به گزارش خبرنگار ایمنا، اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم در واکنش به این قطعنامه از تهیه طرحی برای خروج داوطلبانه جمهوری اسلامی از پروتکل الحاقی* خبر دادند.
کمیسیون امنیت ملی مجلس در بیانیه‌ای نخستین واکنش رسمی خود را به قطعنامه اخیر تروئیکا در شورای حکام نشان داد. در بند سوم این بیانیه چهار بندی، با اشاره به همکاری ایران با کشورهای اروپایی و به طور کلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آورده شده که مجلس شورای اسلامی در ماده ۶ از قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای مفاد برجام" مصوب سال ۱۳۹۴، همکاری دولت ایران با آژانس را منوط به رعایت مصالح ملی کرده و اکنون با توجه به قطعنامه مغرضانه شورای حکام، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در راستای صیانت از حقوق مسلم ملت ایران طرح "الزام دولت جمهوری اسلامی ایران به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی" را تهیه و برای تصویب به صحن علنی مجلس ارائه می‌کند.
در بخش دیگری از این بیانیه با تاکید بر اینکه آژانس در حالی درخواست دسترسی به اماکن هسته‌ای ایرانی را مطرح کرده که تهران در سال‌های اخیر مقصد بیشترین و شفاف‌ترین بازرسی‌های این سازمان بوده، اما در مقابل، آژانس تحت فشارهای سیاسی و غیرکارشناسی آمریکا و متحدانش، مبادرت به صدور قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران کرده است.
در ادامه آمده است که تولید سلاح هسته‌ای در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران جایگاهی ندارد؛ در عین حال ملت ایران به نهادهای بین‌المللی اجازه نخواهد داد که تحت فشار آمریکا و متحدانش و به بهانه‌های واهی، حاکمیت ملی کشور ما را نقض کنند.
پروتکل الحاقی در سال ۱۹۹۳ تدوین و در سال ۱۹۹۷ به تصویب شورای حکام رسید. نظارت آژانس تا پیش از پروتکل الحاقی بر اساس پادمان ها و نظارت‌های کلاسیک انجام می‌شد، اما این پروتکل، اجازه قانونی را برای بازرسی‌های گسترده‌تر و سرزده از کشورهای عضو پیمان عدم اشاعه سلاح هسته‌ای موسوم به NPT فراهم کرد.
ایران نخستین بار در دولت اصلاحات و در جریان مذاکرات سعدآباد، پروتکل الحاقی را پذیرفت؛ روندی که پس از مذاکرات برجام ادامه یافت اما در حال حاضر به دلیل اعمال تحریم‌های حداکثری ایالات متحده آمریکا علیه ایران و ضعف اروپا در عمل به تعهدات خود در برجام و همچنین مخالفت اکثریت نمایندگان با دولت، باعث شد تا مجلس به فکر توقف اجرای داوطلبانه این پروتکل بیفتد.
حال باید پرسید که در صورت تصویب این طرح، وضعیت ایران در مجامع بین المللی چگونه خواهد بود؟ آینده برجام بعد از تصویب این طرح چه خواهد شد؟ آیا خروج از پروتکل الحاقی به خروج ایران از برجام تعبیر می‌شود؟
خروج ناگهانی از پروتکل الحاقی عواقب سیاسی و امنیتی بسیاری در پی دارد
حسن هانی زاده، کارشناس روابط بین‌الملل معتقد است که جمهوری اسلامی ایران به صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را تحت شرایطی خاصی برای اثبات حسن نیت خود پذیرفته است؛ البته مشروط بر اینکه طرف‌های برجام بر تعهدات خود پایبند باشند، اما متأسفانه طی سال‌های گذشته، کشورهای عضو برجام هیچ اراده‌ای برای اجرای تعهدات خود نداشته‌اند.
به گفته وی، کشورهای اروپایی نیز نتوانستند اقدامی برای عملی کردن طرح تبادل مالی با ایران یا اینستکس انجام دهند؛ به همین دلیل ایران نیز به صورت تدریجی گام‌هایی را در جهت کاهش تعهدات خود در برجام برداشت و هم اکنون نیز مجلس شورای اسلامی دنبال تصویب توقف اجرای پروتکل الحاقی است.
این کارشناس روابط بین‌الملل معتقد است که با توجه به قطعنامه اخیر تروئیکا اروپا و جریان‌سازی‌های آمریکا علیه ایران، بهتر است طرح خروج از پروتکل الحاقی با تدبیر بیشتری اجرا شود؛ زیرا خروج ناگهانی می‌تواند عواقب سیاسی و امنیتی بسیاری را برای ایران در پی داشته باشد. بهتر است جمهوری اسلامی قبل از اجرای طرح خروج از پروتکل الحاقی، به صورت جدی به کشورهای طرفین برجام اخطار دهد.
هانی زاده خاطرنشان می‌کند: بعید نیست پس از خروج ایران از پروتکل الحاقی، مکانیزم ماشه علیه تهران فعال شده و موجب تقویت جریان‌سازی‌های آمریکا و تشکیل اجماع جهانی علیه ایران شود.
خروج از پروتکل الحاقی، قرارداد ۲۵ ساله با چین را منتفی می‌کند
محمد دهقان، کارشناس روابط بین‌الملل هم معتقد است که پروتکل الحاقی بخشی از برجام بوده و پیوستن به آن در ظاهر داوطلبانه است؛ زیرا این پروتکل مقدمه‌ای از برجام بوده و خروج از آن به معنای خروج کامل از برجام است.
به گفته وی، ایالات متحده آمریکا با فشار به کشورهای عضو شورای امنیت مدعی خروج ایران از برجام شده و دنبال فعال کردن عملیات ماشه علیه تهران است.
به گفته این کارشناس روابط بین‌الملل، با فعال شدن مکانیزم ماشه و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران، معاهده ۲۵ ساله ایران و چین نیز منتفی می‌شود، زیرا هرگونه مبادله بانکی با ایران لغو خواهد شد.
به عقیده دهقان، قراردادهای بین‌المللی مانند بازی دومینو هستند و یک اشتباه استراتژیک کوچک باعث به وجود آمدن یک فاجعه می شود.
وی خاطرنشان می‌کند: ایران با خروج از پروتکل الحاقی و فعال شدن مکانیزم ماشه، در اجرای قرارداد ۲۵ ساله چین ناکام می‌ماند، زیرا چین نیز عضو شورای امنیت سازمان ملل بوده و در صورت بازگشت قطعنامه‌ها علیه ایران، تابع تصمیمات این شورا خواهد بود.
در صورت تصویب طرح خروج از پروتکل الحاقی، دولت موظف به اجرای آن خواهد بود
اما فدا مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی می‌گوید که طرح الزام دولت به خروج داوطلبانه از پروتکل الحاقی به صورت فوریت‌دار تنظیم شده و بر اساس آن اجرای داوطلبانه این پروتکل متوقف خواهد شد.
به گفته وی، هفته گذشته کمیسیون امنیت ملی مجلس میزبان محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه بود و پیرامون این طرح بحث و گفت و گو شد.
به گفته این نماینده مجلس، هم‌اکنون طرح مذکور در حال طی کردن مراحل اداری در هیئت رئیسه مجلس بوده و به زودی از سوی آنان اعلام وصول می شود.
مالکی خاطرنشان می‌کند: در صورت تصویب این طرح، دولت نیز موظف به خروج داوطلبانه از پروتکل الحاقی است. امیدوارم مجلس با بررسی دقیق‌تر این طرح، اقدامی در جهت تأمین منافع ملی انجام دهد.
* پروتکل الحاقی یا معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای برای کشورهایی که دارای موافقتنامه پادمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند، طراحی شده است. بر پایه پروتکل الحاقی، بازرسی از سایت‌های هسته‌ای حق آژانس بوده و برخلاف بازرسی ویژه نیازی به تصویب شورای حکام ندارد. از سوی دیگر، آژانس در بازرسی‌های خود بر مبنای پیوند نامه پیوستی حق دارد به هر جایی که برای انجام وظایف خود ضروری می‌داند، دسترسی پیدا کند. این نوع بازرسی بیشتر برای فعالیت‌های اظهار نشده طراحی شده است.
نظر شما