به گزارش خبرنگار ایمنا از نجف‌آباد، برج‌های دوقلو صفا با قدمتی نزدیک به چهارصد سال، اثری ارزشمند از اوایل دوره صفویه است که در آخرین روزهای سال ۷۹ با شماره ۳۴۸۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، اما از آن موقع تاکنون نه تنها بازسازی و مرمت خاصی برای آن‌ها انجام نشده، بلکه در چندین مورد گزارش‌هایی از تلاش‌های عمدی برای تخریب آن و خروج از فهرست آثار تاریخی به ثبت رسیده است.
برج‌های دوقلو که سال‌ها است کبوتری در آن‌ها لانه نکرده، در خانه‌ای متروکه در بافت مرکزی شهر نجف‌آباد قرار گرفته و مهم‌ترین تفاوت‌شان نسبت به نمونه‌های مشابه در سطح استان را باید قائده مستطیلی و نمای ظاهری آن‌ها در مقایسه با شکل دایره‌ای سازه‌های مشابه دانست.
از بیرون که به برج‌ها نگاه کنی، هیچ تفاوتی خاصی پیدا نخواهی کرد و در بالاترین نقطه هر جفت از این سازه‌های ده متری، دو برجک و بالای هر کدام استوانه‌های مشبک آجری معروف به «کبوتر رو» با کاربری تهویه هوا، تامین نور داخل و مسیر تردد کبوتران ساخته شده است.
برج‌های صفا که در کنار مسجد و حمامی تاریخی به همین نام ساخته شده، بر بدنه خود سه ردیف کمربند گچی دارد که هم جنبه زیبایی دارد و هم از ورود مار به داخل برج جلوگیری می‌کند. برج‌ها پلکانی ندارد و اگر بخواهیم به پشت‌بام آن‌ها برویم، باید از «سه کُنج» لانه‌های کبوتران استفاده کنیم.
حال این سازه‌های کهن شهر خوب نیست، بلاتکلیفی تملک آن در سالیان اخیر باعث شده آسیب‌هایی به آن وارد شود.
به دنبال گنج
حسین نجفی‌پور، مدیرعامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی نجف‌آباد در این خصوص می‌گوید: با توجه به انجام نشدن طرح مرمت در این اثر تاریخی، تاکنون بخش‌هایی از بنا در بارندگی‌های سال‌های اخیر یا به واسطه اقدامات عمدی انسانی تخریب شده و می‌توان گفت وضعیت عمومی اثر وارد مرحله بسیار حساسی شده است.
وی با اظهار تاسف از تخریب بعضی دیگر از آثار تاریخی نجف‌آباد در سال‌های اخیر همچون طبقه دوم حسینیه ارشاد، خانه تاریخی تدین و کاروانسرای مجیدی تصریح می‌کند: متاسفانه برخی افراد نا آگاه به طمع وجود گنج در نقاطی مانند پایه برج‌ها، اقدام به حفاری‌های عمیق کرده‌اند که این موضوع استحکام بنا را با تهدید جدی مواجه کرده است.
مدیرعامل انجمن دوستداران میراث فرهنگی نجف‌آباد اضافه می‌کند: چند سال قبل مالکین درخواست خروج از ثبت ملی این اثر تاریخی را به دیوان عدالت اداری بردند، اما خوشبختانه رأی به نفع آن‌ها نبود. از سوی دیگر مالکان مدعی‌اند که فروشنده‌اند ولی قیمت را به قدری بالا گرفته‌اند که هیچ خریداری پیدا نمی‌شود.
اما این روزها خبرهای خوشی در راه است که می‌تواند حال و روز این بناهای کهن را بهتر از گذشته کند.
طبق قانون عمل می‌کنیم
محمد مغزی، شهردار نجف‌آباد می‌گوید: در حدود شش سال پیش و از ابتدای فعالیت شورای چهارم، موضوع خرید این اثر به صورت جدی مطرح بوده و تاکنون چندین جلسه رسمی و غیررسمی در این خصوص برگزار شده، اما اصلی‌ترین مانع در مسیر تحقق این هدف، تعدد مالکان و تکمین نکردن آن‌ها از قیمت کارشناسی بوده است.
وی از برنامه چندین ساله مدیریت شهری در تبدیل نجف‌آباد به یکی از جاذبه‌های گردشگری استان خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: با وجود مشکلات مالی شدید که بسیاری از شهرداری‌ها را ناتوان از تامین هزینه‌های جاری خود کرده در چند سال اخیر آثار ارزشمندی همچون خانه‌های تاریخی "نوریان" و "مهرپرور" با همکاری و تعامل سازنده مالکان خریداری، بهسازی و به عنوان مکتب‌خانه علوم و موزه مردم‌شناسی تجهیز شده است.
شهردار نجف‌آباد به نشست اخیر خود با فریدون الهیاری، مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اشاره و اضافه می‌کند: این اداره کل تاکید ویژه‌ای بر حفظ و احیای این اثر تاریخی دارد و اخیرا نیز در مکاتبه‌ای ضمن یادآوری وظیفه مالکان در حفظ این بنا، هشدار داده که در صورت تخریب اثر، آن‌ها موظف به ساخت بنایی مشابه بوده و هیچ امکانی برای تغییر کاربری مکان نخواهند داشت.
مغزی می‌گوید: هنوز فرصت تعامل و همکاری با مالکان وجود دارد و با نصب بنری بر روی برج‌ها اعلام کرده‌ایم که تا یک ماه آماده مذاکره در این خصوص هستیم و بعد از اتمام این فرصت، طبق ماده ۸ "لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت" وجه معادل نظریه کارشناس دادگستری در خصوص عرصه اثر به حساب دادگستری واریز شده و طبق قانون، شهرداری این مجموعه را تملک خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: توافق با شهرداری به نفع مالکان است چون در این صورت دست مسئولان بازتر است، اما اگر کار به استفاده از امکان قانونی مقرر در ماده ۸ قانون مذکور بکشد، مجبوریم طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری عمل کنیم.
مهلت یک‌ماهه مالکان
سیدمحمدابراهیم احمدی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری نجف‌آباد نیز با اشاره به جزئیات این پرونده می‌گوید: این موضوع سال‌ها است که در دستور کار قرار گرفته و چندین بار نیز تا مرحله توافق نهایی رفته‌ایم، اما متاسفانه هر بار به دلیل تعدد مالکان و ورثه آن‌ها یا ارائه قیمت چندین برابر نظریه کارشناسی، امکان خرید فراهم نشده است.
وی ادامه داد: در نهایت در هفته‌های اخیر شورای اسلامی دوره پنجم در مصوبه‌ای شهرداری را مکلف به تملک و حفظ این اثر ارزشمند کرده که در همین راستا در صورت استفاده نکردن مالکان از مهلت یک ماه برای توافق نهایی، از ظرفیت قانونی ماده۸ قانون تملک استفاده خواهیم کرد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری نجف‌آباد خاطرنشان کرد: مالکان می‌توانند شخصا با شهرداری وارد مذاکره شوند یا نماینده قانونی خود را برای این کار معرفی کنند و امیدوارم در فرصت اعلام شده امکان توافق فراهم شود تا نیازی به ورود دستگاه قضایی به موضوع نباشد.
نظر شما