به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از گام‌های اخیر ایران برای گسترش همکاری با چین، تنظیم سندی ۲۵ ساله با چین بوده که طی روزهای گذشته، حواشی و انتقادات زیادی را در فضای مجازی به دنبال داشته است. شایعات فضای مجازی از واگذاری برخی مناطق به ویژه در جنوب کشور و امتیازهای ویژه استخراج نفت و شیلات و حتی استقرار نیروی نظامی چین در ایران خبر می‌داد. هرچند این موضوع و دیگر موضوعات مشابه تاکنون تکذیب شده، اما هنوز جزئیاتی از این توافق منتشر نشده است.
چند روز پیش، متنی هجده صفحه‌ای به عنوان برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین منتشر شد که در این متن گسترش همکاری دوجانبه اقتصادی و تجاری، تعامل بخش خصوصی و مناطق آزاد، افزایش اثرگذاری در حوزه‌های فناوری و گردشگری، مشارکت راهبردی در حوزه‌های اقتصادی، همکاری دانشگاهی و فناوری و علمی، بازنگری در همکاری‌های اقتصادی، حمایت از مواضع یکدیگر در مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی، همکاری در مبارزه با تروریسم، گسترش همکاری نظامی و دفاعی و همکاری در زمینه‌های دیگر به عنوان ۱۰ هدف اصلی این قرارداد فهرست شده بود.
علی ربیعی، سخنگوی دولت، هفته گذشته در نشست خبری خود، در پاسخ به برخی شایعات مطرح شده در مورد قرارداد ۲۵ ساله با چین گفت که "در این زمینه هیچ چیز محرمانه و مخفیانه‌ای وجود ندارد و در سفر گذشته وزیر امور خارجه به چین هم مطرح شده بود و در دیدار رئیس‌جمهوری این کشور با رهبری نیز این موضوع مورد بحث قرار گرفته و هر زمان که توافقی در این زمینه به دست آید، همان زمان اعلام می‌شود. "
وی در ادامه گفت که "اساساً تقسیم‌بندی غرب و شرق در سیاست خارجی ما جایگاهی ندارد و جمهوری اسلامی اساساً در این زمینه خود را محدود نمی‌کند و آماده همکاری با همه کشورهاست. محدودیت ما در این زمینه محدود به رژیم صهیونیستی و تحریم‌گران است. ما حاضریم با هر کشوری که حاضر به مشارکت بلندمدت و در راستای اعتماد متقابل است، این تجربه را تکرار کنیم؛ البته تاکنون هیچ قراردادی برای واگذاری زمین و بندر و از این جنس شایعات نداشته‌ایم."
سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز "نگاه ایران به رابطه با چین را منافع محور و درازمدت" خواند و "گمانه‌زنی‌ها و دروغ پردازی‌ها درباره سند جامع همکاری ۲۵ ساله دو کشور را دارای ریشه خارجی برشمرد" و گفت که "نگاه ما به رابطه با چین یک نگاه منافع محور است؛ به ویژه منافع متقابل دو ملت."
به گفته موسوی "ایران نگاه کوتاه مدت به کشورها به ویژه کشورهای مهم و آینده‌داری مثل چین" ندارد و رابطه خود را رابطه جامع و راهبردی تعریف کرده از همین رو سند همکاری‌های ایران و چین چشم‌انداز ۲۵ ساله دارد، که بیانگر نگاه درازمدت و راهبردی ایران به دوستانش است.
اگرچه برخی منتقدان و کارشناسان این قرارداد را ضد منافع ملی قلمداد می‌کنند و انتقادات بسیاری را به آن وارد می‌دانند اما در مقابل طرفداران رابطه با چین، بخصوص مسئولان دولتی از این سند به عنوان یک سند راهبردی به منظور توسعه مناسبات همه جانبه ایران با چین یاد می‌کنند که می‌تواند بازوهای پیشرفت کشور در شرایط تحریم و انزوا باشد.
هنوز جزئیات پیش‌نویس این سند منتشر نشده است و لذا نمی‌توان در قبال آن تحلیل دقیقی ارائه داد و در مورد آن قضاوت کرد اما باید پرسید که اصلاً می‌توان به چین اعتماد کرد؟ آیا می‌توان روابط این کشور با ایران خوشبین بود؟
موازنه بین چین و کشورهای اروپایی حفظ شود
علیرضا مهرابی، کارشناس مسائل بین‌الملل معتقد است که تمامی کشورها نسبت به مبادلات بین‌المللی، برنامه‌ها و رویکردهای خاصی خود را دارند؛ به ویژه بعد سال ٢٠٠٠ که نظام حاکم بر دنیا نظامی غیر دستوری شد.
به گفته وی، کشورهای نوظهوری مانند چین و روسیه مقصد بسیاری از مبادلات بین‌المللی هستند و ایران می‌تواند بر اساس نظام غیر دستوری، بدون نظر آمریکا با تمامی کشورهای جهان همکاری داشته باشد.
به عقیده این کارشناس روابط بین‌الملل، ایران در مبادلات بین‌المللی باید به موازنه قدرت توجه داشته باشد، زیرا قرار نیست بر اساس نظام غیر سلطه همه مبادلات خود را با چین انجام دهد.
مهرابی می‌گوید که بهتر است ایران بخشی از این مبادلات خود را با کشورهای اروپایی نیز دنبال کند؛ زیرا مبادلات همه جانبه با چین ممکن است کشورهای اروپایی مستقل از آمریکا را نگران کند. تیم کارشناسی وزارت امورخارجه باید توازن را در قرارداد ۲۵ ساله خود با چین حفظ کند، به نحوی که اروپا نیز در این قرار داد نقش داشته باشد.
وی معتقد است که حفظ موازنه میان چین و کشورهای اروپایی باعث می‌شود در صورت شکست ترامپ در انتخابات و احیای برجام، کشورهای اروپایی میل بیشتری برای احیا مبادلات با ایران داشته باشند.
این کارشناس روابط بین‌الملل خاطرنشان می‌کند: چین در طول تاریخ رویکرد خاصی را در مبادلات با کشورهای جهان دنبال کرده و در اکثر کشورهایی که سرمایه گذاری می‌کند، کاملاً انحصارطلبانه عمل کرده است؛ به همین دلیل نیاز است که تیم وزارت امور خارجه، برنامه‌ای مشخص را برای مبادله با این کشور دنبال کند.
چین در یک دهه آینده به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل می‌شود
حسن هانی زاده، کارشناس مسائل آسیا اما به رابطه با چین خوشبین است. به گفته وی، چین یکی از مهمترین کشورهای جهان است که در شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز حق وتو دارد و دومین قدرت اقتصادی جهان به شمار می‌آید که حجم سرانه ملی آن در سال ٢٠١٩ به بیش از هشت تریلیون دلار رسیده و این رشد اقتصادی در جهان بی سابقه است.
این کارشناس مسائل آسیا می‌گوید که اقتصاد چین در یک دهه آینده به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل می‌شود. به همین دلیل بهتر است یک راهبرد اقتصادی میان ایران، چین و روسیه شکل بگیرد. رویکرد این سه کشور سیاسی، امنیتی و اقتصادی بوده و قطعاً در ١٠ سال آینده این راهبرد، به بزرگترین راهبرد اقتصادی دنیا تبدیل خواهد شد.
هانی‌زاده معتقد است که چین به دلیل اهمیت احیا و بازسازی جاده ابریشم، توجه ویژه‌ای به جایگاه ایران دارد؛ زیرا ایران در جایگاه ویژه‌ای از مسیر جاده ابریشم حضور دارد و می‌تواند حلقه اتصال آسیا با اروپا باشد.
به گفته وی، روابط اقتصادی ایران و چین علی‌رغم حواشی و شایعات این روزهای فضای مجازی، به سود ایران است.
این کارشناس مسائل آسیا خاطرنشان می‌کند: یکی از مهمترین مسائل مفاد سند همکاری اقتصادی ایران و چین، جانشینی ارز محلی به جای دلار است. اگر این مسئله تحقق پیدا کند، کشورهای منطقه به این چرخه خواهند پیوست و دلار را از چرخه تبادلات اقتصادی خود خارج خواهد کرد که این کار باعث سقوط ارزش دلار خواهد شد.
نظر شما