتن شهر خلاق آرزوی هر جامعه‌ای است چراکه ایجاد خلاقیت در یک شهر موجب رونق و شکوفایی می‌شود و سطح مناسبات آن را در سطح ملی و فراملی گسترش می‌دهد و به تبع موجب توسعه آن خواهد شد.
در این راه باید از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه پایدار شهری استفاده کرده و بتوان استعداد جمعی را در راستای حرکت به سمت پایداری پیش برد. البته با نگاهی به جوامع پیشرفته می‌توان نتیجه گرفت که باید به هوشمندسازی نیز در کنار شهر خلاق توجه کرد تا شاهد ثبات و پایداری در شهر باشیم البته مسئله پایداری شهرها زمانی اهیمت می‌یابد و بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد که افزایش جمعیت شهری پیچیدگی‌های بافت اجتماعی در شهرها را تشدید می‌کند.
امروز داشتن یک زندگی ایده‌آل حق هر انسانی است که تحقق آن در داشتن ثبات و پایداری مناسب معنا می‌یابد در همین ارتباط گفت و گویی را با «یاسر قلی پور» کارشناس ارشد شهرسازی انجام داده ایم که در ادامه می‌خوانید:
مفاهیم شهر خلاق و هوشمند در یک شهر چگونه امکان پذیر است؟
در ابتدا باید بگویم مفاهیم شهر خلاق و هوشمند دو مفهوم جدا از هم، اما هم سو و هم راستا در جهت پیشرفت شهر است البته این دو مفهوم و نظریه‌های مربوط به آن چون در یک مکان خاص یا همان شهر به کار می‌روند نمی‌توان نظریه‌های توسعه شهری را جدا از هم تلقی کرد. این نظریات در موضوعات خلاقیت و هوشمند سازی شهر هرچند با هم تفاوت‌هایی دارند، اما مجموعه‌ای از آنها باعث ایجاد توسعه و پایداری در یک شهر می‌شود.
تعریف شهر خلاق چیست؟
همانطور که از اسم خلاق و شهر خلاق مشخص است، پایه و اساس آن نظریه‌ای است که عمدتاً بر خلاقیت و نوآوری شهروندان یک شهر متکی است.
در این باره نظریه پرداز اصلی شهر خلاق " ریچارد فلوریدا " می‌گوید: «یک شهر خلاق و پیشرفته به نخبگان و افراد خلاق که در سطح شهر با اعمال خلاقانه و تفکرات و تخصص خود معروف هستند، احتیاج دارد و به دست اینگونه افراد پایه و اساس شهر خلاق به وجود می‌آید.» البته برنامه ریزان و نظریه پردازان شهری انتقادات بسیاری به این نوع نظریه‌ها داشته اند زیرا این موضوع تنها اشاره به نخبه گرایی محض دارد.
چگونه یک شهر به محیطی خلاق تبدیل می‌شود؟
موضوع اصلی در اینجا نمایان می‌شود که چگونه می‌توان در یک محیط شهری خلاقیت شهروندی را پرورش دهیم و به نوعی شهر خلاق را در کنار شهر هوشمند ایجاد کنیم؛ این موضوع صرفاً دیدگاه نظری دارد و تا عمل فاصله‌ای بسیار است، متأسفانه در کشور ایران به نظریه پردازی و ایجاد خلاقیت در میان شهروندان توجه کمتری می‌شود.
امروز در بین شهرهای ایران، اصفهان و رشت به عنوان شهر خلاق در گردشگری صنایع دستی و غذاهای محلی شناخته شده‌اند.
شاخصه اصلی پدید آمدن شهر خلاق داشتن مدیریت شهری خلاق است، اما با توجه به روند کند توسعه شهر خلاق در ایران مدیریت شهری خلاق کمتر دیده می‌شود.
برای رسیدن به یک شهر نوآور و خلاق چه شاخصه‌هایی لازم است؟
باید توجه داشته باشیم که یکی از مؤلفه‌های اصلی ایجاد شهر خلاق توسعه و رشد مشارکت‌های مردمی و شهروندان هر شهر است. به نوعی مشارکت شهروندان پیش زمینه‌ای برای ایجاد شهر خلاق است که مدیریت شهری وظیفه دارد تا انگیزه شهروندان را برای مشارکت بیشتر در امور بالا ببرد.
البته پس از پشت سر گذاشتن نخستین مؤلفه باید به شاخصه‌های آموزش شهروندان در این زمینه توجه بسیار داشت و تلاش کرد تا خلاقیت را به تمامی شهروندان بدون هیچ گونه محدودیت سنی، مالی و اجتماعی آموزش داد.
از دیگر مؤلفه‌های خلاقیت این است که شهری که در آن سکونت داریم باید از لحاظ کیفیت زندگی، شاخص‌های توسعه پایدار شهری به اندازه‌ای قوی باشد تا بتواند افراد خلاق و متخصصان در این حوزه را ترغیب به زندگی در شهر کند و موجب رشد آنها شود. این نوع شاخص‌ها و مولفه‌هایی که در مورد آن بحث شد به نوعی مسیر اولیه برای رشد شهری خلاق است که هر شهر با توجه به پتانسیل‌های خود باید این مسیر را طی کند.
شکل گیری خلاقیت و هوشمندی شهر چه ارتباطی با سطوح مختلف محلی شهرها دارد؟
به گفته جغرافیدان‌ها، مکان‌ها از لحاظ طبیعی و اجتماعی با یکدیگر تفاوت‌های بسیاری دارند برای مثال اگر بخواهیم چند شهر مختلف را در نظر بگیریم نمی‌توانیم یک برنامه ریزی شهری یکسان برای آنها داشته باشیم.
در واقع اختلافات منطقه‌ای هر شهر را در نوع شکل گیری خلاقیت و یا هوشمندسازی آن می‌توان جست و جو کرد. برای مثال در یک شهر کوهپایه‌ای که از لحاظ نقشه توپوگرافی با دیگر مناطق شهری اختلاف دارد قطعاً شاخصه‌های هوشمند آن با یک شهر جلگه‌ای متفاوت است و این گونه اختلافات محله‌ای و منطقه‌ای در هوشمند سازی و رشد خلاقیت شهری نیز تأثیر بسیاری دارد.
این نوع اختلافات محلی بیشتر در چه شاخصه‌هایی دیده می‌شود؟
به طور کلی در ایران و دیگر کشورهای جهان شهرها به دلیل داشتن اختلافات در شاخصه‌های جغرافیایی و اجتماعی در نوع شکل گیری خلاقیت و هوشمند سازی و همچنین زیرساخت‌های آنها متفاوت عمل می‌کنند.
با ایجاد یک شهر خلاق چه کمکی به پایداری زندگی شهری می‌توان کرد؟
به طور حتم اگر بخواهیم به روش‌های اصولی یکی از شاخصه‌های توسعه پایدار از نظر زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی را بررسی کنیم جز با خلاقیت و ابتکار شهروندان به ویژه مشارکت آنها امکان پذیر نیست.
برای مثال می‌خواهیم شهری خلاق را با برخی متخصصان یا همان طبقه خلاق شهروندان و برخی دیگر که عموم جامعه را در بر می‌گیرند ایجاد کنیم هنگامی که بتوانیم از خلاقیت و همفکری تمامی شهروندان عادی و نوابغ خلاق استفاده کنیم قطعاً با انبوهی از خلاقیت رو به رو می‌شویم که این نوع مشارکت به کمک مدیریت شهری پایدار سازی محیط شهری را خیلی بهتر و موفق‌تر نشان می‌دهد.
در همین راستا برای شهر هوشمند نیز مهم‌ترین مؤلفه مردم و شهروندان هوشمند است تا توسعه پایدار شهری به معنای نظری تحقق پیدا کند.
نظریه‌های فلوریدا درباره شهر خلاق چیست؟
به طور کلی برای رساندن یک شهر به خلاقیت و هوشمندی طبق نظریه‌های فلوریدا سه عنصر اصلی وجود دارد، توانایی و استعداد، فناوری شهری و ظرفیت تحمل پذیری یا به اصطلاح دیگر تکنولوژی مداراگری است. هنگامی که یک شهر این ویژگی‌ها را در خود داشته باشد مستعد است تا به عنوان یک شهر خلاق شناخته شود. از نظر دیگر ریچارد فلوریدا معتقد است که تأثیری که یک شهر خلاق می‌تواند در اقتصاد شهری ایجاد کند پرورش سرمایه انسانی است.
آیا با وجود نوابغ خلاق شهری و ایجاد شهر خلاق تحولات اقتصادی نیز به وجود می‌آید؟
قطعاً وقتی در یک شهر نوابغ اقتصادی بسیاری داشته باشیم به خودی خود ایده‌های نو به وجود می‌آید و در این راستا بازاریابی شهری و اقتصاد خلاق شهری، صنایع خلاق گردشگری، حمل و نقل و زیر ساخت‌ها باعث تحولات بسیار و همچنین مانایی می‌شود.
از طرف دیگر هنگامی که شهر مستعد اقتصاد خلاق است، کسب و کار رونق بیشتری دارد همچنین خدمات خلاق شهری ارائه می‌شود و سرمایه گذاران بین‌المللی بیشتر و راحت تر جذب می‌شوند و تمامی این عوامل سبب می‌شود تا یک شهر پویا از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی داشته باشیم.
یک شهر خلاق و هوشمند با تحولات اقتصادی خود چگونه می‌تواند در حالت پایداری بماند؟
از لحاظ نظری پاسخ به این سوال بسیار راحت است زیرا می‌توانیم یک شهر را به اجزای مختلف تقسیم کنیم و هر قسمت از آن را به طور جداگانه مثل گردشگری، حمل و نقل، هنر، فرهنگ و… در نظر بگیریم که تمامی این عوامل شامل متخصصانی هستند که می‌توانند هر لحظه، هر جا و در هر پروژه دارای ایده‌های نوین شهری باشند و با دنیا و کشورهای توسعه یافته جدا از هرگونه تحریم در ارتباط و تبادل دانش و اطلاعات باشند.
همچنین از نظر دیگر، شهری با زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات با مردم هوشمند خود در کنار این عوامل خلاق اقتصاد شهر را می‌توان به صورت چرخشی در حالت پایدار نگه داشت البته اگر خلاقیت و هوشمند سازی شهری درست و مطمئن باشد مثلث پایداری شهری همیشه در حال پیشرفت خواهد بود.
باید توجه داشت تمامی این عوامل هنگامی اجرایی خواهد شد که شهر از لحاظ زیرساخت و فناوری شهری نخبه پذیر و مشتاق پذیرش افراد خلاق باشد تا نوابغ در شهر زندگی کنند و آن را به پایداری برسانند.
نظر شما