به گزارش خبرنگار ایمنا، اصفهان به عنوان سومین شهر بزرگ ایران ظرفیت‌های غنی در زمینه تاریخی، اقتصادی و فرهنگی دارد، این شهر طی دهه‌های گذشته از نرخ مهاجرت بالایی برخوردار بوده و همین امر بافت جمعیتی آن را به شدت متحول کرده است.
توجه به ساختارهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و بافت جمعیتی یک شهر در روند تهیه طرح‌های توسعه آن شهر بسیار مهم است، تجربیات متخصصان شهری در خارج و داخل کشور نشان می‌دهد، هرچقدر یک طرح شهری با دقت و توجه به مسائل کالبدی و اقتصادی تهیه و برای اجرا ابلاغ شود، در صورتی که به ابعاد فرهنگی و جمعیتی شهر توجهی نداشته باشد، نمی‌تواند در عمل موفقیت آمیز باشد.
شهرداری اصفهان در راستای تحقق پذیری طرح جامع، این بار رویکرد مشارکت پذیری را مبنا و اساس کار خود قرار داده است، بدین معنا که سعی کرده است در فرآیند برنامه ریزی و تدوین طرح جامع علاوه بر طی مراحل کارشناسی، از نظرات شهروندان و گروه‌های ذی‌نفع نیز که هرکدام به نوبه خود نقشی در فرایندهای شهری دارند، استفاده کند.
امیر حسین شبانی، دکترای شهرسازی معتقد است: "موفقیت طرح‌های شهری نیازمند رصد زیرساخت‌های اطلاعاتی مهیا و به روز است تا این رویکرد نوین در طرح‌های پایین دستی عملیاتی شود، اما چنانچه فرآیندهای نادرست گذشته مجدداً تکرار شود دستاورد جدیدی نخواهیم داشت. "
وی می‌افزاید: سابقه تهیه طرح‌های جامع در کشور مربوط به دهه ۴۰ شمسی است در آن زمان طرح جامع به عنوان یکی از قالب‌های تنظیم کننده شهر در دستور کار قرار گرفت، اما این طرح‌ها شرایط شهر را در یک افق ۱۰ تا ۲۰ ساله ثابت فرض می‌کرد.
این دکترای شهرسازی خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه شهرهای امروزی هر ساله تحولات متفاوتی را تجربه می‌کند، دیدگاه ثابت طرح‌های جامع توان تأمین نیازها جامعه شهری را ندارد به همین دلیل طرح‌هایی که تا به امروز در شهر اصفهان و سایر شهرها داشته‌ایم موفقیت آمیز نبوده است.
شبانی با اشاره به تجربه‌های شهرهای کشور در فرآیند تهیه طرح جامع، اظهار می‌کند: فرآیندهای طولانی مدت تهیه طرح‌های جامع موجب می‌شود این طرح‌ها در زمان اجرا قابلیت اجرایی نداشته باشند که یک نقطه ضعف اساسی در زمینه تهیه طرح‌های جامع بوده است.
وی ادامه می‌دهد: توجه به این نکته به خصوص در مورد کلانشهرها بسیار حائز اهمیت است زیرا حجم اطلاعات مرحله برداشت وضع موجود در طرح جامع بالا است و مدت زمان و هزینه قابل توجهی به برداشت اختصاص پیدا می‌کند.
این دکترای شهرسازی تصریح می‌کند: پژوهش‌های علمی بر روی طرح جامع نشان می‌دهد که این طرح‌ها در بهترین حالت حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد به اهداف تعیین شده رسیده است، بنابراین در گام نخست تهیه طرح جامع شهر اصفهان باید آسیب‌شناسی دقیقی انجام شود.
وی تاکید می‌کند: منطق نگاه ایستایی به وضعیت شهر باید مورد تأمل و بازنگری قرار بگیرد تا تهیه طرح جامع فعلی نسبت به طرح‌های قبلی روند منطقی‌تری داشته باشد.
فرآیند تدوین برنامه جامع شهر اصفهان با رویکرد نوین
سید احمد حسینی نیا، معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: اصفهان نخستین شهری است که قرارداد برنامه جامع آن با رویکرد جدید توسط این اداره کل منعقد شده است و تدوین این برنامه به بهترین نحو ممکن، مشارکت جدی شهروندان را می‌طلبد.
وی می‌افزاید: تا کنون سه طرح جامع شهری برای شهر اصفهان تهیه شده است و آخرین طرح مربوط به اواخر دهه ۶۰ بوده است، برنامه جامع جدید شهر اصفهان، با رویکردی نوین در سال ۹۷ در دستورکار اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان، در قالب تفاهم نامه همکاری با شهرداری و شورای شهر اصفهان قرار گرفت.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان خاطرنشان می‌کند: کلانشهر اصفهان از سوی وزارت راه و شهرسازی به عنوان پایلوت تهیه برنامه جامع انتخاب شد، این برنامه سیاست‌های کلی، استراتژی برنامه‌ریزی و آینده‌نگری شهر را تا ۲۵ سال آینده برنامه‌ریزی می‌کند و بر اساس آنچه در دستور کار وزارتخانه بوده، تصمیم بر این است که در تهیه برنامه جامع یک رویکرد نوین را دنبال کند.
حسینی نیا عنوان می‌کند: رویکرد تدوین برنامه جامع شهر اصفهان، مدیریتی و برنامه‌ریزی از پایین به بالا، توأم با مشارکت ذی‌نفعان به خصوص شهروندان است.
وی ادامه می‌دهد: در فرایند تهیه برنامه جامع شهر با رویکرد نوین برنامه‌ریزی از پایین به بالا خواهد بود تا همانطور که اصفهان در همه امور پیشرو بوده، در این طرح و برنامه نیز نتایج مطلوب حاصل شود و خروجی‌های این تجربه به سایر کلانشهرها تسری پیدا کند.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان تاکید دارد: مهم‌ترین ویژگی این طرح که آن را از طرح‌های قبلی متمایز می‌کند، همکاری تمامی دستگاه‌های مرتبط و ذی‌نفعان، با تاکید بر مشارکت حداکثری مردم است.
حسینی نیا می‌گوید: شهروندان می‌توانند با مشارکت در تدوین برنامه جامع شهری، نقش خود را از شهرنشین صرف بودن به شهروند فعال تغییر دهند و مدیران شهری را در راستای انجام هر چه بهتر وظایف و مسئولیت‌ها یاری دهند.
وی بیان می‌دارد: برنامه جامع شهر اصفهان با رویکرد نوین که با هدف سیاستگذاری توسعه شهر بر اساس اجماع عمومی است، در حال حاضر در پایان مرحله شناخت و تحلیل (مرحله تشخیص) است.
اصول حاکم بر برنامه
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان با اشاره به اصول حاکم بر برنامه، اظهار می‌کند: مشارکت مستمر با وجود تضاد سهم داران، شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات برنامه، اهمیت فرایند در کنار خروجی، پرهیز از برنامه‌ریزی نمایشی، جلب حمایت جریان‌های مختلف و برنامه‌ای توسط همه برای همه، از جمله اصول حاکم بر برنامه است.
حسینی نیا می‌افزاید: سیاستگذاری توسعه شهر برای سال‌های پیش رو، اجماع سازی از طریق مشارکت همگانی (توسعه سیاسی)، مانور رهبری شهرداری در مدیریت یکپارچه‌ی شهری، تقویت برند شهری اصفهان در حوزه‌ی شهرسازی، مطرح کردن دیدگاه‌های شهرداری در عالی‌ترین سند شهری، اهداف تدوین برنامه جامع شهر اصفهان با رویکرد نوین است.
وی راهبردی، منطقه‌ای، مشارکت محور، مشکل سو و فضایی بودن را از ویژگی‌های رویکرد نوین برنامه جامع عنوان می‌کند و می‌گوید: فرآیند کلان تدوین برنامه جامع شهر اصفهان شامل سه مرحله شناخت و تحلیل (مرحله تشخیص)، آینده‌نگری و تجویز است.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان می‌گوید: ساختار هدایت و اجرای پروژه‌ی تدوین برنامه جامع، از شورای راهبری، دبیر اداری، دبیر اجرایی و کمیسیون‌های شورای راهبری برنامه جامع شهر اصفهان تشکیل شده است.
حسینی نیا تاکید دارد: توصیف و تحلیل ساختار فضایی شهر منطقه و پیمودن فرایند مشکل یابی و تحلیل مشکلات به منظور دستیابی به مشکلات کلیدی در گزارش تشخیص آورده می‌شود.
شورای راهبری برنامه جامع شهر اصفهان
وی با بیان اینکه در فرایند برنامه جامع شهر اصفهان با رویکرد نوین، تا کنون ۲۲ جلسه شورای راهبری با ۱۷ عضو برگزار شده است، می‌گوید: شورای شهر اصفهان (رئیس شورای راهبری)، اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان (دبیر اداری)، شهرداری اصفهان (دبیر اجرایی)، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اصفهان، شورای برنامه‌ریزی استان اصفهان، سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان، سازمان حفاظت محیط زیست استان اصفهان، سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، وزارت نیرو (آب منطقه‌ای، آب و فاضلاب، برق شهرستان)، نماینده سازمان‌های مردم نهاد استان اصفهان، خانه کشاورز استان اصفهان، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان، خانه کارگر استان اصفهان، اتاق اصناف استان اصفهان، خانه صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان و اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان اصفهان از اعضای شورای راهبری هستند.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان با اشاره به برگزاری ۳۵ جلسه موضوعی (کانونی) می‌افزاید: این جلسات با موضوعات کشاورزی، آب، هوا، بهداشت و سلامت، حمل و نقل، فناوری اطلاعات، انرژی، آب و فاضلاب، انسان شناسی شهری، جمعیت شهری، مسائل اجتماعی، شهروندی، کیفیت محیط شهری، الگوی توسعه شهر، ضوابط و رویه‌های شهرسازی، سیما و منظر شهری، نقش و جایگاه منطقه‌ای اصفهان، فضای کسب و کار، گردشگری، فقر شهری، مالیه شهری، صنعت، بازرگانی، اقتصاد کشاورزی، اقتصاد مسکن و اقتصاد دانش بنیان برگزار شده است.
حسینی نیا عنوان می‌کند: ۲۸ جلسه مردمی با اقشار مختلف از جمله زنان، سالمندان، جوانان، مهاجران، کارگران، نظامیان، کشاورزان، مهندسان، کارمندان، وکلا، کسبه، هنرمندان، حوزویان و دانشگاهیان، اصحاب رسانه، معلمان، تجار و کارآفرینان برگزار شده است.
وی ادامه می‌دهد: ۲۷ جلسه در قالب کارگروه‌های مختلف مشارکت، مطالعات و پژوهش، مستندسازی و روش شناسی و هشت جلسه در کمیسیون‌های محیط زیست و سلامت، کالبدی و کاربری زمین، فرهنگی اجتماعی، زیرساخت، حکمروایی شهری و اقتصاد شهری برگزار شده است.
معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان می‌گوید: از جمله اقدامات دیگر می‌توان به برگزاری همایش‌های عمومی، برنامه‌های مربوط به هفته فرهنگی، برگزاری جلسه جهان‌نما، برگزاری جلسات محلی (محلات شهر اصفهان) برنامه جامع شهر اصفهان، برگزاری سلسله نشست‌ها و جلسات آینده پژوهی برنامه جامع شهر اصفهان اشاره کرد.
نظر شما