به گزارش ایمنا نورعلی تابنده قطب سلسله نعمتاللهی سلطانعلیشاهی گنابادی که پس از انقلاب در کابینه دولت موقت معاون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر سازمان حج و زیارت و معاون وزارت دادگستری بود، طی مراسمی در شهر بیدخت شهرستان گناباد تشییع و به خاک سپرده شد.
نورعلی تابنده کیست؟
نورعلی تابنده در ۲۱ مهرماه ۱۳۰۶ در شهر بیدخت در بخش مرکزی شهرستان گناباد استان خراسان رضوی زاده شد. جدش ملا سلطان محمد گنابادی (سلطان علیشاه) (۱۲۵۱–۱۳۲۷ قمری) قطب وقت سلسله نعمتاللهی سلطان علیشاهی گنابادی بود و به سبب گسترش سلسله نعمت الهی در زمان حیات خود (در زمان قطبیت ملا سلطان محمد) این سلسله بعد از او به نام «نعمتاللهی سلطان علیشاهی گنابادی» مشهور شد.
تعلیم و تربیت اولیه نورعلی تابنده تحت سرپرستی پدرش محمدحسن بیچاره بیدختی ملقب به صالح علیشاه بود. او در گناباد مقدمات علوم اسلامی را فراگرفت و نجوم را نزد پدر آموخت، بعدتر برای ادامه تحصیلات به تهران رفت. وی در سال ۱۳۲۴ شمسی از دبیرستان علمیه تهران با رتبه اول دانشنامه دیپلم ادبی دریافت کرد و سال بعد از همان دبیرستان دیپلم طبیعی نیز گرفت. تابنده در دانشکده حقوق دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد و در سال ۱۳۲۷ لیسانس ر رشته حقوق قضایی را دریافت کرد. وی هم‌زمان با تحصیل در دانشگاه به مطالعه و تحقیق در معارف اسلامی خصوصاً فقه و اصول نزد استادان فن ازجمله برادر بزرگ خود حاج سلطان‌حسین تابنده ملقب به «رضا علیشاه ثانی» پرداخت.
نورعلی تابنده در اروپا
نورعلی تابنده ابتدا در وزارت امور خارجه مشغول به کار شد و سپس در سال ۱۳۲۹ به وزارت دادگستری منتقل شد و ریاست اداره سرپرستی دادسرای تهران و بعدتر مستشاری دادگاه استان تهران را بر عهده گرفت. در اوایل خدمت دادگستری برای ادامه تحصیل به کشور فرانسه رفت و در سال ۱۳۳۶ شمسی موفق به اخذ دکتری حقوق از دانشگاه پاریس شد و هم‌زمان دیپلم رشته زبان فرانسه را دریافت کرد.
تابنده در هنگام زندگی در فرانسه با اسلام‌شناس مشهور هانری کربن که علاقه به عرفان و معارف شیعه داشت، در ارتباط بود و در کلاس‌های درس وی حاضر می‌شد. کربن که با بزرگان سلسله نعمتاللهی گنابادی آشنایی داشت به تابنده اصرار کرد درباره این سلسله مطلبی بنویسد و به‌این‌ترتیب نورعلی تابنده رساله‌ای به زبان فرانسه با موضوع «شرح مکتب و طریقه ملا سلطان محمد گنابادی و یک قرن مکتب او» در انستیتوی تحقیقات عالیه زیر نظر کربن را در دست گرفت و به ثبت رسانید که به انجام نرسید.
نورعلی تابنده پس از دریافت دکتری چه کرد؟
نورعلی تابنده پس از بازگشت به ایران در وزارت دادگستری و تدریس در دانشکده‌های حقوق مشغول شد. وی بار دیگر در شهریور سال ۱۳۴۷ با بورس دولت فرانسه جهت مطالعات حقوقی قضایی عازم پاریس شد و در مؤسسه بین‌المللی مدیریت I.I.A.P. مشغول به تحصیل شد و دیپلم مدیریت قضایی را از آن مؤسسه اخذ کرد. او در سال ۱۳۵۵ گاه به شغل وکالت دادگستری نیز اشتغال داشت و در دوران انقلاب وکالت تعدادی از روحانیون و دانشجویان مورد تعقیب را رایگان پذیرفت.
تابنده پس از انقلاب مدت کوتاهی در دولت مهدی بازرگان به سمت معاونت وزارت ارشاد و معاون وزیر دادگستری منصوب شد و به عضویت هیئت امناء و مدیریت سازمان حج و زیارت درآمد. او در مهر ۱۳۵۹ خورشیدی، به درخواست خود بازنشسته شد.
نورعلی تابنده در راه عرفان
نورعلی تابنده در سال ۱۳۳۱ شمسی توسط پدرش وارد عرصه عرفان شد. وی پس از درگذشت قطب وقت سلسله، علی تابنده ملقب به محبوب علیشاه در ۲۷ دی‌ماه ۱۳۷۵ با وصیتی که در تاریخ ۲۸ مهرماه ۱۳۷۱ (۲۲ ربیع‌الثانی ۱۴۱۳) توسط محبوب علیشاه نوشته‌شده بود به مقام جانشینی او با لقب مجذوب علیشاه رسید.
نورعلی تابنده درگذشت
نورعلی تابنده که از ۹ آبان ۱۳۹۸ در پی وخامت حال و ضعف جسمانی به بیمارستان مهر تهران منتقل‌شده بود، پس از تحمل یک دوره بیماری سوم دی‌ماه در ۹۲ سالگی درگذشت.
۲۰ آذر ۱۳۹۸خبرگزاری‌های ایران گزارش دادند قطب دراویش گنابادی در بیمارستان مهر درگذشته است، اما این خبر بعدتر تکذیب شد.
نورعلی تابنده وصیت کرده بود در زادگاهش دفن شود و پیکر وی شامگاه سوم دی‌ماه به همراه خانواده و نزدیکانش با هواپیما به خراسان و سپس به بیدخت گناباد منتقل و صبح روز چهارم دی‌ماه ۱۳۹۸در مزار سلطانی بیدخت به خاک سپرده شد.
فعالیت‌های نورعلی تابنده
نورعلی تابنده وکالت چهره‌های سیاسی مغضوب پیش و پس از انقلاب را به عهده داشته است. ازجمله در دوران پهلوی وکالت آیت‌الله پسندیده، برادر امام خمینی و آیت‌الله طاهری که بعدها امام‌جمعه اصفهان شد را بر عهده داشت و همچنین پس از انقلاب اسلامی وکالت افرادی چون عباس امیر انتظام در کارنامه وکالتش دیده می‌شود. او سال‌ها با نیروهای ملی مذهبی و نهضت آزادی نزدیک بود و ازجمله امضاکنندگان نامه مشهور ۹۰ امضایی به اکبر هاشمی رفسنجانی بود که به دلیل امضای همین نامه بازداشت شد و ۸ ماه در زندان بود. همسر او در همین دوره درگذشت.
گروهی از ناظران فعالیت‌های سیاسی تابنده را دلیلی بر آن دانسته‌اند که جایگاه «قطب دراویش گنابادی» با تأخیر به او منتقل شود. تابنده پس از کسب عنوان «قطب دراویش گنابادی» نیز در برخی از موضوعات سیاسی فعال بود و در مراسم بزرگداشت چهره‌های ملی-مذهبی شرکت می‌کرد.
نورعلی تابنده از سال ۱۳۸۶ از سفر به بیدخت منع شده بود ولی در ۴ شهریور ۱۳۹۸ به شهر بیدخت سفر کرد.
دراویش چه کسانی هستند؟
به‌طورکلی دراویش متعلق به فرقه اهل حق هستند. اهل حق خودشان را یکی از فرقه‌های وابسته به شیعه به شمار می‌آورند، طوایف اهل حق نام‌های مختلفی دارند: اهل حق، اهل سر، یارسان، نصیری، علی اللهی.
از نشانه‌های ظاهری و خاص اهالی حق می‌توان به «شارب» بودن آنها اشاره کرد. شارب به کسی گفته می‌شود که موی سبیل خود را نمیزنند، تا بلند شود و لب بالا را بپوشاند. آنان «شارب» را معرف مسلک حقیقت میدانند.
مذهب دراویش و اهل حق به‌طورکلی مجموعه‌ای است از آراء و عقاید که تحت تأثیر افکار اسلامی، زردشتی و یهودی و مسیحی و مهرپرستی و مانوی و هندی و افکار فلاسفه قرارگرفته است. دین آنها سرشار از اسرار است و عقایدشان آمیخته‌ای از اعتقادات «مانوی» ، و ادیان کهن «ایرانی» ، و مذهب «اسماعیلی» ، و «تناسخ هندی» و دیگر ادیان سری است.
فرقه گنابادی ها چه کسانی هستند؟
در قرن ۸ هجری سلسله‌ای که به‌وسیله سید نورالدین شاه نعمت‌الله تشکیل شد و ادامه جریانات صوفی گری در ایران بود, سلسله نعمتاللهی نام گرفت دراویش گنابادی عضو همین سلسله هستند.
فرقه گنابادیه یکی از فرقه‌های صوفیه است که مانند سایر این فرقه‌ها خود را با این عنوان از مسلمانان دیگر جدا کرده است. سلسله این فرقه منتسب به سلطانعلی شاه یا سلطان محمد گنابادی است که پس از فوت سعادت علیشاه «معروف به طاووس العرفا» هدایت و ارشاد سلسله نعمت اللهیه را به عهده می‌گیرد. ازآنجاکه وی از گناباد بوده است به سلسله گنابادیه معروف شده است.
گناباد کجاست؟
شهرستان گناباد جنوبی‌ترین شهرستان استان خراسان رضوی است و از قدیمی‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شود. این شهرستان با مساحت ۹۰۲، ۵ کیلومترمربع حدود نود هزار نفر جمعیت دارد.
گناباد در مسیر ارتباطی خراسان رضوی با خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان قرار دارد و راه‌های مواصلاتی مشهد به زابل و زاهدان (شرق ایران)، مشهد به کرمان و بندرعباس (جنوب ایران) و مشهد به یزد و اصفهان (مرکز ایران) از آن می‌گذرد.
نظر شما