شنونده ای راغب و تجربه اندوزی ماهر

به گزارش ایمنا معاون فرهنگی شهردار اصفهان به مناسبت سالگرد تاج اصفهانی با انتشار پستی در اینستاگرام خود به کتاب "آتش دل" که مجموعه‌ای از گفتارهای مربوط به صاحب سبک آواز اصفهان است، اشاره کرد و نوشت:

"چند سالی پیش بود که آقا مجید زهتاب کتابی به زیور طبع آراست؛ نامش "آتش دل". این اثر گرانسنگ حاوی نوشته‌ها ومصاحبه هایی است درباره "تاج اصفهانی"که نه یکبار، بل باید چند بار آن را به مطالعه برگرفت واز بوستانش هر ذائقه‌ای خوشه‌ای برچیند به فراخور حال.

باری شوربختانه راقم این سطورچنته ای خالی وانبانی تهی ازهنر موسیقی دارم؛ اما می‌کوشم به لحاظ روشی، خوانشی از منش این هزار دستان اصفهانی قلمی کنم که به گمانم فراتر از هنرش، به کار کنش گران فرهنگی این زمان می‌آید واز این رو شایسته مداقه وغوررسی ماست که داعیه داران عصر دیگریم.

به نظرم ۵ ویژگی تاج را تاجِ اصفهان نموده و وی را بدل به سرمایه‌ای نمادین. وچنین اند آن ۵ شاخص مبین و ممیز:

یکم؛ توجه به فهم مخاطب در فرایند کنش ارتباطی

(توضیح: مشهور است که تاج ضمن درک وفهم بالای ادبی، در شیوه ویا سبک آوازی، با رعایت کامل نکات دستوری، زمینه فهم دقیقتری از شعر یا ترانه را برای مخاطب خود فراهم می‌کرد. به زبان علم ارتباطات، مخاطب ودرک اواز پیام نیز برای ایشان واجد اعتبار واهمیت بود. به بیانی دیگر، به کنش متعامل دو وجه فرآیند ارتباطی توجه داشت)

دوم؛ بهره گیری از میدان تجربه مخاطب خود در فرآیند ارتباطی

(توضیح: سخت مشهور است که تاج به هر مجلسی به اقتضای حال آن جمع شعری را برمی گزید و عقل ودل مخاطب خویش را می‌ربود. البته این را می گویند مناسب خوانی که در کنار مناسب گویی ومناسب نویسی و...در شمار خصلت‌های ممیز فرهنگ اصفهانی نیز هست وحکایت از هوش سرشار این مردم و وقت دانی آنان دارد. هرچه که هست این ویژگی دوم نیز به همراه اولی یاور تاج بود تا ارتباطی مؤثر با مخاطب خود ایجاد کند)

سوم؛ تجربه باوری در خلق اثر هنری

(توضیح: انانکه که محضر تاج را درک کرده ومتنعم به محفل نشینی اوبوده اند براین نکته همداستانند که تاجِ نقش جهان در طول عمر هنری‌اش، خود رادر مقابل هیچ آورده نویی تصمیم (اینجا به معنی کر) نکرد. مردی بود بهنگام که حتی در اواخر عمر علیرغم ضعف شنوایی، به صفت، شنونده‌ای راغب وتجربه اندوزی ماهر بود. تا جایی که اگر به گاه عبوراز معبری، از رادیوی قصابی آواز جوانی را می‌شنید؛ درنگ می‌کرد تا آن را به دقت بشنود تا به زعم خویش اگر ابداعی دارد برگیرد واگر مهارتی را به کاربسته که ازیاد استاد رفته آن را به یاد آورد. چنانکه حکایت خواندنی استاد مراتب دلالت براین امر دارد)

چهارم؛ تبدیل فرآورده به فرآیند هنری

(توضیح: شاید از معدود کسان این تاج باشد که حقیر حتی یکبار نیز از زبان کسی ذمی در باب او ویا خاطره تلخی از او نشنیده باشم. التزام به اخلاق پسندیده وداشتن مشی آموزشی مشخص وابرام بر تربیت نسلی پس از خود؛ موجب شده که جم غفیر شاگردانِ نیکو سیرتی پرورده باشد تا روش اورا پی گیرند و فرآورده اورابه فرآیندمبدل سازند. گو اینکه این مهم درزمان حیاتش تحقق یافته بود؛ چرا که هم او مقید به حصر در جغرافیای محدود خویش نبود وهم بسیار بودند هنرمندانی که به عزم دیدار او به اصفهان آمد و شد داشتند و محیطی گفت وگویی می افریدند؛ چنان سرای شاطر که تجسم فضای محفلی این پهنه پیر زمانِ دیر زمین بود)

پنجم؛ تبدیل امر هنری به مساله اجتماعی

(توضیح: فراوان گفته‌اند وشنیده ایم ودر آن کتاب سترگ آتش دل نیز مضبوط است که تاج در ارائه هنر خویش بسیار بذال بود. هنر فاخر وی نه محصور صحنه بود و نه دربند قشری محدود. تاج با روحیه کریمانه خویش، فرصت شنیدن آواز خوب را به آحاد خلق می‌داد و بر این کار هدفمند اصرار می‌ورزید ولو اینکه با طعن وگلایه ای نیز مواجه شود. از این روست که می‌بینیم خوان هنرش رادر مقابل خواهش کودکی ویا پاک روب گذری می‌گسترد وبر این فعل راضی بود. ثمر این کار آن بود که سلایق هنری حتی عوام را فربه می‌ساخت و آنان را نیز ممیز می‌نمود تا هر بنجلی را به نام کار خوب پذیرا نباشند)

خدایش بیامرزد آن راد مردرا. باخود می‌اندیشم امروزه روز با وجود آن همه الگوهای مدیریتی و اطوار برنامه ریزی، چقدر به خوانش منش وپردازش روش اینان محتاجیم... محمد عیدی"

به گزارش ایمنا، کتاب آتش دل مجموعه‌ای ۲۸۷ صفحه‌ای به تلاش مجید زهتاب است که که در پنج بخش؛ گفتگوها، یادداشت‌ها، شعرها، مقالات و پیوست تقسیم شده است.