به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، روز مهندس در کشورهای جهان تاریخ‌های مختلفی دارد؛ در ایران این روز به منظور بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی، دانشمند بزرگ ایرانی به نام روز مهندس ناگذاری شده است. خواجه نصیرالدین طوسی که به "نصیرالدین"، "محقق طوسی"، "استاد البشر" و "خواجه" نیز شهرت دارد، در سال ۵۷۹ هجری قمری در توس به دنیا آمد. طوسی علوم دینی و علوم عملی را زیر نظر پدر و منطق و حکمت را نزد دای خود، بابا افضل ایوبی کاشانی آموخت. وی تحصیلاتش را در نیشابور به پایان رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته شهرت پیدا کرد.
ساخت رصد خانه در مراغه
خواجه نصیرالدین طوسی برای مدتی در دستگاه اسماعیلیه در دژ الموت زندگی کرد و در این مدت کتاب‌های زیادی را به رشته تحریر درآورد. وقتی هلاکوخان مغول به ایران حمله کرد، طوسی به منظور نجات مسلمانان به خدمت هلاکو درآمد و با تدبیر خود مانع خرابی‌های شهرها و کشتار دسته جمعی مردم به دست هلاکوخان شد. زمانی که هلاکو به فرمانروایی اسماعیلیان در سال ۶۳۵ هجری قمری پایان داد، طوسی را مامور کرد تا رصد خانه بزرگی در مراغه بسازد. شروع ساخت رصد خانه از سال ۶۳۸۸ هجری قمری آغاز شد. گروهی از منجمان و دانشمندان مانند رکن الدین استرآبادی، محی الدین مغذبی، قطب الدین شیرازی، شمس الدین شیروانی، کمال الدین ایجی، نجم الدین اسطرلابی و … در این کار با طوسی مشارکت داشتند. مراحل ساخت رصد خانه دقیقاً در سالی تمام شد که خواجه فوت کرد؛ این بنا در سال ۱۳۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
کتابخانه ای با ۴۰۰ هزار جلد کتاب
جالب است بدانید که کاربری رصدخانه مراغه تنها بررسی ستارگان نبود، بلکه یک سازمان علمی عظیمی بود که بیشتر شاخه‌های دانش در آنجا درس داده می‌شد. این رصدخانه در شهر مراغه بر روی تپه ی ۱۱۰ متری صدر داغی مراغه واقع شده است. قرار گیری این رصدخانه در ارتفاعات باعث شده تا از بیشتر مناطق شهر قابل دیدن باشد و چشم انداز زیبایی به دریاچه ارومیه داشته باشد. ساخت این رصدخانه حدود ۱۳ سال طول کشید. در نزدیکی رصد خانه، کتابخانه بزرگی ساخته شده بود که حدود ۴۰۰ هزار جلد کتاب با ارزش به منظور استفاده دانشمندان و محققان در آن قرار داشت. علاوه بر این، در کنار رصد خانه، یک سرای عالی برای خواجه و منجمین و یک مدرسه علمیه برای استفاده طلاب دانشجو ساخته شد.
مهم ترین آثار خواجه نصیر الدین طوسی
از مهم ترین آثار خواجه نصیر الدین می‌توان به تجرید الاعتقاد (در علم کلام)، شرح اشارات ابوعلی سینا (در فلسفه)، التذکره فی علم الهیئه، اساس الاقتباس (در علم منطق)، جواهرالفرایض (اصول علم فرایض و مواریث)، اخلاق ناصری، اوصاف الاشراف، زیج ایلخانی، شکل القاطع و.... اشاره کرد. همچنین، کتاب "تذکرخ فی علم الهیئه" او در علم نجوم کامل‌ترین نقد بر نجوم بطلیموسی در قرون وسطی و معرف تنها الگوی ریاضی جدید حرکت سیارات است که در زمان قرون وسطی نوشته شده است.
خواجه نصیر الدین طوسی و تالیف کتاب
طوسی یکی از گسترش دهندگان علم مثلثات به شمار می‌آید و کتاب‌های مثلثات او در سده ۱۶ میلادی به زبان فرانسه ترجمه شد. او برای نخستین بار قضیه "جیوب" را که رویداد برجسته‌ای در تاریخ ریاضیات است، به روشنی بیان کرد. علاوه بر این، خواجه نصیر الدین طوسی کتاب‌های بسیار ارزشمندی در زمینه ریاضی و هندسه به نام‌های تجرید الهندسه و علم المثلث به زبان عربی نوشت.
مرگ خواجه نصیر الدین طوسی
خواجه نصیرالدین طوسی در سال ۶۷۲ هجری قمری با جمعی از شاگردان خود به بغداد رفت تا بقایای کتاب‌های تاراج رفته را جمع آوری کند و به مراغه بازگرداند، اما در تاریخ ۱۸ ذی الحجه در کاظمین نزدیک بغداد دار فانی را وداع گفت. طوسی یکی از سرشناس‌ترین و با نفوذترین چهره‌های تاریخ فکری اسلام است. تلاش‌های او در علم ریاضیات و ستاره شناسی و تاثیرگذاری‌اش در میان فلاسفه و ریاضیدانان باعث شده است تا روز پنجم اسفند، روز مهندس نامیده شود. همچنین، دانشگاه فنی و مهندسی در تهران نیز به نام او ثبت شده است.
نظر شما