به گزارش خبرنگار ایمنا، در این میان برخی رسانه‌های اروپایی نیز از تهیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای تنبیهی علیه ایران توسط فرانسه و بریتانیا و آلمان خبر دادند. اخبار ضد و نقیضی نیز از نتایج رایزنی این کشورها با ایالات متحده آمریکا به گوش می‌رسید.
در همین راستا رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای با اشاره به فعالیت‌های آژانس در مورد برنامه هسته‌ای ایران تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مدعی شد که "ایران بیش از چهار ماه است که دسترسی بازرسان به دو محل را ایجاد نکرده و نزدیک به یک سال است، در مورد سوالات آژانس در خصوص مواد هسته‌ای اعلام نشده احتمالی مشارکت نداشته است."
هرچند گروسی در بخشی دیگری از سخنان خود تاکید کرده که ایران در ماه ژانویه اعلام کرده برنامه هسته‌ای آن دیگر تابع هیچ محدودیتی در محدوده اجرایی نخواهد بود و مانند قبل به همکاری با آژانس ادامه خواهد داد و تا به امروز، آژانس شاهد هیچ تغییری در زمینه اجرای تعهدات هسته‌ای ایران با توجه به این مواردی که اعلام کرد و یا در سطح همکاری ایران با فعالیت‌های راستی‌آزمایی و بازرسی تحت برجام نبوده است" اما در پایان سخنان خود اشاره کرده که از ایران می‌خواهد فوراً و کاملاً با آژانس همکاری و دسترسی به محل‌های تعیین شده از جانب آژانس را فراهم کند.
به باور ناظران آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در صورت اجماع اعضا بر سر غیرقانونی بودن رفتار جمهوری اسلامی، طی این نشست، پس از ۸ سال آژانس اولین گزارش رسمی سرپیچی تهران به تعهدات قطعنامه ۲۲۳۱ را به سازمان ملل متحد ارائه کرد و فرآیند فعال سازی مکانیزم ماشه رسماً آغاز خواهد شد.
از همین رو نماینده آمریکا در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به اظهارات مدیرکل آژانس در دستور کار قرارگرفتن دوباره پرونده اتمی تهران به شورای امنیت جهت تمدید تحریم‌های تسلیحاتی را خواستار شد.
اما میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی ضمن ابراز نگرانی از رأی‌گیری به صورت مجازی در این نشست، درخواست آمریکا را به دلیل خروج از برجام فاقد وجاهت قانونی دانست.
در تهران نیز، عباس موسوی، سخنگوی وزارت امورخارجه با تهدید به انجام اقدامات لازم در صورت تصویب هرگونه قطعنامه علیه ایران، از آژانس درخواست کرد که قدر همکاری جمهوری‌اسلامی را بداند و به توصیه خصمانه دیگران گوش ندهد.
کاظم غریب آبادی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز با طرح این ادعا که بیش از یک پنجم بازرسی‌ها از مراکز هسته‌ای در سطح جهان در ایران انجام شده، گفته‌های مدیرکل و روند جلسات شورای حکام را تأسف‌آور و غیرمسئولانه خواند.
در حال حاضر شواهد و اظهارنظرهای مقامات اروپایی نشان می‌دهد که نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی با بازگشت پرونده برنامه هسته‌ای ایران به شورای امنیت پایان یابد، اما باید دید در این صورت آیا ایران خود را از NPT خارج می‌کند؟
مدیر کل فعلی آژانس استقلال فکری و سیاسی لازم را ندارد
علیرضا محرابی، کارشناس روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال می‌گوید که شورای حکام آژانس بین‌المللی وظیفه سیاست‌گذاری در آژانس انرژی اتمی را بر عهده دارد، اما متأسفانه لابی کشورهای قدرتمند بر روند تصمیم‌های اعضای این شورای تأثیرگذار بوده و با توجه به فشارهای اخیر دونالد ترامپ به جمهوری اسلامی، ایران نیز برخی از فعالیت هسته‌ای خود را دوباره آغاز کرد.
به گفته وی، واشنگتن در راستای روحیه سلطه‌گری خود، مانند همیشه فعالیت‌های هسته‌ای اخیر ایران را خارج از چهارچوب NPT تلقی کرده و فشارهای خود بر اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی را مضاعف کرد.
به عقیده این کارشناس مسائل بین‌الملل با اتمام دوره ریاست یوکیا آمانو در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قدرت و نفوذ آمریکا در میان اعضا و مدیرکل این آژانس بیشتر شد، زیرا آمانو شخصیتی مستقل داشت، اما رافائل گروسی، مدیرکل فعلی آژانس از استقلال سیاسی و فکری لازم برخوردار نیست.
به گفته محرابی بودجه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی پرداخت می‌شود و به همین دلیل تمایلات سیاسی خود را بر روند تحقیقات آژانس و شورای حکام تحمیل می‌کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: آمریکا به دنبال فعال کردن قطع نامه پیشین شورای امنیت و مکانیزم ماشه بوده و کشورهای روسیه و چین نیز که به عنوان متحدان ایران شناخته می‌شوند نیز سیاست‌های اقتصادی خود را دنبال کرده و نمی‌توان به حمایت این کشورها امید داشت.
اروپا و آمریکا پیوندهای عمیقی با یکدیگر دارند
علی امیدی، کارشناس روابط بین‌الملل نیز معتقد است که آمریکا و اروپا به دلیل منافع اقتصادی و سیاسی، پیوندهای عمیقی با یکدیگر دارند.
به گفته وی رابطه دوستانه آمریکا و اروپا از جنگ جهانی اول آغاز شد و بعد از آن نیز، آمریکا با راه اندازی ناتو به پشتیبانی از آن‌ها در برابر شوروی پرداخت. بعید به نظر می‌رسید اروپا بر سر برجام به مقابله با آمریکا بپردازند.
به گفته این کارشناس روابط بین‌الملل علیرغم اختلاف‌نظر آمریکا و اروپا بر سر برجام و مسائل مربوط به ایران، اما هدف و استراتژی مشخصی دارند. از زمانی که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد "ایران مانع بازدید کارشناسان آژانس از دو منطقه هسته‌ای می‌شود" اعضا شورای حکام با بدبینی نسبت به ممانعت ایران از این بازدیدها، آن را به معنای وجود برنامه‌های مخفی ایران تلقی کردند.
به عقیده امیدی جنجال‌های بین‌المللی اخیر تنها با هدف تحت فشار قراردادن ایران برای همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
وی می‌گوید که به دلیل همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی سال‌های گذشته، توقعات نامعقول کشورهای اروپایی در قبال ایران افزایش یافته است.
به گفته این کارشناس روابط بین‌الملل ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس مادام‌العمر تحریم‌های تسلیحاتی ایران را به شورای امنیت تحویل داده است.
امیدی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر دو تفسیر متفاوت از قطعنامه ۲۹۳۱ وجود دارد. عده‌ای معتقدند که آمریکا با توجه به خروج از برجام، نمی‌تواند از مزایای قطعنامه ۲۹۳۱ استفاده کند؛ عده‌ای دیگر نیز اعتقاد دارند که طبق مفاد برجام، اگر اعضا شورای امنیت مخالف سیاست‌های آمریکا در شورای امنیت باشند، به صورت قانونی مکانیزم ماشه فعال می‌شود.
نظر شما