به گزارش خبرنگار ایمنا، شرکت‌های حاضر در بورس اوراق بهادار تهران و همچنین فرابورس، به صورت سالیانه در مجمع عمومی عادی خود که از این پس به اختصار مجمع نامیده می‌شود، اقدام به تعیین سود قابل تخصیص به هر سهم، زمان دریافت این سود (در صورت سود ده بودن شرکت) و به علاوه بانک عامل پرداخت سود اوراق بهادار می‌کنند. پس از فرا رسیدن موعد معین شده هر سهام دار می‌تواند با مراجعه به شعب بانک مذکور سود مقرر شده در مجمع را دریافت کند. وجوه حاصل از اسناد خزانه و حتی وجوه معاملات را نیز به این مورد فوق اضافه کنید. شاید در ابتدا این فرآیند ساده به نظر بیاید اما در عمل موضوع به همین سادگی نیست.
اخلال در واریز سود
یکی از مشکلاتی که اغلب، سهامداران را برای دریافت سود مجمع به دردسر می‌اندازد، اخلال در پرداخت سود است. در واقع اخلال در پرداخت سود به این معنا است که از تاریخ اعلام شده توسط شرکت در مجمع برای دریافت سود آن، سهامدار با مراجعه به شعب بانک عامل، نمی‌تواند این سود را دریافت کند زیرا به گفته متصدی بانک این سود هنوز واریز نشده است!
اما آیا واقعاً چنین است؟ این مورد زمانی جالب‌تر می‌شود که سهامدار دیگری، می‌تواند سود مجمع همان شرکت را دریافت کند. بنابراین این سوال پیش می‌آید که چگونه سود مجمع برای سهامداری از یک شرکت پرداخت شده اما برای سهامدار دیگری از همان شرکت پرداخت نشده است. در این خصوص مدیر حساب‌های سرمایه گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا "این موضوع را ناشی از بازی برخی بانک‌ها به منظور نگهداشت این حجم پول (از آنجا که این مشکل برای بسیاری از سهامداران رخ می‌دهد، حجم پول انباشت شده قابل توجه خواهد بود) می‌داند، زیرا سود سهامداران به صورت عمده به بانک عامل پرداخت می‌شود."
از سوی دیگر برخی از گزارش‌های غیررسمی نیز حاکی از تمایل نداشتن برخی از متصدیان بانک‌ها برای یافتن حساب مربوط به واریز سود سهام است. با توجه به اینکه در فصل مجامع، بسیاری از شرکت‌ها اقدام به تقسیم و پرداخت سود مجمع می‌کنند و ممکن است یک بانک، عامل پرداخت سود مجمع چندین شرکت باشد، لذا فهرستی از این شرکت‌ها در سیستم بانک تشکیل می‌شود که بسته به بانک و زمان پرداخت سود مجمع ممکن است به چندین صفحه برسد، درنتیجه برخی از متصدیان بانکی به خود زحمت بررسی صفحه‌های بعدی را نداده و به سهامدار مربوطه، واریز نشدن سود مجمع را اعلام می‌کنند.
درنهایت، فارغ از علت این امر، پیامد آن می‌تواند به‌مراتب بدتر باشد. از آنجا که سود مجمع تنها به شخص سهامدار ارائه و با تحویل اسناد هویتی به‌منظور احراز هویت شخص انجام می‌شود و درصورتی‌که شخص نتواند سود خود را دریافت کند مجبور به مراجعه مجدد در روز دیگری است.
اتلاف زمان
نکته قابل توجه دیگر صف انتظار سهامدارانی است که برای دریافت سود مجمع به بانک مراجعه می‌کنند. در فصل مجامع، برشمار افراد مراجعه کننده به بانک‌ها برای دریافت سود افزوده می‌شود اما از آنجا که تعداد متصدیان بانک‌ها ثابت است و نتیجه، تشکیل صفی طولانی است که برای بسیاری از سهامداران حاصلی در پی نخواهد داشت؛ گاهی مدت زمان انتظار در این صفوف به دو ساعت نیز می‌رسد. همچنین مدت زمان صرف شده برای رسیدن به بانک و بازگشت از آنجا، به‌ویژه در ترافیک کلان‌شهرهایی نظیر تهران، اصفهان و مشهد نیز مزید بر علت شده تا دریابیم که حضور فیزیکی سهامداران در بانک با وجود اتلاف زمان صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
افزایش مصرف سوخت و ترافیک شهری
بر اساس برخی گزارش‌های اعلام شده؛ میزان یارانه بنزین روزانه ۴۵ میلیون دلار است که با احتساب نرخ ۱۰ هزار تومانی برای دلار این رقم به ۴۵۰ میلیارد تومان در روز می‌رسد. علاوه بر این به منظور تولید نیاز روزانه بنزین کشور باید ۸۷۰ هزار بشکه نفت خام مصرف شود.
این مهم نشان می‌دهد که هرگونه رفت و آمد و سفر شهری مازاد به دلیل بهره نبردن از تکنولژی‌های روز و حذف حضور فیزیکی افراد برای انجام امور شخصی، اداری و غیره می‌تواند هزینه‌های سهمگینی را به کشور تحمیل کند، هزینه‌هایی که شاید به راحتی از نظرها مغفول مانده است.
پس از ذکر موارد فوق، بهتر است بدانیم وضعیت در بورس‌های برتر به چه صورتی است. طبق اطلاعات موجود، در بورس‌های برتر جهان به منظور دریافت کد بورسی توسط شخص، شماره حسابی نیز از او دریافت می‌شود. پس از دریافت کد بورسی، هر شرکتی که اقدام به پرداخت سود مجمع می‌کند، این سود به صورت مستقیم به حساب فرد واریز می‌شود بنابراین نیازی به مراجعه حضوری برای دریافت سود مجامع نیست.
چرا تاکنون این طرح در ایران اجرا نشده است؟
شاید دلایل مختلفی برای اجرا نشدن این طرح در ایران بیان شده باشد اما مهدی طحانی، مدیر حساب‌های سرمایه گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان معتقد است: " دانش کافی برای اجرای چنین طرحی حداقل در عمل وجود ندارد؛ شرکت‌ها باید به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی متصل شوند تا امکان واریز سود به حساب اشخاص بدون لزوم مراجعه حضوری به بانک عامل، فراهم شود."
این در حالی است که حسین فهیمی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، تقریباً یک ماه پیش، از برنامه‌ریزی این شرکت برای افزایش دامنه نفوذ سامانه جامع توزیع سود به ۱۰۰ درصد شرکت‌ها و ناشران در سال ۱۳۹۸ خبر داده بود.
اما مدیر روابط عمومی شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اینطور اظهار می‌کند که "این شرکت سامانه توزیع سود را از ابتدای امسال راه‌اندازی کرده و تاکنون سهام شرکت‌های بورس انرژی، فرابورس و قند نیشابور از طریق این سامانه توزیع شده است.
مهدی نعمتی همچنین در ادامه ضمن اعلام آمادگی این شرکت برای دریافت سود تمام شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه و واریز به حساب سهامداران به صورت الکترونیکی، می‌گوید: در این رابطه مذاکراتی با سازمان بورس و اوراق بهادار برای دریافت مجوزهای لازم انجام شده است."
قابل توجه است که راه اندازی سامانه جامع تقسیم سود، می‌تواند آسودگی خاطر سهامداران را در پی داشته باشد. راه اندازی این سامانه در شرایط حاضر یک ضرورت محسوب می‌شود، به‌طوری‌که مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه نیز آن را "نیاز بدیهی سهامداران" می‌داند. امید است این سامانه به‌صورت کامل و بی‌نقص اجرایی شود تا شاهد بی‌نظمی‌های ناشی از این مسئله نباشیم.
گزارش از: محمد رضایی فرد- خبرنگار سرویس اقتصادی ایمنا
نظر شما