به گزارش خبرنگار ایمنا، در حالی که رودخانه زاینده‌رود به دلیل کاهش جریان آب در سال‌های اخیر توان خودپالایی کمتری داشته است، توسعه بسیاری از مراکز جمعیتی، اراضی کشاورزی، فعالیت‌های صنعتی، خدماتی و گردشگری بدون انجام ارزیابی‌های زیست محیطی در این حوضه آبریز باعث ورود آلاینده‌هایی به طور مستقیم و غیر مستقیم به منابع آب سطحی و زیرزمینی شده است.
رواناب‌های خاکستری، فاضلاب صنعتی، چاه‌های جذبی، سپتیک‌های فاضلاب، زه آب کشاورزی و پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب از جمله آلاینده‌های محرز این حوضه آبریز است. به گفته کارشناسان این آلاینده ها در سال های گذشته به علت کاهش توان خود پالایی رودخانه کمتر از بین می روند و در آب باقی می‌مانند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که فاضلاب‌های خانگی بیش از ۲۵ روستا و همچنین مراکز گردشگری و برخی شهرهای فاقد تصفیه خانه فاضلاب در بالادست محل برداشت آب شرب اصفهان در رودخانه زاینده رود و اراضی کشاورزی تخلیه می‌شود که بزرگترین تهدید برای آب شرب چهارمیلیون و ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت مردم استان اصفهان است.
رواناب‌های خاکستری شهر باغ بهادران در زاینده رود تخلیه می شود
باغ بهادران، از توبع شهرستان لنجان یکی از شهرهایی است که رواناب خاکستری آن در رودخانه زاینده رود تخلیه می شود. در این شهر به دلیل همجواری با زاینده رود و اقلیم مناسب کشاورزی و گردشگری گسترش یافته به طوری که ویلاها و مراکز تفریحی غیرمجاز بسیاری را در حاشیه زاینده رود شاهد هستیم.
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که رواناب خاکستری ناشی از شستشو، استحمام منازل و مراکز و ویلاهای تفریحی این شهر از طریق کانال‌هایی جمع آوری و در سه نقطه به رودخانه زاینده‌رود تخلیه می‌شود. این در حالی است که به رغم هشدارها و تلاش‌های چندساله کارشناسان کیفیت منابع آب و محیط زیست استان برای ساماندهی وضعیت فاضلاب شهر باغ بهاداران و جلوگیری از تخلیه آن به رودخانه هیچ عزمی برای رفع این معضل از سوی مسئولان امر دیده نمی‌شود. با این وجود به جای جمع آوری کانال بزرگ تخلیه روان آب شهری باغ بهادران، به تازگی بر روی این کانال برای سهولت در رفت و آمد رهگذاران پل نیز ساخته شده است. فاصله این کانال تا رودخانه کمتر از ۱۵ متر است و تاسف برانگیزتر اینکه بسیاری از مردم به ویژه مسافران به دلیل ناآگاهی از آلودگی این روان آب ها در کنار آن اطراق می‌کنند.
اردوگاه تفریحی آموزش و پرورش مشتی نمونه خروار
کمی پایین‌تر از کانال تخلیه رواناب شهری، اردوگاه فرهنگی تفریحی اداره کل آموزش و پرورش استان قرار دارد که در حریم رودخانه ساخته شده است و تا سد چم آسمان دو کیلومتر فاصل دارد.
ویلاهای حاشیه زاینده رود در باغ بهادران به دلیل نبود سیستم فاضلاب شهری دارای چاه‌های جذبی است با این وجود روان آب خاکستری ناشی از شست وشو و استحمام این مراکز فرهنگی به طور مستقیم وارد رودخانه می شود و اردوگاه تفریحی آموزش و پرورش نیز مشتی نمونه خروار است.
تخلیه پساب دو تصفیه خانه فاضلاب در زاینده رود
در حاشیه رودخانه ۴۰۵ کیلومتری زاینده رود موارد بسیاری از آلودگی و ظلم به محیط زیست را می‌توان دید یکی دیگر از منابع آلاینده این رودخانه، پساب تصفیه خانه فاضلاب سامان است. پساب خارج از استاندارد این تصفیه خانه با دبی متوسط ۳۰ تا ۴۰ لیتر بر ثانیه به طور مستقیم به رودخانه زاینده رود تخلیه می‌شود.
همچنین بررسی‌های میدانی از مسیر کانال انتقال پساب تصفیه خانه فاضلاب زرین شهر نیز نشان می‌دهد که این پساب از طریق کانال خاکی و با عبور از کنار اراضی کشاورزی به رودخانه زاینده رود می ریزد.
گفتنی است، در مسیر کانال انتقال پساب، فاضلاب کشتارگاه صنعتی زرین شهر نیز به آن اضافه می شود. با جریان پساب و فاضلاب کشتارگاه بوی نامطبوع و آزار دهنده‌ای در فضا پراکنده می‌شود. نیزارهای سوخته این منطقه را شبیه جهنمی برای محیط زیست ساخته است، علاوه بر این نزدیک بودن اراضی کشاورزی به کانال انتقال آب نیز مسئله آلودگی‌های بهداشتی آبیاری با پساب تصفیه‌خانه را در ذهن تداعی می کند. در حال حاضر شرکت ذوب آهن اصفهان تنها متقاضی استفاده از این پساب است.
نبود آمایش سرزمین و ارزیابی زیست محیطی در طرح های توسعه اصفهان
به گزارش خبرنگار ایمنا، نبود برنامه آمایش سرزمین و توسعه صنایع و خدمات در استان اصفهان به ویژه در حوضه ابریز زاینده رود بدون توجه به ارزیابی‌های زیست محیطی و تداوم این روند تبعات اجتماعی و اقتصادی در اینده به دنبال خواهد داشت.
به گفته کارشناسان تاکنون نمونه برداری‌های متعددی از وضعیت کیفی رواناب‌های خاکستری و پساب‌های ورودی به رودخانه زاینده رود صورت گرفته است که در بیشتر موارد، پارامترهای کیفی مختلف از جمله نیترات، آمونیاک، فسفات، BOD، COD، DO، کدورت، کلیفرم کل و مدفوعی خارج از حد استاندارد کیفی لازم بوده اند.
تخلیه فاضلاب، رواناب یا زهاب در داخل رودخانه نه تنها زاینده رود بلکه منابع آب زیرزمینی و محصولات کشاورزی را نیز آلوده می کند. در حقیقت آلاینده‌ها به چرخه غذایی انسان وارد می‌شود ؛ این آلاینده‌ها دارای بار شیمیایی و میکروبی خارج از حد استاندارد کیفی لازم برای دفع به آب های سطحی است که مجموع آنها بر کیفیت آب رودخانه زاینده رود و منابع آب زیرزمینی تاثیر گذار هستند و افزایش و گسترش انواع بیماری‌های واگیر و غیرواگیر را به دنبال دارد.
ضرورت بهره برداری از سامانه دوم آبرسانی اصفهان
به دلیل نبود نظارت مستمر محیط زیست بر کیفیت پساب خروجی تصفیه خانه‌های فاضلاب و تاثیر نوسانات کیفی و کمی فاضلاب ورودی به تصفیه خانه و عدم انطباق با استانداردها، پیامدهای زیست محیطی قابل توجهی از جمله آلوده سازی و تخریب منابع آب و خاک، انتقال مواد سمی و انتقال آلودگی‌های میکروبی بسیار زیادی را در حوضه آبریز زاینده رود شاهد هستیم.
در سال‌های گذشته نشت مواد نفتی به زاینده رود باعث بروز مشکلاتی در تامین آب آشامیدنی مردم اصفهان شده است. تابستان سال ۹۳ تخلیه گازوئیل به زاینده رود در منطقه باغ بهادران سبب از کار افتادن عملیات سیستم های تصفیه خانه باباشیخعلی اصفهان شد؛ حوادث این چنینی، قدیمی بودن سیستم تصفیه خانه آب اصفهان و نگرانی از وجود برخی آلاینده های نوپدید در منابع آب زاینده رود اهمیت بهره برداری از سامانه دوم آب رسانی در اصفهان را دو چندان می کند.
از سوی دیگر با توجه به این که رودخانه زاینده رود منبع شرب مردم اصفهان است و در بازه‌ای از حوضه آبریز مربوطه، تغذیه منابع آب زیرزمینی از آن صورت می‌گیرد، وضع قانونی مبنی بر قرار دادن این رودخانه در دسته رودخانه‌های حفاظت شده، می‌تواند از توسعه نامناسب مراکز جمعیتی، کشاورزی، صنعتی و گردشگری و ورود آلایندها به آن جلوگیری کند.
خبرگزاری ایمنا در نظر دارد منابع آلایندگی آب رودخانه زاینده رود را بررسی کند. این سلسله گزارش ها ادامه دارد...
بیشتر بخوانید:
نظر شما