به گزارش خبرنگار ایمنا، برپایه آخرین آمارهای جهانی، شمار مبتلایان به کروناویروس تاکنون به دو میلیون و ۲۵۰ هزار و ۷۹۰ نفر رسیده است و ۱۵۴ هزار و ۲۶۶ نفر نیز بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.
پاندمی کرونا و ضرورت اعمال قرنطینه برای جلوگیری از شیوع بیشتر این بیماری، تعطیلی‌های گسترده و کاهش چشمگیر فعالیتهای انسانی را در جهان به دنبال داشته است.
این ویروس تاجدار هولناک که از خفاش و پانگولین ( مورچه خوار پولکدار) به انسان سرایت کرد در زندگی انسان قرن ۲۱ انقلابی بر پا کرد که به اعتقاد صاحب نظران از این پس پدیده‌ها و مسائل جهان باید در دو دوره قبل از کرونا و پساکرونا بررسی و مقایسه شود؛ توقف فعالیت غول‌های اقتصادی و بسیار آلاینده، ابتدا در چین و سپس در اروپا و آمریکا سبب پاک شدن جو زمین از آلودگی در ماه‌های اخیر شد، به بیان دیگر کووید ۱۹ در الزام رهبران چین و آمریکا به توقف فعالیت صنایع آلاینده و کاهش گازهای گلخانه‌ای از معاهده آب و هوایی پاریس موفق‌تر بود.
با وجود بهبود وضعیت محیط زیست و کاهش آلاینده‌ها در این مدت، افزایش بیکاری و نگرانی از رکود اقتصاد جهانی ناشی از شیوع کرونا جدال بیم و امید برای آینده انسان و زمین را رقم می زند.
از این رو برخی دغدغه مندان محیط زیست معتقدند نابودی اقتصاد، نابودی محیط زیست را به دنبال خواهد داشت و نمی‌توان با دیدن چند تصویر از ورود حیات وحش به شهرها و جوامع انسانی یا کاهش موقت آلاینده‌ها به آینده محیط زیست دلخوش و امیدوار بود زیرا هم اکنون نیز فعالیتهای مخرب انسان در طبیعت ادامه دارد.
زمین درحال نفس کشیدن است
اما اسماعیل کهرم بوم شناس و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است: زمین در شرایط کنونی در حال نفس کشیدن است و بر این اساس پساکرونا برای محیط زیست نگران کننده نیست زیرا انسان مانند قبل به دنبال بدست آوردن پول و سرمایه از منابع استفاده خواهد کرد.
وی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در حال حاضر شرکتهای اوپک و خارج از آن تصویب کردند که روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت کمتری تولید کنند؛ این یعنی تقاضا نیست و زمین نفس می‌کشد. حتی اگر برداشت‌ها و استخراج از منابع طبیعی به وضعیت مشابه قبل از کرونا بازگردد نیز زمین در این مدت تنفس کرده است.
افزایش چندقلوزایی حیات وحش
این فعال محیط زیست می‌افزاید: زمین از جنگ جهانی دوم تاکنون بیمار بود زیرا هرچه معادن و منابع بوده انسان استخراج کرده و زمین و خاک را مسموم کرده است؛ با مصرف سوختهای فسیلی ۵۰۰ هزار ترکیب جدید وارد جو کردیم و باعث گرمایش زمین شدیم انگار که هیچ فردایی وجود ندارد اما اکنون کرونا آمده و باعث پاک شدن جو زمین شده است؛ برای اولین بار در ۷۰ سال گذشته حیات وحش رشد پیدا کرده و چند قلوزایی در بین پستاندارانی از جمله جبیر، آهو، کل و بز دیده می‌شود.
وی همچنین ارتباط دادن آتش سوزی‌های گسترده در برزیل و استرالیا و مرگ بیش از یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون جاندار را با شیوع کرونا ویروس غیرعلمی می‌داند و می‌گوید: هیچ مقاله علمی این موضوع را اثبات نکرده است که رابطه وجود دارد اما طبیعت به گونه‌ای است که می‌تواند خود را ترمیم و جبران کند.
مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه سال‌های گذشته با برگزاری مراسم چهارشنبه سوری، صدای ترقه و نارنجک باعث سکته کردن پرندگان می‌شد اما امسال چنین رخدادی را شاهد نبودیم، اضافه می‌کند: سیزده به در امسال که به دلیل شیوع کرونا مردم نتوانستند به طبیعت رفته و دشت‌ها و رودخانه را با زباله آلوده کنند وضعیت محیط زیست تمیزتر و سالم‌تر شد.
کهرم با ابراز تأسف از مرگ نزدیک به ۱۴۷ هزار نفر در جهان بر اثر شیوع کرونا می‌گوید: هیچ چیز ارزش جان انسان را ندارد، شیوع کرونا از نظر روانی نشان داد که انسان چقدر در برابر طبیعت ضعیف است و همه از ولیعهد انگلیس تا افراد فقیر یکسان و آسیب پذیرند و به کمک یکدیگر نیاز دارند؛ بحران کرونا بشر را انسان‌تر می‌کند.
تدوام روند فعالیتهای اقتصادی در پساکرونا و فشار بر محیط زیست
اما محمد درویش مدیرکل سابق دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است: وقتی کارخانه‌های آلاینده همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند و روش پول درآوردن در دنیا همچنان به قیمت نابودی منابع زیستی انجام می‌شود نمی‌توان به شرایط موقت کنونی امیدوار بود.
به اعتقاد وی فشار بر محیط زیست در دنیای پساکرونا بیشتر نیست زیرا بشر همواره در بالاترین میزان تلاش خود برای ضربه زدن به طبیعت است از این رو روند فعالیتهای اقتصادی مانند قبل ادامه خواهد یافت.
وی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: هر زمان که فعالیتهای اقتصادی انسان کمتر شود وضعیت محیط زیست بهتر می‌شود؛ با کاهش ترددها و استفاده از سوختهای فسیلی آلودگی هوا و آلودگی صوتی نیز کاهش می‌یابد، وقتی که تعداد پرواز هواپیماها کمتر شود میزان آسیب به اتمسفر و آسیب به لایه ازون کم خواهد شد. حجم زیادی از پلاستیک‌ها که حاصل تردد هواپیماها، قطارها و اتوبوس‌های بین شهری است به شدت کاهش می‌یابد.
مدیرکل سابق دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست می‌افزاید: بار آلایندگی کاهش یافته است اما نه به دلیل فهم و درایت حکومت‌های جهان؛ وضعیت بشر با وجود کرونا مانند یک زندانی است که در زندان محبوس است و دزدی نمی‌کند. دزدی نکردن او زمانی ارزش دارد که آزاد شود و تصمیم بگیرد یک شهروند مسئولیت پذیر باشد و دیگر دزدی نکند از این رو امیدوارم در حال حاضر بشر با درک طعم تلخ این مجازات تلاش کند که پس از پایان یافتن پاندمی کووید ۱۹ در دنیای پساکرونا روشی را برای تامین معیشت خود انتخاب کند که با ملاحظات زیست محیطی سازگارتر باشد.
افزایش شکار و قاچاق چوب در کشور
این فعال محیط زیست خاطرنشان می‌کند: متاسفانه هنوز نشانه‌های خیلی زیادی برای امیدواری وجود ندارد زیرا وقتی که دولتها و بنگاههای اقتصادی ورشکست و مشاغل خرد نابود می‌شود جوامع محلی بیشترین آسیب را می‌بیند. جوامعی که در کنار اندوخته‌های جنگلی و مرتعی زندگی می‌کنند.
درویش می‌گوید: در حال حاضر گزارشات بسیاری از استان‌های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و لرستان به دست می‌رسد که میزان برداشت چوب و قاچاق و شکار افزایش پیدا کرده است و مردم چاره‌ای ندارند جز اینکه درامدهایشان را از این طریق تأمین کنند و این موضوع می‌تواند بسیار نگران کننده باشد. در عین حال باید به یاد داشت که نمی‌توان تیغ تند ملامت را به سمت مردم نشانه گرفت.
مجموع دانشمندان محیط زیست و سلامت جهان یک دهم جمعیت پژوهشگران تولید جنگ افزار است
مدیرکل سابق دفتر مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیط زیست می‌افزاید: با وجود این برخی مسائل تغییر خواهد کرد این امیدواری وجود دارد که جهان پساکرونا نه درمیان مدت حتی دراز مدت خردمندانه‌تر اداره می‌شود.
تا پیش از شیوع کرونا تفکری وجود داشت که کشوری می‌تواند امنیت بیشتری برای شهروندان فراهم کند که زرادخانه بزرگتری از سلاح داشته باشد. براین اساس بسیاری از کشورها بخش بزرگی از بودجه خود را در حوزه تسلیحات، موشک‌های قاره پیما، بمب اتم، ناوشکن، ارتش بزرگتر و رژه‌های چشمگیر هزینه می‌کردند و این‌ها هزینه‌های گزافی بر دوش ملت‌ها تحمیل می‌کرد.
درویش ادامه می‌دهد: جهان بیش از دو هزار میلیارد دلار برای تهیه جنگ افزار هزینه می‌کرد و ۴۰۰ هزار پژوهشگر فقط در آزمایشگاه‌های تولید جنگ افزار مشغول‌اند در حالی که مجموع دانشمندان حوزه سلامت و محیط زیست به یک دهم این رقم نمی‌رسد از سوی دیگر بودجه ای که اختصاص می‌یابد بسیار اندک است و در حقیقت سازمان‌های متولی محیط زیست در جهان جزء فقیرترین سازمان‌ها هستند.
تجربه تلخ کرونا سبب ارتقای دانایی و آگاهی بشر از قوانین طبیعت خواهد شد
وی با بیان اینکه امروز بشر به این نتیجه رسید که اگر به موضوع سلامت و محیط زیست توجه می‌کرد با امنیت بیشتری روبه رو بود، می‌گوید: رهبران کشورهایی مانند چین، روسیه و ایالات متحده که زرادخانه‌های نظامی داشتند هیچ امنیتی در برابر کرونا ندارند در این کشورها تلفات نیز زیاد بوده است این تغییر شگرف سبب می‌شود که ملت‌ها به سمت سرمایه گذاری روی ارتقای دانایی حرکت کنند.
درویش می‌افزاید: وقتی اصل دانایی و خردمندی در سیستم آموزش و پرورش ارتقا یابد دانش آموزان از قوانین حاکم بر طبیعت آگاه‌تر خواهند شد و راه‌های خلاقانه‌تری برای تأمین معیشت و حفظ محیط زیست پیدا می‌کنند.
گزارش از: ندا سپاهی - خبرنگار ایمنا
نظر شما