به گزارش خبرنگار ایمنا، سالی که گذشت برای محیط زیست ایران امید و یاس توأمان بود؛ بارش‌های سیل آسای بهار ۹۸ به بسیاری از تالاب‌های خشک و بی جان کشور حیات بخشید، اما طرح علمی احیای تالاب انزلی در پی مخالفت‌ها بر زمین ماند. لایحه حفاظت از خاک و حمایت از محیط بانان پس از سال‌ها بلاتکلیفی تصویب شد اما بی رحمی شکارچیان و ضرب و شتم محیط بانان ادامه یافت. سال ۹۸ سالی بود که برآی نخستین بار حکم اعدام یک محیط بان پس از سال‌ها تحمل زندان اجرا شد و تلاش محیط زیستی ها برای نجات وی بیهوده بود.
سال ۹۸ به رغم آغازی امیدبخش برای حیات تالابها پایانی یاس آور و پر ابهام داشت؛ مرگ هزاران پرنده مهاجر در تالاب میانکاله که همچنان سایه نامبارک آن بر محیط زیست ایران در سال جدید هم سنگینی می‌کند. تحریم‌ها محیط زیست را هم نشانه رفت و سبب شد کلانشهرهای ایران آلوده‌ترین زمستان را تجربه کنند. همچنین احکام هشت فعال محیط زیست که از بهمن ۹۶ در بازداشت بودند صادر شد و به حبس محکوم شدند. در ادامه جزئیات بیشتری از رویدادهای مهم زیست محیطی در سال ۹۸ را مرور خواهیم کرد:
بارش‌های ۹۸ زندگی را به حیات وحش و برخی از تالاب‌های کشور بازگرداند
بارش‌های سیل آسای فروردین ۹۸ به رغم خساراتی که داشت، به آبگیری سدها و شماری از تالاب‌های خشک کشور منجر شد. آبگیری کامل تالاب هورالعظیم، افزایش تراز آبی دریاچه ارومیه و تالاب‌های اطراف آن و همچنین آبگیری ۱۰ درصدی تالاب گاوخونی پس از ۱۵ سال از جمله رویدادهای خوبی بود که در پی بارش‌های بهاری رقم خورد که بنابر گفته احمدرضا لاهیجان زاده مدیرکل محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در سال ۹۸ نزدیک به ۶۶ درصد از مساحت تالاب‌های خشک کشور احیا شد اما همچنان ۴۰ تالاب منشأ گرد و غبار در کشور است.
تصویب و ابلاغ قانون حفاظت از خاک پس از ۴ سال انتظار
به منظور حفظ پایداری خاک و حفاظت کمی و کیفی، کاربری صحیح و بهره‌برداری بهینه از خاک و جلوگیری از تخریب و آلودگی آن و احیا، اصلاح و بهسازی خاک‌های تخریب و آلوده شده، لایحه «حفاظت از خاک» به پیشنهاد مشترک سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهادکشاورزی در دستور کار دولت قرار گرفت و با طی مراحل بررسی کارشناسی، در جلسه ۳۰ فروردین ۱۳۹۴ هیئت وزیران به تصویب رسید. این لایحه در نهایت در جلسه علنی روز شنبه مورخ ۹۸/۰۳/۰۴ مجلس شورای اسلامی تصویب و طی نامه شماره ۳۳۳۰۸ مورخ ۹۸/۰۳/۲۲ از سوی رئیس جمهور به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.
مرگ دو شکارچی در اثر ترس و گریز؛ ضرب و شتم و زندان چهار محیط بان مجروح کرمانی
درگیری شدید محیط بانان و شکارچیان متخلف و سابقه دار در منطقه حفاظت شده "خِبر" کرمان در خردادماه ۹۸ به فوت دو شکارچی و زندانی شدن چهار محیط بان مجروح منجر شد.
بر اساس گزارش‌ها چهار محیط بان پس از آنکه از حضور شبانه متخلفان برای شکار در منطقه خبر اطلاع یافتند با یک خودرو پیکاپ به سمت این منطقه حرکت می‌کنند که در نهایت با نزدیک شدن آنها، شکارچیان با یک خودروی سمند و یک موتورسیکلت متواری می‌شوند.
در حین تعقیب و گریز، دو شکارچی موتور سیکلت سوار که دارای سلاح بودند به سمت خودروی محیط بانان تیراندازی می‌کنند که هر دو سرنشین جلوی خودرو آسیب می‌بینند، بنابر اظهارات محیط بان ها، درهمین حین تیراندازی شکارچیان، موتورسیکلت آنها واژگون شده و این دو راکب موتور سیکلت پرتاپ شده و متأسفانه با وجود اینکه با هماهنگی محیط بانان آمبولانس به محل اعزام شده بود، این دو فرد جان خود را از دست می‌دهند.
دو محیط بان مجروح نیز به بیمارستان منتقل می‌شوند. دو محیط بان مجروح همراه دو محیط بان دیگر ساعاتی بعد بازداشت و پس از ضرب و شتم در محوطه دادگستری توسط خانواده دو شکارچی فوت شده، روانه بازداشتگاه می‌شوند. این چهار محیط بان پس از یک هفته با تلاش فرمانده یگان حفاظت سازمان و مدیرکل محیط زیست کرمان با قرار وثیقه از زندان آزاد شدند اما هنوز از روند بررسی پرونده این حادثه اطلاعی در دست نیست.
تصویب لایحه حمایت از محیط بانان در مجلس پس از دو سال
لایحه حمایت از محیط بانان و جنگلبانان پس از گذشت بیش از دو سال از زمان ارائه به مجلس شورای اسلامی با تغییر نام به لایحه حمایت قضائی و بیمه‌ای مأموران یگان حفاظت دستگاه‌های اجرایی در صحن علنی مجلس تصویب شد که شورای نگهبان آن را تأیید نکرد اما با تغییراتی درخصوص حمل سلاح و حمایت‌های قضائی در نهایت زمستان ۹۸ تصویب و تأیید شد. براساس این قانون محیط بانان نیز مشمول حمایت قضائی، بیمه‌ای خواهند شد از این رو دستگاه‌های اجرایی مکلف می‌شوند که مأموران خود را مطابق آئین‌نامه در قبال انجام وظایف و مأموریت‌های محوله حمایت و در قبال مسائلی مثل شهادت، بیماری‌های صعب‌العلاج، نقص عضو و از کارافتادگی بر اثر وقوع حوادث حین مأموریت‌ها بیمه کنند.
لایحه حمایت از محیط‌بانان و جنگلبانان هشتم اسفندماه ۱۳۹۵ در هیأت وزیران به تصویب رسید و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۶ از سوی دولت روحانی راهی مجلس شورای اسلامی شد و بعد از دو سال انتظار امروز (سوم تیرماه ۱۳۹۸) به تصویب رسید.
توقف پروژه احیای تالاب انزلی به روش بایوجمی در پی جنجال مخالفان
طرح زیست پالایی تالاب انزلی مهرماه ۹۷ و در پی مصوبه هیئت دولت مبنی بر مدیریت خشکسالی و احیای این تالاب مورد توجه و استقبال سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت زیرا نزدیک به ۱۲ هزار هکتار از این تالاب به دلیل رسوب‌های موجود در این تالاب به طور کامل خشک شده است.
شرکت دانش بنیان نانو صنعت پرشیا در شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان طرح بایوجمی را برای احیای تالاب انزلی از سال ۱۳۹۴ مطرح کرده و از آن سال رسوب زدایی به روش بایوجمی در استخرها مورد بررسی این شرکت قرار گرفته بود.
دی ماه سال ۹۷ تفاهم‌نامه همکاری بین سازمان حفاظت محیط زیست و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان امضا و عملیات اجرایی پایلوت در کرت‌های ۵۰ هکتاری داخل تالاب انزلی در بخش مرکزی پناهگاه حیات وحش سرخانکل از ۱۵ اسفندماه آغاز شد.
اجرای کوتاه مدت این پروژه در ۵۰ هکتار اول باعث احیای بخش کوچکی از تالاب ۲۰ هزار هکتاری انزلی شد، اما به سبب نگرانی مردم گیلان، فعالان محیط زیست و برخی صاحب نظران از پیامدهای طرح تسریع زیست پالایی طبیعی تالاب و یا شاید جنجال رسانه‌ای، پروژه پس از ۱۷ روز متوقف شد و یکم مردادماه نیز دادستان بندرانزلی علیه عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام جرم کرد.
گفتنی است طرح جنجال برانگیز احیای انزلی به روش بایوجمی خردادماه ۹۸ به دستور دادستان انزلی به منظور بررسی‌های بیشتر متوقف شد اما به دلیل توقف طرح و امکان پذیر نبودن ادامه آزمایشات این پروژه همچنان بلاتکلیف است.
مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست افزایش یافت
با تصویب شورای عالی محیط زیست به ریاست رئیس جمهور تابستان ۹۸ یک میلیون و هفتاد هزار هکتار به مساحت مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست اضافه شد.
حمید ظهرابی معاون وقت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به جزئیات مصوبه جدید، گفت: ۱۳ منطقه تحت مدیریت جدید در ۷ استان شامل اصفهان، تهران، خراسان جنوبی، فارس، کردستان، یزد و خوزستان به تصویب رسید که از این مجموعه ۷ منطقه حفاظت شده، ۳ پناهگاه حیات وحش، دو اثر طبیعی ملی و یک پارک ملی است.
وی افزود: مجموع مساحت این مناطق یک میلیون و ۷۰ هزار هکتار است که به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست اضافه شد.
وی ادامه داد: تا پیش از این مساحت مناطق تحت مدیریت این سازمان ۱۷ میلیون و ۷۷۰ هکتار بود که با اضافه شدن این ۱۳ منطقه به ۱۸ میلیون و ۸۴۰ هکتار افزایش یافت.
جنجال انتقال آب خزر به سمنان
موافقت رئیس سازمان محیط زیست با انتقال آب خزر به سمنان، موجب اعتراض گسترده کارشناسان و فعالان محیط زیستی و نمایندگان استان‌های شمالی کشور را در پی داشت. به گفته مخالفان طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان غیرکارشناسی، پرهزینه و نابود کننده جنگل‌های هیرکانی است.
اجرای حکم اعدام محیط‌بان کرمانی
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور از اجرای حکم اعدام محیط‌بان کرمانی خبر داد و گفت: محیط‌بان مذکور، خارج از شیفت و محدوده محیط بانی و مقابل منزل یک شکارچی او را به قتل رسانده بود.
به گفته سرهنگ جمشید محبت خانی، مرحوم علی افضلی خارج از ساعت شیفت و محدوده محیط‌بانی اقدام به قتل یک شکارچی کرده بود اما در ده سال گذشته تمام تلاش کارکنان و مدیران سازمان حفاظت محیط زیست این بود که از خانواده مقتول رضایت بگیرند اما امکان این کار میسر نشد.
قاضی پرونده پس از چند جلسه دادگاه و رسیدگی به پرونده، رأی به عمدی بودن قتل داد. هرچند که تا شب قبل از اجرای حکم مدیر کل استان و دیگر محیط بانان از خانواده مقتول طلب عفو کردند اما تلاش آنان نتیجه‌ای نداشت و صبح (۷ آذر) حکم اعدام اجرا شد.
ماجرای دلخراش مرگ یک قلاده توله خرس در سوادکوه مازندران
پس از آنکه یک قلاده توله خرس در سوادکوه مورد ضرب و شتم و سنگ پراکنی گرفت و سپس جان داد و تصاویر و ویدئوهای آن در فضای مجازی منتشر شد موجی از واکنش‌ها و اظهار تأسف مخاطبان و اهالی حقوق حیوانات را برانگیخت.
در همین رابطه ابراهیم فلاحی رئیس محیط زیست سوادکوه گفته بود: یک قلاده توله خرس در سواد کوه پیدا شد که متأسفانه عدم آگاهی مردم از نحوه گرفتن آن به مرگ توله خرس انجامید.
یک قلاده خرس در این منطقه از ارتفاع کوه به پایین جاده سقوط کرد که مادر این توله خرس در بالای کوه قرار داشت؛ دو مرد ۵۰ و ۳۰ ساله پس از مشاهده توله خرس با سنگ و چوب به آن حمله ور می‌شوند و اهالی روستا نیز با هدف کمک و تحویل خرس به محیط زیست، آن را با طناب می‌بندند.
پس از تماس مردم با محیط زیست نیروها به محل مورد نظر اعزام شدند و توله خرس را به دامپزشکی سمسکنده ساری منتقل کردند اما به دلیل شدت جراحات وارده در اثر ضربه سنگ و چوب توله خرس پس از انتقال جان باخت.
احکام فعالان زیست محیطی در دادگاه تجدید نظر تأیید شد
غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه از تأیید احکام صادره برای ۸ فعال محیط زیستی در دادگاه تجدید نظر خبر داد که از بهمن ماه ۹۶ به اتهام جاسوسی و اقدام علیه امنیت ملی در بازداشت بسر می‌برند.
بر اساس احکام صادر شده مراد طاهباز و نیلوفر بیانی از جمله متهمان این پرونده به اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا هر یک به ۱۰ سال مجازات زندان محکوم شده‌اند. همچنین هومن جوکار و طاهر قدیریان نیز به اتهام‌های مشابه هر یک به تحمل ۸ سال حبس محکوم شدند. سام رجبی، امیرحسین خالقی و حمیده کاشانی، دیگر متهمان این پرونده به اتهام همکاری با دول متخاصم هر یک به شش سال زندان محکوم شدند؛ عبدالرضا کوهپایه دیگر متهم پرونده نیز به جرم اجتماع و تبانی به قصد ضربه زدن به کشور به تحمل ۴ سال حبس محکوم شد. به دنبال شیوع بیماری کرونا با مرخصی کوهپایه موافقت شد و سپس وکیل وی اعلام کرد که کوهپایه از زندان آزاد شده است و به زندان باز نخواهد گشت.
مرگ پر ابهام و غمبار پرندگان مهاجر؛ ۴۳ هزار پرنده تلف شدند
مشاهده لاشه چند پرنده مهاجر در محدوده تالاب میانکاله از روز چهارشنبه دوم بهمن ماه سال ۹۸ آغاز فاجعه‌ای بود که بهشت پرندگان مهاجر در ایران را به قتلگاهی تبدیل کرد.
هنوز علت دقیق مرگ این پرندگان مشخص نیست و شیوع بیماری کرونا در کشور سبب فراموشی این رویداد تلخ در افکار عمومی شده است با وجود این دو سازمان محیط زیست و دامپزشکی کشور همچنان عامل مرگ را مسمومیت با بوتولیسم اعلام می‌کنند در حالی که برخی کارشناسان و فعالان محیط زیست می‌گویند علت این حادثه شوم، انتقام شکارچیان از محیط زیست است که در گذشته نیز سابقه داشته و این رویداد نیز پس از تهدیدها شکل گرفته است. در تازه‌ترین آمار به نقل از عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون ۴۳ هزار قطعه پرنده مرده از پهنه تالاب میانکاله در دو استان مازندران و گلستان جمع آوری شده است. سایه شوم مرگ این پرندگان همچنان بر محیط زیست سنگینی می‌کند.
گردآوری و تنظیم از ندا سپاهی خبرنگار ایمنا
نظر شما