به گزارش خبرنگار ایمنا، شهرها دارای حوزه نفوذ هستند و دامنه حوزه نفوذ آنها به عواملی مانند قدرت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و میزان جمعیت، فاصله زمانی و عوامل مختلف دیگر بستگی دارد، حوزه نفوذ یک شهر میزان قدرت و تاثیرگذاری آن شهر را در حوزه جغرافیایی مشخص می‌کند.
حوزه نفوذ شهرها تنها محدود به حوزه جغرافیایی آنها نمی‌شود بلکه امروزه شاهد شهرهایی در سطح جهان هستیم که به واسطه قدرت اقتصادی یا سیاسی خود مناطق شهری را که چندین هزار کیلومتر از آنها دورتر هستند تحت تاثیر قرار می‌دهند.
حوزه نفوذ یک شهر دارای یک حد کاملا مشخص و قطعی نیست، بلکه به صورت طیفی از شدت روابط بین شهر و نقاط اطراف آن مطرح می‌شود، هر چه از شهر مرکزی دورتر شویم شدت این روابط کمتر می‌شود؛ در مواقعی بسته به شرایط جغرافیایی، ارتباطات و عملکرد، حوزه نفوذ یک شهر ممکن است به صورت لکه‌های جدا از یکدیگر ظاهر شود.
وسعت و شعاع عملکرد حوزه نفوذ را نقش شهر، مرتبه شهر در نظام سلسله مراتبی شهر، عوامل جغرافیایی نظیر ناهمواری یا عوارض طبیعی و سهولت دسترسی تعیین می‌کند، علاوه بر این فاصله نزدیک‌ترین شهر بعدی نیز در تعیین حوزه نفوذ شهر موثر است.
حوزه نفوذ در کلانشهرها
اصطلاح حوزه نفوذ نمایانگر میزان تاثیر و نفوذ خدمات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی یک شهر در روستاها، روستا_شهر، شهرک‌ها، بخش‌ها، شهرهای کوچک و مجاور آن است؛ افزایش میزان نفوذ یک شهر با عومل مختلفی در ارتباط است که در این راستا می‌توان به عرضه کالاهای شهری و تدارک مصنوعات ساخته شده در شهر، ارائه خدمات درمانی و بهداشتی مستقر در شهر، ارائه سرویس‌های خدماتی و تعمیراتی موجود در شهر، شبکه ارتباطی و امکانات حمل ونقل مسافری و کالایی اشاره کرد.
شایان ذکر است که با گسترش ارتباطات و توسعه وسایط نقلیه روز به روز از مرزهای سیاسی_اداری و تعیین حوزه‌های نفوذ شهری کاسته می‌شود و نمی توان حوزه‌های نفوذ شهری را با مرزهای جغرافیایی تعیین کرد، شهرها دارای حوزه نفوذ مستقیم، متوسط و ضعیف هستند.
با توجه به مطالب ذکر شده تعیین حوزه نفوذ یک شهر بسته به قدرت اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آن است و ارتباط چندانی با مرزهای جغرافیایی ندارد البته مناطق و نواحی که به شهر مورد نظر نزدیک‌تر هستند بیشتر تحت تاثیر فرآیندهای حاکم بر آن قرار می‌گیرند.
چطور یک شهر کلانشهر می شود؟
چنانچه شهری بتواند از منظر سیاسی، اقتصادی، جمعیتی و فرهنگی سایر شهرها را تحت تاثیر قرار دهد این شهر یک کلانشهر محسوب می‌شود. (تفاوت شهر و کلانشهر را از اینجا بخوانید) کلانشهر تهران در کشور از چنان حوزه نفوذی از نظر سیاسی، اقتصادی و جمعیتی برخوردار است که می‌توان گفت شهری در ایران نیست که تحت تاثیر فرآیندهای حاکم بر پایتخت نباشد در حالی که برخی از شهرهای ایران چند صد کیلومتر با پایتخت فاصله دارند.
امروز کلانشهر تهران در راس سلسله مراتب شهری همانند آهن ربایی بزرگ است که جمعیت و سرمایه‌های زیادی را از نقاط مختلف کشور به سمت خود جذب می‌کند، مناطقی که در حوزه جغرافیایی این کلانشهر قرار دارد به واسطه فاصله نزدیک‌تر بیشتر تحت تاثیر فرآیندهای شهری قرار می‌گیرد؛ سایر کلانشهرهای ایران در رده‌های بعدی سلسله مراتب شهرهای کشور، شرایط متفاوت‌تری نسبت به تهران دارند.
نظر شما