به گزارش خبرنگار ایمنا، مهدی حمیدی شیرازی نامی آشنا با عاشقانه‌های ماندگار است. او در میان شاعران سنت گرای معاصر در حوزه ادب غنایی و در فرم، ساختار، معنا و محتوا سبکی منحصر به فرد دارد. سروده‌های عاشقانه او بازتاب عشقی ژرف و نافرجام است؛ به همین دلیل با نام شاعر" اشک معشوق" شناخته می‌شود. وی علاوه بر سرودن عاشقانه‌های ناب، اشعار اجتماعی و وطنی نیز دارد که موجب شد "شاعر ملی" نیز لقب بگیرد. تنوع موضوع و قالب‌های شعری در دیوان او کم نظیر است. حمیدی شیرازی با شعر نو مخالفت ورزید و این مخالفت واکنش‌های متفاوتی را برانگیخت و منجر به جنجال‌هایی میان شاعران نو و سنتی شد.
شفیعی کدکنی در خصوص این شاعر گفته است: اگر بخواهیم از شعر سنتی صد سال اخیر ایران سفینه‌ای فراهم آوریم، بعد از بهار، ایرج، پروین و شهریار، بیشترین حجم انتخاب از شعر حمیدی خواهد بود. حمیدی در عرصه‌های گوناگون شعر پارسی شاعری ورزیده است و توانا بود که در چندین قالب از قوالب شعر سنتی پارسی شاهکارهای ارجمند به یادگار گذاشت.
دو مثنوی بلند حمیدی شیرازی با نام " موسی" و "بت شکن بابل" بیش از سایر سروده‌های او مورد توجه اصحاب نظر قرار گرفته است. همچنین عاشقانه " مرگ قو" دیگر شاهکار این شاعر است که بیشتر به وسیله آن شناخته می‌شود. به صورت کلی از وی دفترهای عصیان، شکوفه‌ها، شاعر در آسمان، فرشتگان زمین، سال‌های سیاه و اشک معشوق به جا مانده است.
غلامحسین شریفی عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با اشاره به سبک شعر سرایی این شاعر، اظهار می‌کند: حمیدی با وجود اینکه شیرازی است اما به شدت طرفدار سبک خراسانی بود و به شکلی استوار در این سبک شعر می‌گفت. اشعار او پختگی و صلابت خاصی داشت. به علاوه بسیار زیبا و سنجیده شعر می‌سرود. برخی از شعرهای او ماندگار است و جزو قطعات بسیار خوب ادبیات فارسی است. برای نمونه شعر "امواج سند" او بسیار حماسی و زیباست.
علت منازعه حمیدی و شاملو چه بود؟
وی می‌افزاید: این شاعر به هیچ وجه شلختگی را در شعر بر نمی‌تابید و به همین دلیل منازعاتی با شاعران معاصر از جمله احمد شاملو در این خصوص داشت. شاملو در شعر سپید بسیار زحمت کشید و در آن به مرحله‌ای رسید که هنوز کسی نتوانسته به آن دست یابد در واقع او در شعر سپید مانند پیغمبر در میان امت است. اما برخی از طرفداران شاملو هر یاوه‌ای را شعر محسوب می‌کردند. به همین دلیل حمیدی شیرازی به همراه دیگر شاعران سنتی بزرگ، برعلیه شاملو و شعر معاصر تاختند. بر همین اساس بحثی میان شاعران نو گرا و سنت گرا و مشخصاً میان شاملو و حمیدی شیرازی در گرفت.
این عضو هیأت علمی اضافه می‌کند: من معتقدم هر فردی برای اینکه بتواند پیشرفت کند ابتدا باید بداند کجاست و چه دارد؛ سپس بررسی کند که گام‌های بعدی او چیست. زمانی که یک شاعر شعر و گذشته خود را نشناسد چگونه می‌تواند در شعر پیشرفت کند. بسیاری از شاعران نمی‌توانند از روی یک متن استوار ادبی به درستی بخوانند. این یعنی برای نوآوری زود است، چراکه این نوآوری ارزشی نخواهد داشت.
شریفی تصریح می‌کند: هر چیز جدیدی لزوماً خوب نیست و هر چیز قدیمی‌ای نیز بد نیست. در میان اشعار فارسی می‌توان شعر کهن خوب و شعر نو بد یافت، همانطور که عکس این سخن نیز صادق است. مرحوم شاملو اهل مطالعه، نوآور و برای فرهنگ ایرانی دلسوز بود اما گمان می‌کنم گاهی خطاهای فاحش داشته است، شعر گذشته را به خوبی نمی‌شناخت و در خصوص آن شتابزده و از سر بغض سخن می‌گفت؛ مثلاً در خواندن رباعی معروف عمر خیام اشتباهی مرتکب شده که ممکن است عوام‌الناس چنین اشتباهی را مرتکب شوند، اما از کسی چون او که در شعر معاصر بسیار بزرگ است چنین اشتباهی قابل بخشش نیست.
وی اضافه می‌کند: به علاوه دیوان حافظ از شاملو را در نظر بگیرید؛ اگر قرار بود تنها نسخه‌ای که از حافظ داریم همین دیوان شاملو باشد هزاران کیلومتر از حافظ فاصله داشتیم و نمی‌توانستیم درک درستی از او داشته باشیم. مگر می‌شود شعری که هفتصد سال پیش سروده شده است را به سلیقه خود تغییر دهیم؟ حمیدی شیرازی و کسانی چون او از این اتفاقات بسیار برافروخته شده و به کسانی چون شاملو حمله می‌کردند. بر همین اساس برخی از جنجال‌های مطبوعاتی نیز پیش آمد. اما هر دو شاعر بودند، شاعر در لحظه‌ای احساسش غلیان می‌کند و ممکن است سخنی بگوید که پس از آن دیگر قابل جمع کردن نباشد؛ با تندی سخن گفتن قطعاً حقیقت را پنهان می‌کند.
حمیدی شیرازی؛ محافظ گنجینه فرهنگ
این عضو هیأت علمی در خصوص واپسگرا نامیدن حمیدی تصریح می‌کند: گمان نمی‌کنم حمیدی در شعر پس رفت کرده باشد. او در مقام یک محافظ گنجینه فرهنگ گذشته بسیار موفق بوده است. او معلم بود. معلم دو وظیفه عمده دارد که یکی حفظ میراث از دست اندازی کسی که قدر آن را نمی‌داند و دیگری انتقال آن به آیندگان است. حمیدی این دو کار را به خوبی انجام داد. به علاوه در جهت توسعه این فرهنگ نیز موفق بوده است.
شریفی ادامه می‌دهد: او چند شعر دارد که حسی زیبا را به همراه فرهنگ والای میهن دوستی به خواننده منتقل می‌کنند. وظیفه شاعر نیز چیزی جز این نیست. شاعر باید احساس والای انسانی و وطن دوستی را به مخاطبان منتقل کند و حمیدی شیرازی این کار را انجام داده است.
این عضو هیأت علمی با اشاره به مضامین اشعار حمیدی شیرازی، می‌گوید: حمیدی مضامین عاشقانه، غنایی، اجتماعی، حماسی و میهن دوستی را مورد توجه قرار می‌داد. من او را درک نکرده‌ام، اما با در نظر گرفتن آنچه از او شنیده‌ام روحیه او غنایی و عاشقانه بوده است. درواقع حس خوش باشی و نگاه مثبت به جهان بیشتر در شعر او به چشم می‌خورد.
اشعار را به دیده نقد بنگرید
شریفی در خصوص اشعار وطنی این شاعر می‌افزاید: نباید اینگونه تصور شود که شاعر صرفاً باید غنایی بسراید، چراکه او به اقتضا انسان بودن احساسات مختلفی دارد اما برای اینکه بدانیم چرا حمیدی شعر وطنی گفته است باید زمانه‌ای که او در آن زیسته و شعر گفته است را در نظر بگیریم. در مجموع فضای زمان حمیدی به گونه بود که احساسات ناسیونالیستی را تحریک می‌کردند و بر روی آن بسیار تاکید و تکیه داشتند.
وی می‌افزاید: اینکه جوانان و قشر امروزی بیشتر به شعر نو تمایل دارند، شاید به این دلیل باشد که جوان نو طلب است. البته تبلیغات نیز بسیار در این امر مؤثر است. جوان وقتی چشم باز می‌کند عکس و شعر شاعران نوگرا را می‌بیند. پس طبیعی است که به آنها متمایل باشد. زبان نو این آثار نیز در مورد توجه قرار گرفتن آنها بی تأثیر نیست. علت دیگر این امر شاید به بد ارائه شدن گذشته بازگردد. زبان شاعران گذشته امروزی نیست و طول می‌کشد تا با آن ارتباط برقرار کنیم و باید بسیار خوانده شوند تا درک شود. به هر حال معتقدم اگر معلم خوبی وجود داشته باشد که نمونه‌های خوب شعر گذشتگان را برای جوانان بخواند، جوانان عاشق آنها خواهند شد.
این عضو هیأت علمی تصریح می‌کند: نه شاعران و نویسندگان کهن به صورت کامل بد هستند و نه هر فردی که امروزه چیزی می‌نویسد یکسره خوب است و بالعکس. باید اشعار گذشته و امروز را با دیده نقد نگاه کرد، آنچه خوب است را برگزید و خواند و آنچه بد است را نیز کنار گذاشت. هر شاعری شعر خوب و بد دارد. نباید پیش از خواندن هیچ شعری درباره آن قضاوت کرد. من هم موافق این همه مدایحی که در آثار شاعران گذشته وجود دارد، نیستم اما این آثار گنجینه لغوی زبان فارسی را غنی کرده است و از این حیث دارای اهمیت‌اند.
نظر شما