به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه در شرایطی می‌خواهیم سرانه فضای سبز را افزایش دهیم که زندگی شهرنشینی زمینی برای توسعه پارک و فضای‌سبز باقی نگذاشته است، برای رفع این مشکل «بام سبز» یکی از رویکردهای نوین معماری و شهرسازی و برخاسته از مفاهیم توسعه پایدار به شمار می‌آید.
طراحی ساختمان با بام سبز منجر به افزایش پایداری و مدیریت صحیح آب باران می‌شود که با توجه به این موضوع در بعضی از کشورهای دنیا تلاش شده برای افزایش سرانه فضای سبز شهر از فضاهای کم استفاده‌ای نظیر پشت‌بام بهره برده و بر زیبایی و سلامت فضای شهری افزوده شود.
برخی کارشناسان محیط زیست معتقدند که بام سبز پاسخگوی عواملی همچون عایق‌سازی طبیعی ساختمان به لحاظ حرارتی، رطوبتی و صوتی، پدید آوردن فضای دلپذیر برای کاربران و ایجاد سطوح چشم‌نواز و زیبای بصری، تلفیق ساختار مصنوع ساختمان با طبیعت و کمک به کاهش آلودگی‌های جوی و افزایش میزان اکسیژن در هواست.
از سوی دیگر محدود بودن منابع انرژی و به موازات آن روند رشد مصرف انرژی و اثرات نامطلوب و خسارت‌های جبران ناپذیر آن بر محیط طبیعی از دغدغه‌های مهم مدیران شهری است و یکی از راهکارهای کاهش مصرف انرژی در کلانشهرها ایجاد بام سبز پیشنهاد شده است.
البته این روزها با افزایش نرخ روزافزون ملک و زمین به صرفه‌تر این است که هر فردی برای خود یک بام سبز با شاخص‌های کمّی و کیفی داشته باشد و این فضای مفرح را در کنار خود تجربه کند.
موانع و چالش‌های پیش رو/ ارائه بسته‌های تشویقی
«فروغ مرتضایی‌نژاد» مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: با توجه به بالا بودن ارزش زمین و املاک در شهر و از سوی دیگر لزوم رسیدن به استاندارد سرانه فضای سبز، این سازمان انجام اقدامات زیادی را در این راستا در دستور کار خود قرار داده است.
وی با بیان اینکه سرانه تفرجگاهی شهر اصفهان ۳.۵ مترمربع است در حالی که باید به عدد هشت افزایش یابد، اظهار می‌کند: یکی از راهکارهای مناسب برای افزایش سرانه، استفاده از پتانسیل بام سبز یا باغ بام‌ها است که با استاندارد لازم می‌توان فراهم کرد.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: ایجاد فضای سبز در بام علاوه بر اینکه باعث جلوگیری از هدر رفت انرژی می‌شود، یک فضای دلنشین و پارک با مساحت قابل قبول برای یک مجموعه مسکونی ایجاد می‌کند تا ساکنان آن بتوانند با یک دقیقه حرکت داخل فضای منزل خود به یک فضای قابل قبول و مناسب سبز برسند.
وی تاکید می‌کند: برای احداث بام سبز در شهر اصفهان از قبل اقداماتی انجام شده بود، اما با توجه به اینکه ضوابطی برای آن تعیین نشده تاکنون چندان اجرایی نشده و کمتر به آن پرداخته شده است.
مرتضایی‌نژاد می‌افزاید: موانع و چالش‌های پیش رو برای احداث بام‌های سبز شهر را بررسی می‌کنیم تا چنانچه نیاز به اختصاص بسته‌های تشویقی دارد، اقدامات لازم را انجام دهیم.
وی با تاکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی و تبیین مزایای فضای بام سبز برای شهروندان، می‌گوید: یکی از نقاطی که به بام سبز تبدیل شده و شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته است، سقف ایستگاه‌های مترو در مسیر خیابان چهارباغ است.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: بی‌شک در آینده نیز از سقف ایستگاه‌های مترو برای ایجاد فضای سبز استفاده می‌کنیم.
وی تصریح می‌کند: نکته قابل توجه اینکه بام سبز باید دارای عمق قابل قبول (۷۰ تا ۸۰ سانتی‌متر) باشد تا امکان کاشت درختچه و گیاه علفی در آن وجود داشته باشد.
مرتضایی‌نژاد با بیان اینکه برای ایجاد بام سبز باید عمق و بستر لازم برای خاک مهیا باشد و در داخل آن درخت یا درختچه کاشت شود، می‌گوید: بام ایستگاه‌های مترو نیاز به درخت دارد، اما برای بام سبز منازل می‌توان از الگوهای دیگری همچون درختچه‌های زینتی یا حتی سبزیجات استفاده کرد و استفاده از گلدان‌های بزرگ و گیاهان بالارونده پوششی گزینه مناسب برای بام مجتمع‌های مسکونی است.
وی می‌افزاید: اگر بستر مناسب بر روی بام مجتمع‌های مسکونی ایجاد شود، می‌توان کشاورزی شهری را با کاشت انواع سبزیجات و صیفی جات گسترش داد.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان جلوگیری از پرت انرژی را از دیگر مزیت بام‌های سبز دانسته و تاکید می‌کند: درجه حرارت طبقه فوقانی تمام آپارتمان‌ها زیاد است که با پوشش یک لایه همچون بام سبز می‌توان کاهش مصرف انرژی را تحقق بخشید و از میزان پرت انرژی کاست.
لزوم ترسیم ضوابط برای اجرای بام‌های سبز
«امیر رضایی» کارشناس فضای سبز در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، می‌گوید: بام سبز یا «روف گرادن» در دهه حدود ۱۹۶۰ برای اولین بار از اروپا شروع شد و بعد از کشور آلمان به تدریج گسترش پیدا کرد و در سایر کشورها الزامات قانونی توسط مدیران لحاظ شد تا بام سبز توسعه پیدا کند.
وی تصریح می‌کند: به هر بامی که تمام یا مقداری از آن پوشش گیاهی مناسب پوشیده باشد «بام سبز» می‌گویند که باید بر اساس اصول مهندسی باشد.
این کارشناس فضای سبز می‌افزاید: اینکه در ایران و شهر اصفهان مقوله بام سبز خیلی موفق نبوده و به آن پرداخته نشده، دلایل مختلفی از جمله نوپا و نوظهور بودن این علم و دانش است.
وی کمبود اطلاعات فنی و مهندسی و نبود ضوابط مهندسی را از دیگر دلایل موفق نشدن اجرای طرح بام سبز دانسته و تصریح می‌کند: اگر بخواهیم به سمت توسعه بام سبز گام برداریم، باید ضوابط آن را ترسیم کنیم که البته تدوین این ضوابط نیازمند تامین زیرساخت‌هایی همچون افزایش اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی است.
رضایی ادامه می‌دهد: اگر در مقوله بام سبز و فواید آن برای شهروندان اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی نشود، هر چه ضوابط درست و استانداردی تبیین شود باز هم موفق نخواهیم بود.
وی با بیان اینکه گام مهم و نخست برای ایجاد بام‌های سبز در شهر فرهنگ سازی در این حوزه و تدوین ضوابط است، می‌گوید: تدوین ضوابط یک کار بین گروهی است و باید چند سازمان از جمله نظام مهندسی برق، معاونت شهرسازی و در انتها سازمان پارک‌ها و فضای سبز می‌توانند آن را تدوین کنند.
این کارشناس فضای سبز اظهار می‌کند: برای تدوین ضوابط ایجاد بام‌های سبز معیارهای مختلف از جمله لایحه‌ها و مصوبات نیاز است که باید در هر شهر از سوی شورای شهر دریافت شود.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین اصل، استفاده از بسته‌های تشویقی و حمایتی مالی برای ایجاد بام‌های سبز است که در افزایش ایجاد انگیزه بسیار تأثیرگذار است، تصریح می‌کند: بام سبز از جنبه‌های مختلف ویژگی‌های منحصر به فرد داشته و مزایای اقتصادی زیادی دارد.
رضایی با تاکید بر اینکه وجود بام سبز باعث کاهش مصرف انرژی گرمایشی و سرمایشی در ساختمان می‌شود، می‌گوید: طبقات بالای هر ساختمان یا مجتمع‌های مسکونی با توجه به نزدیک‌تر بودن به سقف همیشه گرم‌تر است و وجود یک لایه بام سبز نقش عایق حرارتی خواهد داشت و می‌تواند باعث کاهش دما تا حدود ۱۰ درجه باشد.
وی با بیان اینکه دومین فایده بام‌های سبز ایجاد یک فضای سبز خصوصی و در دسترس برای ساکنان مجتمع‌های مسکونی است، اظهار می‌کند: اگر بام سبز درست، استاندارد و مهندسی اجرا شود، باعث زیبایی ملک و افزایش افزوده ملک و افزایش سرانه فضای سبز خواهد شد.
این کارشناس فضای سبز ادامه می‌دهد: بام سبز باعث افزایش سرانه فضای سبز برای شهروندان و سرانه اکولوژیکی و اصلاح کیفیت هوا همچنین باعث کاهش اثرات جزایر گرمایی در شهر می‌شود.
گزارش از: راضیه کشاورز- خبرنگار سرویس کلانشهر خبرگزاری ایمنا
نظر شما