به گزارش خبرنگار ایمنا، اگر بخواهیم دستاوردهای حوزه زنان در سال‌های گذشته را بازگو کنیم باید به دستاوردهای بسیاری همچون رسیدن آمار باسوادی زنان از ۳۵ درصد به ۹۰ درصد، رسیدن به سهم ۶۰ درصدی در تحصیلات دانشگاهی، ارتقای چشمگیر ورزش بانوان، توسعه مشارکت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زنان، افزایش بهداشت و کاهش مرگ و میر مادران و بالا رفتن سن امید به زندگی از ۵۴ سال به ۷۸ سال، رشد اشتغال زنان و پوشش بیمه تأمین اجتماعی و بسیاری موارد دیگر اشاره کنیم.
انقلاب اسلامی موجب شد تا نگاه جنسیتی به زنان به عنوان یک کالا برداشته شود و این تصور که زنان به صرف همسر یا مادر بودن باید در خانه بمانند دیگر در جامعه امروزی قابل قبول نیست و انقلاب اسلامی تا حدود بسیاری توانست ذهنیت‌های قبلی را پاک کرده و موجب حضور فعالانه و تعاملی زنان در جامعه شود اما زنان امروز با چالش‌های بسیاری روبه رو هستند که وضعیت اقتصادی کنونی و تورم ناشی از آن و افزایش زمینه‌های گسترش فقر موجب پدید آمدن آنها شده است و عامل افزایش زنان سرپرست خانوار، اعتیاد زنان، طلاق و بسیاری آسیب‌های دیگر شده است هر چند برخی فعالان حوزه زنان و نمایندگان زن مجلس برای کاهش مشکلات زنان و تصویب قوانین متناسب در این زمینه تلاش می‌کنند اما تا به حال نتوانسته در عمل از مشکلات زنان در معرض آسیب تا حدود زیادی بکاهد و آنها را در وضعیت بهتری از برابری و عدالت در جامعه قرار دهد.
مهمترین لوایح حوزه زنان در سال ۹۸
از جمله اتفاقاتی که در سال ۹۸ رخ داد تصویب لایحه تابعیت فرزندان حاصل از زنان ایرانی با مردان خارجی، نهایی شدن لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت و تبدیل آن به لایحه صیانت از حقوق زنان و تصویب لایحه برابری دیه زن و مرد و طرح تشدید مجازات اسیدپاشی بود.
لایحه تابعیت فرزندان حاصل از زنان ایرانی با مردان خارجی
لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از نکاح زنان ایرانی با مردان غیرایرانی در جلسه علنی دوم مهرماه ۹۸ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در تاریخ دهم مهرماه به تأیید شورای نگهبان رسید، این لایحه به تشریح چگونگی اخذ و اعطای تابعیت کشور ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی که به صورت شرعی با مردان غیرایرانی ازدواج کرده‌اند پرداخته و البته در باب حل تعارض به لحاظ قانونی و محکمه صالح هم رفع ابهام کرده است.
لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت
این لایحه در سال ۹۸ سرانجام از سوی قوه قضائیه به دولت ارسال و پس از تائید و نهایی شدن آن منتشر شد که به گفته فاطمه ذوالقدر این لایحه به مواردی چون تأمین امنیت زنان، مقابله با کودک‌همسری، اصلاح قانون گذرنامه برای خروج ورزشکاران و نخبگان زن از کشور، حضانت و قیمومیت همزمان فرزند، تشدید مجازات اسیدپاشی، تابعیت فرزندان حاصل از پدران خارجی و مادران ایرانی و اجباری شدن آموزش قبل از ازدواج از طرح‌های مورد پیگیری در ارتباط با زنان در مجلس دهم هستند و همه با کاهش انواع خشونت علیه زنان مرتبط است.
لایحه برابری دیه زن و مرد
در سال ۹۸ بر اساس رأی دیوان عالی کشور، مقرر شد دیه زنان و مردان از این پس به طور یکسان دیده می‌شود و صندوق تأمین خسارت‌های بدنی ملزم به پرداخت مابه‌التفاوت دیه زنان و مردان است.
بر این اساس، با رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور به شماره ۷۷۷، تکلیف صندوق تأمین خسارت‌های بدنی ملزم به پرداخت مابه التفاوت دیه کلیه جنایات علیه زنان اعم از نفس یا اعضا مشخص شد در نتیجه بر اساس این رأی، در بیمه شخص ثالث بیمه به طور کامل باید خسارات را بپردازد بنابراین شرکت‌های بیمه باید در پرداخت خسارات مربوط به دیه اعضا، زن و مرد را یکسان ببینند و مابه‌التفاوت هزینه آن از صندوق جبران و لطمات جانی تأمین شود.
طرح تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه‌دیدگان ناشی از آن
در اردیبهشت ۹۸ مجلس شورای اسلامی، با تقاضای یک فوریت طرح تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن با ۱۶۱ رأی موافق، ۱۴ رأی مخالف و ۳ رأی ممتنع از مجموع ۱۹۹ نماینده حاضر در صحن علنی موافقت کردند.
در این گزارش آمده بود نظر به اینکه طرح تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن به شماره چاپ ۸۴۴ و شماره ثبت ۳۷۹ به تاریخ ۰۸/۱۱/۱۳۹۷ توسط کمیسیون قضائی و حقوقی به صورت گزارش تقدیم مجلس شورای اسلامی گردید لذا امضا کنندگان به لحاظ اهمیت موضوع تقاضای بررسی یک فوریتی آن را دارند که نمایندگان مجلس یک فوریت طرح تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن را تصویب کردند.
حضور زنان در ورزشگاه
در سال ۹۸ سرانجام پس از سال‌ها مطالبه گری زنان درباره ورود آزاد به ورزشگاه‌ها، برای نخستین بار با تلاش‌های دولت و فعالان حقوق زنان، بسترهای مناسب جهت حضور این قشر از جامعه در ورزشگاه‌ها فراهم شد که این مهم در کانون توجه رسانه‌های داخلی قرار گرفت و دیدار تیم‌های ایران و کامبوج نخستین بازی ایران در مرحله دوم مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ بود که در حضور بانوان برگزار خواهد شد، پس از درخواست فیفا، مسئولان ورزش ایران تصمیم گرفتند که یک جایگاه از ورزشگاه آزادی را به بانوان اختصاص دهند و با فروش بلیت اینترنتی، زمینه تماشای این بازی را از نزدیک برای آنها فراهم کنند.
بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان داد که این رسانه‌ها گام مثبت تحقق خواسته بحق زنان برای حضور در ورزشگاه را در سطح وسیعی بازتاب دادند و ورود زنان به ورزشگاه را نتیجه عواملی چون پیگیری مستمر فیفا و تلاش‌های دولت در فراهم کردن شرایط برای حضور بانوان عنوان کردند.
سهم زنان از بودجه
لایحه بودجه، مهمترین سند دخل و خرج سالانه کشور است و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بیانگر نگاه دولت و اهمیت آن حوزه‌ها و برنامه‌ها محسوب می‌شود؛ یکی از زیرگروه‌های مهم که در سال‌های گذشته رشد بودجه آن به یک مطالبه عمومی بدل شده است، اعتبارات و ردیف‌های بودجه برای ارتقا و بهبود کیفیت زندگی زنان در جامعه است که نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند و عملاً با توجه به ساختارهای مدیریتی، فرهنگی و سیاسی چنانچه باید و شاید در سال‌های گذشته مورد توجه قرار نگرفته‌اند.
معصومه ابتکار، با اشاره به پیش‌بینی سهم زنان در بودجه سال آینده، می‌گوید: زنان در بودجه همه دستگاه‌ها سهم دارند و این بودجه در یک دستگاه متمرکز نیست، اما بودجه خاص برای عدالت جنسیتی و کاهش عقب ماندگی‌ها در حوزه زنان و خانواده امسال رشد ۳۶ درصدی داشته که یکی از بیشترین رشدها در بودجه سال ۹۹ است او همچنین یکی از برنامه‌های دولت را اجرای سند توسعه زنان در استان‌های مختلف عنوان کرد و گفت که دولت در لایحه بودجه برای اجرای این سند در هر استانی بودجه‌ای پیش‌بینی کرده است که نحوه توزیع آن اعلام می‌شود.
همچنین زهرا جواهریان، معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری هم به ایرنا گفته است: طرح شاخص‌های عدالت جنسیتی یکی از مهمترین برنامه‌هایی است که معاونت در سال ۹۸ اجرایی کرده و به طور ویژه در سال ۹۹ آن را پیگیری می‌کنند و قطعاً بخش اعظمی از اعتبارات سال ۹۹ در حوزه زنان به این موضوع اختصاص دارد.
وی در این باره می‌افزاید: جدای از ردیف‌های بودجه برای اجرای برنامه‌هایی در حوزه زنان، امسال بودجه معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری ۲۵ میلیارد تومان است که ۱۹ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، سال گذشته بودجه معاونت ۲۱ میلیارد تومان بود که البته در مقایسه با بسیاری از دستگاه‌ها و نهادها بسیار ناچیز است.
حذف بیمه زنان سرپرست خانوار؛ ضعف بودجه
اما در بودجه سال ۹۹ در شرایطی نگاه توسعه نگر به ارتقای کیفیت زندگی زنان و آنچه معاون رئیس‌جمهور امور زنان و خانواده «عدالت جنسیتی و کاهش عقب ماندگی‌ها در حوزه زنان» می‌خواند، وجود دارد که یکی از انتقادهای اصلی بودجه‌ای این بخش به حذف اعتبارات بیمه زنان سرپرست خانوار و زنان بد سرپرست بازمی‌گردد. در لایحه بودجه سال آینده که در مجلس شورای اسلامی و کمیسیون‌های تخصصی بررسی شد ماده ۱۹و ۲۲ از تبصره ۱۴ لایحه (نسبت به سال ۹۸و ۹۷) حذف شد که این ۲ ماده به اختصاص اعتبارات برای بیمه زنان سرپرست خانوار و زنان بدسرپرست اختصاص داشته است.
طیبه سیاوشی، نماینده مجلس با اشاره به حذف ردیف اعتبارات بیمه زنان سرپرست خانوار و بد سرپرست در دی ماه ۹۸ به ایسنا گفته است: بیمه زنان سرپرست خانوار و زنان بد سرپرست در قانون بودجه پارسال وجود داشت، ولی امسال حذف شده است؛ لذا کمیته زنان، خانواده و ورزش کمیسیون فرهنگی مجدداً پیشنهاد این بند را جهت اضافه شدن در مصوبات مجلس داده چون تعهدی بوده که انجام شده و باید ادامه پیدا کند.
زهرا ساعی، رئیس کمیته جوانان، زنان و خانواده کمیسیون اجتماعی مجلس هم با بیان اینکه باید اعتباراتی برای بیمه زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست مشخص شود، به مهر گفته است: در کمیسیون اجتماعی پیشنهاد شد که مبلغ ۴۰۰ میلیارد تومان برای بیمه زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست در بودجه سال ۹۹ همچون سال‌های گذشته در نظر گرفته شود.
برنامه‌های معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری در سال ۹۸
این معاونت محورهای اصلی فعالیت‌های خود در امور زنان و خانواده را شامل ایجاد عدالت جنسیتی، تسهیل کارآفرینی و اقتصاد مقاومتی، آموزش مهارت‌های زندگی به خانواده، توان افزایی تشکل‌های اجتماعی زنان و خانواده، اصلاح قوانین و افزایش همکاری‌های بین‌المللی ذکر کرده است و برنامه‌های هدف گذاری شده خود در سال ۹۸ و ادامه آنها در سال ۹۹ را به شرح زیر اعلام کرده است:
تدوین برنامه‌هایی مبنی بر دستیابی به عدالت جنسیتی
تهیه و تدوین و ابلاغ ۱۷۶ شاخص عدالت جنسیتی با شناسنامه به دستگاه‌های اجرایی
تدوین سند ارتقای وضعیت زنان و خانواده که این سند در ۳۱ استان تصویب و ابلاغ شورای برنامه ریزی و توسعه ۲۲ استان
رصد وضعیت انتصابات مدیران زن برای اختصاص ۳۰% از مناصب مدیریتی در قالب ۲ کارنامه عملکردی و اعلام ارتقا انتصاب زنان از ۱۳/۶% در سال ۹۶ به بیش از ۲۰% در سال ۹۸
تدوین بسته عملیاتی بازگرداندن دختران بازمانده از تحصیل، حمایت از توسعه سوادآموزی و بازآموزی حدود ۱۷۰۰۰ زن و دختر روستایی و عشایر و آموزش دهندگان، پیگیری آموزش معلمان ورزش مقطع ابتدایی دختران برای احیای زنگ ورزش و مناسب سازی مدارس دخترانه، ۳۱ سفر استانی و شهرستانی معاون رئیس جمهور برای بررسی وضعیت زنان و خانواده در استان‌ها
تسهیل و توجه به کارآفرینی زنان
هماهنگی ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه به بیش از ۳۸۰۰۰ نفر از زنان سرپرست خانوار، تدوین و ابلاغ برنامه اقدام و عمل توانمندسازی زنان سرپرست خانوار (موضوع بند ت ماده ۸۰)، حمایت از توانمندسازی حدود ۲۷ هزار زن روستایی و عشایر برای آموزش و تولید محصول سالم و دسترسی به بازارهای فروش و حمایت از اشتغال زایی و استمرار فعالیت شرکت‌های تعاونی زنان روستایی و ۲۵۰ صندوق اعتباری خُرد، اجرای پروژه توانمندسازی اقتصادی ۱۲۰۰۰ زنان سرپرست خانوار در سکونت‌گاه‌های غیررسمی و مراکز استان‌ها، اجرای طرح ملی توان افزایی و ارتقای تاب آوری اجتماعی در ۵۰۶ محله در سطح کشور، حمایت از برپایی نمایشگاه‌های لباس اقوام ایرانی و آموزش دختران دانشجو در دانشگاه‌ها
حمایت از زنان کارآفرین و پویش زنان نسل تحریم، برگزاری چهار دوره اعلام برگزیدگان با آرای مردمی و تشویق آن اجرای طرح هماهنگی فعالین اقتصادی زن برای مقابله با کرونا و حمایت از اقشار آسیب پذیر.
توجه به خانواده و مهارت‌های زندگی
برنامه ملی آموزش‌های عمومی در حوزه ازدواج و تصویب پیگیری و اجرای آن، هماهنگی و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی خانواده ابلاغی مقام معظم رهبری و ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم، اجرای مرحله دوم طرح ملی گفتگوی خانواده در ۵۷ شهر کشور، آموزش ۱۰۸۳ تسهیلگر و تدوین ۲۳ کتاب راهنما، ترویج مشارکت‌های اجتماعی میان ۱۱ هزار نفر از دانش آموزان دختر، والدین و مربیان مدارس، ارتقای مهارت‌های پرورشی ۱۵۰۶۴ نفر از مربیان مدارس و و جریان سازی گفتگوی بین نسلی، اجرای طرح تاب آوری اجتماعی در ۴۵۲ محله در کشور و تدوین ۱۲ کتاب مهارت‌های زندگی، دیدار و دلجویی از ۴۱ خانواده شهدا، ایثارگران و سانحه هواپیمای اوکراینی، برگزاری دومین جلسه ستاد ملی زن و خانواده و تصویب کلیات شاخص‌های خانواده، طراحی و آغاز اجرای طرح سینمای دوستدار خانواده
نهادهای مدنی و توجه به مسائل زنان
توان‌افزایی نهادهای مدنی با برگزاری هشت دوره چهار روزه برای ۱۲۰۰ تشکل اجتماعی زنان و خانواده در کشور، تولید حدود ۷۰ کلیپ و فیلم از زنان کارآفرین و نهادهای مدنی پایدار زنان، اجرای ۴۶ طرح مشترک با سازمان‌های مردم نهاد در کشور
تلاش برای اصلاح قوانین
پیشنهاد و تدوین پنج لایحه در حمایت از حقوق زنان، خانواده و کودکان و پیگیری آنها، پیگیری و اخذ تأیید لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت از قوه قضائیه پس از حدود سه سال، بازدید از بند زنان ۱۵ استان کشور، همکاری با سازمان ملی استاندارد ایران برای تصویب مقررات مشاغل خانگی
تلاش برای دستیابی به همکاری‌های بین‌المللی
ایجاد مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی خانواده با همکاری آیسسکو، توسعه تعاملات با مالزی، اندونزی و ژاپن، تهیه گزارش تخصصی و حضور مؤثر در مجامع بین‌المللی، برگزاری دوره تخصصی آموزشی برای مدیران زن در حوزه تعاملات بین‌المللی
برنامه‌های هدف گذاری شده سال ۱۳۹۹ معاونت امور زنان و خانواده
پیگیری و تسریع در تصویب سند ارتقا وضعیت زنان و خانواده در ۹ استان باقی‌مانده و ابلاغ و اجرای آن، رصد وضعیت و تحولات شاخص‌های عدالت جنسیتی از طریق سامانه مربوطه با همکاری مرکز آمار ایران، ادامه طرح‌های همکاری با وزارتخانه‌های "کشور"، "تعاون، کار و رفاه اجتماعی"، "علوم، تحقیقات و فناوری"، "آموزش و پرورش"، "دادگستری"، "جهاد کشاورزی"، "میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی"، "فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان‌های بهزیستی، نهضت سوادآموزی و بنیاد سینمایی فارابی، تصویب و ابلاغ نهایی شاخص‌های خانواده و امکان رصد آن، تداوم و گسترش آموزش‌های ازدواج (قبل، حین و بعد) و طرح گفتگوی ملی خانواده برای تحکیم بنیان خانواده‌ها، تداوم اجرای طرح‌های توان‌افزایی اقتصادی زنان به خصوص زنان سرپرست خانوار، توان‌افزایی و هم‌افزایی ۲۷۰۰ تشکل زنان و خانواده کشور، پیگیری لوایح پیشنهادی مبنی بر اصلاح قوانین، اقدام برای پیشگیری از آسیب‌های زنان و خانواده‌ها با توسعه طرح ارتقا تاب‌آوری اجتماعی، توسعه فعالیت‌های توان‌افزایی اقشار دختران، زنان روستایی، دانشجویان، دانش‌آموزان و زنان زندانی، توسعه همکاری‌های بین‌المللی و ارائه آمار پیشرفت‌های زنان کشور
گزارش از: شهین اصلانی خبرنگار جامعه ایمنا
نظر شما