به گزارش خبرنگار ایمنا، محمود فرشچیان به سال ۱۳۰۸ شمسی در اصفهان متولد شد. پدرش، حاج غلامرضا فرشچیان، از تجار فرش بود و در کار هنر قالی بافی دست داشت. پدر او را به کارگاه نقاشی میرزا آقا امامی، نقاش ایرانی و هنرمند جلدهای سوخت، برد و امامی به استعداد فرشچیان در زمینه نقاشی پی برد. فرشچیان پس از آموزش نزد او و عیسی بهادری که یکی از بزرگترین احیاکنندگان هنرهای سنتی ایران در دوره معاصر بود و دانش‌آموختگی از مدرسه هنرهای زیبای اصفهان، برای گذراندن دوره هنرستان هنرهای زیبا به اروپا سفر کرد و چندین سال به مطالعه آثار هنرمندان غربی در موزه‌ها پرداخت. بنا بر گفته خودش، در اروپا اول کسی بود که با بسته‌ای از کتاب و قلم وارد موزه می‌شد و آخر از همه از موزه خارج می‌شد.
فرشچیان در سال ۱۳۲۴ بود به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان رفت که در آن زمان استاد عیسی بهادری از شاگردان برجسته کمال الملک، مدیر آن بود. او در این هنرستان به مطالعه نقاشی و مینیاتور و طرح‌های برگرفته از کاشیکاری‌های ابنیه تاریخی اصفهان پرداخت و با رنگ‌ها و ابزار نقاشی آشنا شد. بدون شک نقش استاد عیسی بهادری در پرورش و خلاقیتهای محمود فرشچیان نقشی فوق العاده ارزشمندی بود . بنابر قول وی، استاد بهادری مشق‌هایی ازروی کاشی‌های اصفهان را برای شاگردانش تعیین می‌کرد و طرح‌های آنها را با اصل نقش‌ها مقایسه می‌نمود. سپس پیش از آنکه آنان رابه‌طور مستقیم از اشکال‌هایشان آگاه کند، از آنها می‌خواست که خود با مقایسه طرح و اصل نقش، اشکال‌های خود را بیابند.
زندگی خصوصی اما پرحاشیه فرشچیان
پس از بازگشت به ایران، فرشچیان کار خود را در اداره کل هنرهای زیبای تهران آغاز کرد و به مدیریت اداره ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزیده شد. چندی بعد نیز ساکن آمریکا شد. در سال ۱۳۹۵ در فضای شبکه های اجتماعی از جمله تلگرام شایعاتی مبنی بر درگذشت استاد پرآوازه هنر ایران محمود فرشچیان منتشر و تکذیب شد. خوشبختانه ایشان در صحت و سلامت کامل به سر می برند.
محمود فرشچیان در سال ۱۳۳۴ با نیادخت قوامی ازدواج کرد و حاصل این ازدواج، سه فرزند است به نام‌های علی‌مراد، لیلا و فاطمه. علی‌مراد فرشچیان، پزشک، و لیلا فرشچیان، روانشناس است. فاطمه فرشچیان عضو سازمان مجاهدین خلق ایران بود و در جریان عملیات مرصاد به همراه همسرش ابوذر ورداسبی کشته شد.
مستند فرشچیان
محمود فرشچیان، هم اکنون در نیوجرسی آمریکا ساکن است و سفرهایی دوره‌ای و فصلی به ایران دارد. فیلم مستندی نیز با عنوان عشق‌پرداز به کارگردانی محمد هادی کاویانی، با حضور عزت الله انتظامی، پرویز پورحسینی و با صدای زیبا بروفه در نکوداشت او ساخته شده‌است.
چرا فرشچیان تا این اندازه محبوب و مشهور است؟
محمود فرشچیان بی‌شک مشهورترین نگارگر معاصر ایران است. آثار او نه تنها نزد هنرشناسان، بلکه نزد مردم نیز از مقبولیتی خاص برخوردار است. در خانه هر ایرانی که به امام سوم شیعیان عشق می‌ورزد و مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش را می‌ستاید، تصویری از اثر «عصر عاشورا» فرشچیان وجود دارد. در نگاه نخست آثار رنگارنگ و درخشان فرشچیان به کلی متفاوت با سنت چند صد ساله نگارگری ایران به نظر می‌آیند، اما با اندکی تعمق می‌توان نقطه‌های پیوند آن را با هنر ایرانی بویژه هنرهای سنتی اصفهان، زادگاه فرشچیان بازیافت.
فرشچیان از نگاه بزرگان هنر دنیا
رابرت هیلن براند، استاد برجسته هنر اسلامی دانشگاه ادینبورگ انگلستان می‌نویسد: «محمود فرشچیان با پیشینه هنر ایرانی به خوبی آشناست، اما به شیوه غیرقابل تقلید خود نقاشی می‌کند که به هیچ روی با اسلوب‌های پیشین هنر ایرانی اشتباه نمی‌شود. او روایتگر پیغام مستقل خویش است. بدین روال، نقاشی‌های او بازتابی از جهان‌بینی کاملاً فردی اوست و تنها در وهله دوم، توان و ظرفیت جاودانی هنر ایرانی در بازآفرینی خود، برخورداری دوباره از شکل‌های پیشین به شیوه‌های شگفت‌انگیز، تمرکز بر جزییات به شیوه‌ای کمابیش ریزبینانه و تلفیق ایده‌های فراایرانی با جهان اندیشه ایرانی را به منصه ظهور رسانده است».
پرفسور دکتر امبرتو بالدینی، استاد کرسی تاریخ هنر و رئیس دانشگاه بین‌المللی هنر فلورانس ایتالیا معتقد است برای دریافت باطنی یا درونی کار فرشچیان دیدی ژرف‌نگر لازم است و صبری زمان‌گیر وی می گوید فرشچیان در حوزه‌ی نقاشی ایرانی یک نقطه‌ی عطف و پدیده‌ی شگرف به‌شمار می‌آید.
استوارت کری ولش، ایران‌شناس شهیر و سرپرست بخش هنرهای اسلامی و هندی موزه ساکلر دانشگاه هاروارد به درستی این نکته را متذکر می‌شود که: «نگاهی به آثار فرشچیان به خوبی نشان می‌دهد که سلیقه او در زمینه منابع هنر ایران به مرور زمان متحول شده و تکامل یافته است. اگر نقاشی‌های اولیه او یادآور رضا عباسی و مکتب او بوده، کارهای بعدی‌اش آثار سلطان محمد را به خاطر می‌آورد».
فرشچیان در آمریکا
محمد فرشچیان در یکی از مصاحبه های خود در پاسخ به این پرسش که چرا برای زندگی آمریکا را انتخاب کرده و چگونه در این مدت ارتباط و ریشه های فرهنگی خود را حفظ کرده گفته است: به این مسئله توجه کنید که خداوند تعیین کننده سرنوشت تمام انسانهاست و از اختیار انسان تا حد زیادی خارج است و هم اوست که مقدر می نماید در کجای این زمین حضور داشته باشید. همه ما انسانها مقهور سرنوشت و خواست الهی هستیم و باید به داده های الهی راضی باشیم. اگرچه من ساکن آمریکا هستم، اما واقعیت هیچگاه چندان وابسته به این امر نبودم که محل سکونتم کجاست و فرق چندانی هم برای من ندارد و این چیزی است که بر آن معتقد و به آن عمل می کنم، بخشی از تابلوها و اثرهای هنری را نیز خارج از ایران نقاشی کرده ام.
نقاشی عصر عاشورای فرشچیان
یکی از ماندگارترین آثار محمود فرشچیان تابلوی «عصر عاشورا» است. او در مورد این اثر می گوید: روز عاشورا بود، وارد اتاق شدم، قلم را برداشتم و تابلوی عصر عاشورا را شروع کردم. قلم را که برداشتم تابلویی شد که الآن هست بدون هیچ تغییری.
این اثر توسط استاد فرشچیان به موزه آستان قدس رضوی اهدا و اکنون در آنجا نگهداری می شود. همچنین طرح ضریح جدید مقبره حسین بن علی در کربلا یکی از آثار مذهبی هنری فرشچیان است که با مهارت استادان طلاکار و نقره کار ایران به اجرا درآمده است. «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران یک جلد کتاب حاوی تصاویری از آثار استاد فرشچیان را به همتای آمریکایی خود « جان کری»هدیه داده است.
فرشچیان چند تابلو دارد و معروف ترین آنها کدامند؟
تعداد دقیق آثار محمود فرشچیان روشن نیست، اما تاکنون ۵ جلد از منتخب آثار او منتشر شده و آخرین جلد، حاوی ۱۵۰ اثر است. همچنین در کتابی که حاوی آثار مینیاتور اوست، ۱۲۰ اثر گنجانده شده است. ۵۰ اثر نقاشی و نگارگری نیز در موزه سعدآباد به نمایش گذاشته شده، ۱۵ تابلو محمود فرشچیان هم به موزه حرم امام رضا (ع) اهدا شده است. برخی از معروف ترین آثار او را می توانید در ادامه ببینید:
نظر شما