به گزارش خبرنگار ایمنا، هنرهای نمایشی انواع مختلفی دارد و شاید امروزه نتوان جامعه‌ای را یافت که برخوردار از چنین بیان نمایشی نباشد؛ همچنین درباره تاریخچه آن می‌توانیم به گفته یکی از نظریه پردازان بزرگ هنرهای نمایشی استناد کنیم: " نمایش عمری به قدمت انسان دارد و مانند همزاد با اوست، چون بازی نمایشی در وجود هر موجود زنده ای به ودیعه گذاشته شده است". علت قدمت این گونه هنرها به ظرفیت لذت آفرینی، سرگرم کنندگی، بیان تجارب و عواطف، تبلیغ و ترویج عقاید برمی گردد. امروزه تا سخن از نمایش هنری به میان می‌آید ناخودآگاه ذهن هر فرد به سوی تئاتر و سینما که مدرن ترین اشکال آن هستند، کشیده می‌شود."
هنرهای نمایشی نخستین بار برای اجرایآثار، تراژدی نویسان یونانی مورد استفاده قرار می‌گرفت پس از مدتی مورد اقتباس رومیان قرار گرفت و با تغییر قالب، شکل" گلادیاتور بازی" به خود گرفت؛ سپس با گذر سال‌های متمادی پیشرفت کرده و اشکالی چون پانتومیم، موسیقی زنده، اپرا، شعبده بازی، نمایش سیرک، تئاتر و سینما گرفت که در ادامه به دو نمونه کمرنگ شده از آن‌ها اشاره خواهد شد.
پانتومیم
پانتومیم به نمایشی اطلاق می‌شود که در آن حالات و افکار به کمک حرکت و حالات چهره و بدن و بدون استفاده از کلام بیان می‌شود؛ در واقع می‌توان گفت این هنر مرز سخن را شکسته و در روح تأثیر می‌گذارد.
به نظر می‌رسد نخستین بار از این هنر نمایشی برای اجرای تراژدی‌های یونانی استفاده می‌شد و سپس به سایر نقاط از جمله روم رفت. بازیگران دوره گرد پانتومیم به شهرهای مختلف می‌رفتند و با اجراهای کمدی، اجتماعی و گاه آموزشی خود مردم را سرگرم می‌کردند. چارلی چاپلین مدرن ترین شکل این نمایش را بر پرده سینما و تلویزیون به نمایش در آورد و تبدیل به بازیگری با محبوبیت جهانی شد.
شعبده بازی
شعبده بازی فنی است که در آن با استفاده از ترفندهای خاص قوانین طبیعت را وارونه نشان می‌دهند. تاریخ پیدایش این هنر را باید در هند، چین، ایران و مصر قدیم جست و جو کرد. این فن بیش از اینکه نوعی هنر باشد، علم است؛ چراکه نیاز به آشنایی با علومی چون فیزیک، شیمی و ریاضی دارد. همچنین هنری بسیار ظریف بوده و نیاز به سرعت عمل بالا دارد.
شعبده بازی را می‌توان نوعی حقه دانست و شعبده باز فردی است که راز این حقه را می‌داند؛ همچنین از ذهنی قوی برخوردار است. درقدیم به دلیل اینکه مردم از رازهای این هنر آگاه نبودند، شعبده بازان را جادوگر قلمداد می‌کردند در صورتی که شعبده بازی یک هنر نمایشی بسیار زیبا با تکنیک‌های بسیار بالا و متکی بر یافته‌های علمی است.
محتوای هنرهای نمایشی در هر کشوری تابع آئین، رسوم و باورهای آن جامعه است. به همین دلیل است که در هر کشوری شکلی به خود می گرفته است. این هنرها در ایران قالب‌های سنتی چون شمایل گردانی، چاووش خوانی، نمایش روحوضی، تعزیه خوانی، عروسک گردانی وغیره بخود گرفت.
تعزیه خوانی
اگر بخواهیم معنای لغوی واژه تعزیه را مشخص کنیم باید بگوییم که به معنی تسلی دادن به مصیبت دیدگان و دعوت خویشاوندان فرد فوت شده به صبر و شکیبایی است. این هنر نمایشی در سنت و فرهنگ ایرانی- اسلامی جایگاهی ارزشمند دارد و برخورداری از چنین ارزشی به پیوستگی آن با بنیادهای فکری، عقیدتی و مذهبی باز می‌گردد به گونه‌ای که می‌توان آن را هنرنمایشی مخصوص شیعیان دانست.
تعزیه علاوه بر ترویج ارزش‌های مذهبی از فواید اجتماعی نیز برخوردار است. این نمایش را می‌توان یاد بود رنج‌هایی دانست که بزرگان و امامان دین برای اسلام و هدایت مسلمین متحمل شده اند.
چلکووسکی درباره اجرای این نمایش از سوی مسلمانان می‌گوید: " تعزیه به عنوان شکلی از نمایش، ریشه در اجتماعات و مراسم یادکرد شهادت امام حسین (ع) در ایام محرم دارد و در طول تکامل خود، بازنمایی محاصره و کشتار صحرای کربلا محور اصلی آن بوده است و هیچ گاه ماهیت اصلی خود را از دست نداده است".
نمایش عروسکی
این نمایش برخوردار از پیشینه‌ای کهن است به گونه‌ای که شاعران بلند آوازه‌ای چون نظامی، خیام و فردوسی در شعر خود به این نوع هنر نمایشی اشاراتی داشته اند. این گونه هنر نمایشی خود دارای انواع مختلفی در میان ایرانیان است که از میان آن‌ها می‌توان به سایه بازی، پهلوان کچل، حاجی مبارک، خیمه شب بازی و جی جی وی جی اشاره کرد، که برخی از آن‌ها فراموش شده و برخی در شرف فراموشی هستند و نیازمند توجهی مجدد از سوی اهالی هنر و هنر دوستان ایرانی برای زنده نگه داشتن چنین نمایش‌های فرهنگی و سنتی است.
نظر شما