به گزارش خبرنگار ایمنا، حضور نرم افزارها و وب سایت‌هایی که به ارائه خدمات الکترونیک به شهروندان می پردازند، چند سالی است که رونق اساسی و جدی به بازار خدمات الکترونیک در کشور داده است. در این میان نرم افزارها و وب سایت‌هایی که به ارائه وب سرویس خرید و فروش کالای دست دوم آنلاین می پردازند مورد استقبال بخش عظیمی از جامعه ایران قرار گرفته اند، به طوری که تغییرات قیمتی و نوسانات ارزش یک کالای شاخص در آنها، می‌تواند تغییرات زیادی در بازار ایجاد کند.
دیوار و شیپور دو نرم افزار اصلی فعال در این حوزه است و نحوه فعالیت چالش برانگیز آنها در زمینه خرید و فروش خودرو چندی پیش موجب صدور یک حکم قضایی مبنی بر انسداد اعلام قیمت در این نرم افزارها شد. گسترش ارتباطات و نرم افزارهای خرید و فروش آنلاین نه تنها موجب ارتقا سطح دانش اقتصادی مردم شده است بلکه بازار رقابتی بزرگی را میان فروشندگان در عرصه‌های مختلف ایجاد کرده و این مردم هستند که قدرت انتخاب بیشتری پیدا کرده‌اند.
اما آیا واقعا هدف این دسته از نرم افزارها و وب سایت‌ها ارائه خدمات به مردم است یا قصد دارند با قیمت گذاری خصوصی برای کالاهای مختلف، به ایجاد التهابات و نوسانات ارزشی در بازار بپردازند؟
برای رسیدن به پاسخ سوالمان با زهرا نادری پور، کارشناس تجارت الکترونیک، استادیار دانشگاه و دانش آموخته مدرسه اقتصاد برگندی بلژیک گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانید:
به نظر شما علت پدید آمدن این حجم از استارتاپ‌های اقتصادی در بستر دنیای وب و فضای مجازی چیست؟
یکی از مسائلی که تقریبا هشت سال پس از به وجود آمدن فضای مجازی، توسعه و گسترش صفحات وب در سراسر دنیا، کارشناسان اقتصادی را به فکر فرو برد، اقتصاد حاکم بر این فضا در سال‌های بعد – یعنی دوره زندگی کنونی- بود زیرا ظرفیت‌های ابتدایی و سپس توسعه یافته فضای مجازی و استارتاپ‌ها بر بستر وب باعث ترغیب فعالان اقتصادی برای حضور در این فضا و کسب درآمد آنها شده بود.
دانشمندان همواره سعی می کردند تا با تدوین قواعدی منسجم از بی قانون شدن اقتصاد در این حوزه جلوگیری کنند. در حقیقت فضای مجازی و استارتاپ هایی که در بستر وب ایجاد شده، همواره کوشیده اند تا حجم زیادی از مشکلات مردم که در اثر پدیده های اقتصادی و اجتماعی مختلف شکل گرفته را کاهش دهند و فعالیت اقتصادی مردم و دانش بنیان‌ها را در فضایی رایگان و امن جای دهند. از این رو استقبال مردم از استارتاپ‌ها و نرم افزارهای اقتصادی اینترنتی هر روز بیشتر می شود. در حقیقت ظرفیت‌ها و استعدادهای قابل توجه و تاثیرگذار فضای مجازی در گردش اقتصادی و تامین مالی باعث استقبال همه مردم از فعالیت اقتصادی در این حوزه شده و بی شک این توسعه کسب و کار در بستر وب آسیبی را متوجه کسب و کارهای سنتی و قدیمی نمی کند، حتی شاید به توسعه و گسترش آنها نیز کمک کند.
جذابیت اصلی سایت‌ها و نرم افزارهای خرید و فروش کالای دست دوم برای مردم در چیست و چرا همه اقشار جامعه نسبت به استفاده از چنین بسترهای اقتصادی شکل گرفته در فضای اینترنت، ابراز تمایل می کنند؟
دلیل اصلی جذابیت چنین استارتاپ‌هایی که برای ارائه خدمات الکترونیک به مردم به وجود آمده اند، خصوصی و غیردولتی بودن آنهاست زیرا سیاست‌های اشتباه متعدد دولت در حوزه برنامه ریزی اقتصادی و وضعیت معیشتی مردم یک سد بی اعتمادی میان تصمیم های اقتصادی دولت و مردم ایجاد کرده و از این رو مردم همواره سعی می کنند برنامه ریزی های اقتصادی و مالی خود را بر اساس تامین مالی از طریق روش های غیر دولتی تدوین کنند و بر محاسبات اقتصادی دولت تکیه نکنند. علت دیگر جذابیت این استارتاپ ها و نرم افزار های خرید و فروش در فضای مجازی، مزایای متعدد آنها برای مردم است و به همین دلیل مردم همواره سعی می کنند پیش از مراجعه به بازار کالای مورد نظر خود را در این بسترهای الکترونیک جستجو کنند و در صورت پیدا نکردن نتیجه مناسب، برای خرید به بازار بروند.
مزایای اصلی برنامه ها و نرم افزار های خرید و فروش آنلاین که مورد حمایت مردم قرار گرفته اند، چیست و چگونه مردم را جذب بدنه اقتصادی فضای مجازی کرده است؟
نخستین جذابیت این سایت‌ها و نرم افزارهای خرید و فروش که بر اساس ایده‌های شرکت‌های دانش بنیان و دانشگاهی توسعه و گسترش پیدا کرده، خرید کالا با قیمتی کمتر از عرف بازار است؛ در حقیقت مردم از اینکه برای خرید مسیر طولانی طی کرده، به بازار بروند و حتی دست خالی به خانه برگردند، خسته شده اند و نرم افزارهای موبایلی و سایت‌های خرید و فروش کالا به راحتی در دسترس آنها قرار گرفته تا بتوانند با جستجو در سراسر شهر یا کشورشان به دنبال کالای مورد نیاز خود در دسته قیمتی مورد نظرشان بگردند و در حقیقت وضعیت قیمتی یک کالا در بازار را متوجه شوند؛ همانطور که بسیاری از بازار رفتن ها در قدیم برای خرید کالا یا خدمات نبود بلکه مردم سعی می کردند با عبور از مغازه های بازار و مشاهده اجناس وقیمت هایشان از وضعیت قیمتی کالایی که قصد خریدن آن در آینده را دارند، مطلع شوند. البته این روش آگاهی از قیمت‌ها در بازار مدتی است که در اثر نوسانات متعدد نرخ ارز و تاثیر جدی آن بر قیمت کالا و خدمات منسوخ شده و نمی توان برای فردا روی قیمت کالایی که دیروز به فروش می رسیده حساب باز کرد. در حقیقت اقشار کم درآمد جامعه که بخش عظیمی از مخاطبان سایت ها و برنامه های خرید و فروش کالای دست دوم را تشکیل می دهند، سعی می کنند با جستجو در بستر این شبکه های ایجاد شده کالایی با قیمت کمتر از بازار پیدا کنند و در مورد استفاده از آن در آینده یا حال تصمیم گیری کنند. شرایط اقتصادی و معیشتی حاکم بر جامعه به گونه ای است که برای بسیاری از افراد جامعه، تفاوتی میان کالای دست دوم و نو وجود ندارد و به دنبال ارزان ترین کالا هستند.
یکی دیگر از جذابیت‌های خرید و فروش در این وب سایت ها و نرم افزارهای اینترنتی، عرضه کالاهای دست دوم در آنهاست؛ مردم همواره نشان داده اند که از بازارهای روز و مناطق خرید و فروش کالاهای دست دوم استقبال می کنند زیرا بسیاری از کالاهای دست دومی که برای یک فرد هیچ ارزشی ندارد، دقیقا برای فرد دیگر حائز اهمیت است و تبادل این کالاها در بازار های روز که اکنون به بستر شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی وارد شده اند، جذابیت خاصی برای مخاطبان آنها دارد. در حقیقت نمونه بارز این شاخص در خرید و فروش کالاهای دست دوم از طریق رسانه‌های فضای مجازی، کالاهای سرمایه ای است، زیرا اغلب افراد فقط در بازه زمانی کوتاهی به بسیاری از کالاهای سرمایه ای نیاز دارند و پس از مدتی به علت ارتقا کسب و کار یا تغییر فعالیت اقتصادی دیگر نیازی به آنها ندارند و در این میان کسانی هستند که می خواهند به حرفه و شغل قدیمی فردی که کالای سرمایه ای را به فروش گذاشته بپردازند و خرید کالاهای سرمایه ای دست دوم بجای کالاهای سرمایه ای نو و گران قیمت برای راه اندازی یک کسب و کار ساده نقش مهمی در موفقیت و چشم انداز شغلی آن افراد دارد.
ورود این دسته از برنامه‌ها و وب سایت‌های خرید و فروش کالای دست دوم آنلاین چه کمکی به گسترش بودجه خانواده و صرفه جویی در هزینه‌های زندگی کرده است؟
باید توجه داشت که استفاده مردمی و فراگیر از نرم افزارها و وب سایت‌های خرید و فروش آنلاین کالاهای دست دوم تنها موجب رونق کسب و کار فروشندگان کالای دست دوم نشده و نقش مهمی در صرفه جویی در بودجه اداره یک خانواده داشته است. جو رقابتی و اقتصادی که بر فضای اینترنتی این نرم افزارها و وب سایت‌ها حاکم است موجب ایجاد رقابت تنگاتنگ میان فروشندگان در قیمت گذاری می شود. تنوع کالا و فروشندگان باعث می شود خانواده‌ها و سرپرستان آنها بتوانند با دقت و ظرافت بیشتری به خرید کالای مورد نیاز خود بپردازند. در حقیقت خانواده ای که تا پیش از استفاده از این نرم افزارها مجبور بودند وسایل غیرقابل استفاده خود را دور بریزند اکنون می توانند بدون پرداخت هرگونه مالیات و سپردن اموال به غیر، به فروش اموال خود در فضای مجازی و رایگان این نرم افزارها و وب سایت‌ها بپردازند. البته خرید و فروش مواد غذایی و مواد مصرفی خانوار در این نرم افزارها در واقع نوعی تهدید برای جامعه نیز محسوب می شود زیرا نظارتی بر این نرم افزارها و سایت های این چنینی وجود ندارد و هیچ نهادی سلامت مواد غذایی که در آنها به فروش می رسد را تایید یا تکذیب نمی کند. در حقیقت به غیر از حوزه هایی که می تواند سلامت انسان را مورد تهدید قرار دهد، استفاده خانواده‌ها از این نرم افزارها و وب سایت های خرید و فروش کالای دست دوم آنلاین یک فرصت اقتصادی است و به خانواده کمک می کند تا بتواند بهتر و دقیق‌تر از قبل به مدیریت بودجه خود و ردیف های هزینه ای اش در سطوح مختلف بپردازد.
به وجود آمدن نرم افزارها و وب سایت های خرید و فروش کالای دست دوم آنلاین چه کمکی به نظام اقتصادی کشور کرده است؟ آیا فعالیت این دسته از استارتاپ ها در فضای اقتصادی کشور می تواند حجم زیادی از مشکلات معیشتی مردم را برطرف کند؟
اینکه نرم افزارها و وب سایت‌های خرید و فروش کالای دست دوم آنلاین در برآوردن نیاز اقتصادی برخی خانواده های ایرانی نقش داشته اند، غیر قابل انکار است اما در فضای اقتصادی ملتهب و پر نوسان کشورمان نباید انتظار معجزه از این استارتاپ ها داشته باشیم. در حقیقت مشکلات اقتصادی که این روزها مردم را به خود مشغول کرده به این برنامه ها نیز آسیب های فراوانی رسانده زیرا کاهش حجم نقدینگی مردم در اثر افزایش میزان بدهکاری های آنها به دلیل شرایط نامناسب حاکم بر اقتصاد جامعه، موجب کاهش تعداد بیننده‌ها، فروشنده ها و خریداران عضو این نرم افزارها و وب سایت‌ها شده است. همچنین قابل ذکر است که فعالیت این استارتاپ‌ها در فضای اقتصادی کشور و استفاده‌های گوناگون مردمی از آنها در حالی صورت می گیرد که بسیاری از کسب‌و کارهای سنتی قدرتمند مخالف گسترش آنها هستند و دولت و دستگاه حقوقی جامعه هیچ حمایتی از این نرم افزارها نمی کند.
نرم افزارها و وب سایت‌هایی که به ارائه فضای ابری رایگان به مردم برای خرید و فروش کالای دست دوم می پردازند، از چه طریقی درآمد کسب می کنند و آیا کسب درآمد آنها با ایجاد نوسانات و التهاب در فضای اقتصادی کشور، ارتباطی دارد؟
درآمد این نوع از نرم افزارها و وب سایت‌ها نیز همچون سایر بسترهای ثابت قرار گرفته در دنیای اینترنت بر پایه تبلیغات و ارائه محتوا در جایگاه‌های متفاوت است. این نوع از کسب درآمد که بسیار هم مرسوم است توسط شرکت‌های بزرگ فناوری دنیا همچون گوگل، یاهو، آمازون و اینتل بکار گرفته شده و اساسا نمی تواند نقشی در ایجاد نوسانات و التهابات اقتصادی در بازار داشته باشد. قرار دادن آگهی شما در صدر لیست آگهی های موجود در سایت یا نرم افزار یا در صفحه اصلی مخاطبان یکی از راه‌های کسب درآمد این نرم افزارها و سایت‌های خرید و فروش کالای دست دوم آنلاین است که بسیاری از افراد فعال در این حوزه با پیشنهادات آن آشنا هستند و برای گسترش تبلیغات کالای خود از این روش‌ها استفاده می کنند.
گفت و گو از: سپهر زارع- خبرنگار ایمنا
نظر شما