ترکیه چگونه سیاهپوش سیدالشهدا می‌شود؟

محرم نخستین ماه از سال هجری قمری است. این ماه را برای آن محرم گفته اند که اعراب در این ماه جنگ کردن را حرام می دانستند، اما واقعه کربلا در همین ماه رقم خورد. به همین مناسبت خبرگزاری ایمنا به بررسی فرهنگ عزاداری در کشورهای مختلف پرداخته است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، با نزدیک شدن ماه محرم تمام شهرها و روستاهای ایران و بسیاری از نقاط جهان اسلام آکنده از حزن و اندوه می شود و همه مردم خود را برای مراسم عزاداری این ماه آماده می کنند. آماده سازی مساجد، تکایا و حسینیه ها و سایر مراسم پیشواز در پهنه جهان اسلام با ویژگی های فرهنگی و جغرافیایی متفاوت، در هر منطقه و هر شهر و روستایی، به اشکال مختلف برگزار می شود.

در برخی کشورها با وجودی که تعداد شیعیان به اندازه تعداد انگشت های دست هم نمی رسد اما عزاداری امام حسین(ع) با همان تعداد کم نیز برگزار می شود؛ اما ترکیه با وجود جمعیت حدود ۷۷ میلیون نفر که از این جمعیت ۹۸درصد آن مسلمان هستند مراسمات باشکوهی در کشور خود برگزار می کنند.

اهل بیت(ع) در میان تمامی مسلمانان ترکیه از مرتبه‌ای بالا و مقدس برخوردارند و دوستداران خاندان پیامبر اکرم در این کشور در ایام ماه محرم به شیوه‌های مختلف به مراسم مربوط به این ماه می‌پردازند. مسلمانان ترکیه تاکید دارند که زنده نگه داشتن واقعه کربلا و روز عاشورا یک وظیفه مهم برای همه مسلمانان است.

در ساعات اولیه صبح هزاران نفر از شیعیان گردهم می‌آیند و به عزاداری و زنجیر زنی می‌پردازند و سپس نمایش تمثیلی حادثه کربلا را به صورت تئاتر(تعزیه) اجرا می‌کنند و طی مراسمی یاد و خاطره‌ شهادت امام حسین( ع) را در اذهان زنده می‌کنند. شیعیان از اول تا دهم محرم لباس سیاه بر تن کرده و در هیأت های عزاداری با لباس‌های سیاه مقابل همدیگر می‌ایستند و شروع به سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌کنند. همچنین در برخی مناطق این کشور بسیاری از شیعیان پیراهن سفیدی به روی لباس مشکی خود می‌پوشند که به معنی کفن است و نوارهای پارچه‌ای سبز و قرمز رنگی بر پیشانی می‌بندند. به مناسبت دهه اول محرم هر شب برنامه عزاداری و قرائت زیارت عاشورا در مساجد شیعیان ترکیه در شهرهای استانبول، آنکارا، اغدیر، ازمیر و بورسا و... برقرار می شود. افراد خیّر هم در روزهای محرم به اطعام عزاداران می‌پردازند.

شیعیان استانبول در ایام ماه محرم برنامه ­های متنوعی را برگزار می‌کنند که مخاطب برخی از آنها همه مردم شهراستانبول و کشور هستند. برگزاری نمایشگاه عکس یکی از این برنامه‌هاست که به همت انجمن شیعیان جعفری ترکیه و با مشارکت شهرداری استانبول با هدف به نمایش گذاشتن عکس‌هایی از مراسم عزاداری شیعیان در ماتم شهادت امام حسین(ع) برگزار می‌شود. در حاشیه نمایشگاه «عکس‌هایی از عاشورا» دفتر یادداشت دل‌نوشته‌های مسلمانان دربارۀ امام حسین(ع) و حادثۀ عاشورا نیز قرار داده می‌شود تا علاقه‌مندان خاطرات، خواسته‌ها، اشعار و متون ادبی خود را در آن به رشتۀ تحریر درآورند. این دل‌نوشته‌ها هر سال در قالب کتابی با عنوان «برگ‌هایی محزون از عاشورا» به چاپ می‌رسد. بارزترین بخش برنامه­ های ماه محرم در استانبول مراسم روز عاشورا در میدان هالکالی است.

میل و اشتیاق شیعیان و حتی غیر شیعیان برای برگزاری این مراسم سال به سال بیشتر شد و کار به آنجا کشید که در سال ۲۰۰۵، این مراسم در سه زمینه در کتاب «رکوردهای گینس» ثبت شد. بیشترین تعداد تماشاگر یک نمایش (تعزیه) با سیصد هزار تماشاگر ثبت شده، بزرگترین کادر آماتور تئاتر (۸۴۰نفر) و گسترده‌ترین صحنۀ اجرا در ۲۵۰۰ متر مربع صحنۀ خاکی و ماسه‌ای محورهای ثبت مراسم میدان هالکالی است. همچنین مراسم مذکور از طرف سازمان «یونسکو» با ‌عنوان بهترین مراسم عزاداری حسینی(ع) در جهان انتخاب شده است.

علویان ترکیه که گفته می شود حدود ۲۰ میلیون نفر از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند مراسم و آیین های مفصلی در ماه محرم  با ذکر مصائب کربلا و امام حسین (ع) برگزار می کنند. آنها در ماه محرم هر سال با برپایی مراسم‌های ویژه، یاد عاشورا را زنده نگه می‌دارند.

دهه اول محرم برای علویان ترکیه از مقدس ترین ایام سال محسوب می شود و به همین مناسبت در دهۀ اول محرم، روزه می‌گیرند. آنها بیست روز پس از عید قربان، نیت روزه محرم می‌کنند. روزه مذکور، از روز اول محرم شروع می‌شود و معمولاً در ظهر روز دهم به پایان می‌رسد. اما برخی تا روز دوازدهم نیز روزه می‌گیرند. علویان روزه‌دار، در این مدت آب نمی‌نوشند، گوشت نمی‌خورند، به غذاهای حیوانی لب نمی‌زنند و از قربانی کردن، تراشیدن ریش و برپایی جشن‌ خودداری می‌کنند. 

در طول ۱۲ روز اول ماه محرم علویان با حضور در سالن های اجتماعات مخصوص خود، که «جمخانه» نامیده می شود، در سوگ شهدای کربلا عزاداری می کنند. پس از پایان یافتن روزه، علویان قربانی ذبح می‌کنند و به اطعام گرسنگان و رفع عطش تشنگان می‌پردازند. علاوه بر آن غذاهایی به عنوان نذری می‌پزند و بین مردم توزیع می‌کنند.

سیاهپوش کردن معابر، بر تن کردن لباس های سیاه، سینه زنی و زنجیر زنی به شیوه ای که شیعیان جعفری ترکیه انجام می دهند در میان علویان مرسوم نیست.

پختن نذورات در میان اهل سنت ترکیه نیز رواج دارد و معمولا در ماه محرم غذاهایی در خانه‌ها توسط مردم پخته و در میان همسایگان توزیع می‌شود.

مردم اهل تسنن ترکیه اعتقاد دارند که در ماه محرم علاوه بر واقعه عاشورا در سال ۶۱ هجری، اتفاقات مهمی در تاریخ ادیان ابراهیمی روی داده است. توقف کشتی حضرت نوح (ع) در خشکی، انهدام بت ها در شهر " اور" توسط حضرت ابراهیم (ع)، دیدار حضرت یعقوب با حضرت یوسف، التیام بیماری حضرت ایوب، بیرون آمدن حضرت یونس از شکم ماهی، عبور حضرت موسی (ع) از دریای سرخ از جمله وقایعی است که به اعتقاد مردم اهل تسنن ترکیه در دهم محرم روی داده است. ولی آنچه که از منابع دینی اهل سنت ترکیه بر می آید این است که بعد از واقعه غم انگیز کربلا، ماه محرم و دهم این ماه "عاشورا" مورد توجه قرار گرفته و اهمیت پیدا کرده است.

گرچه اهل سنت ترکیه مراسم آیینی و تعزیه خوانی ندارند، ولی سخنرانان مذهبی، وعاظ و علما در دهه اول محرم معمولا از این حادثه یاد می کنند و بر حقانیت امام حسین (ع) در قیام عاشورا صحه می گذارند و بر"یزید" و خاندان او لعنت می فرستند. مردم اهل سنت آناتولی عشق و علاقه بسیار زیادی به اهل بیت پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) و آن چنان با عشق و اخلاص از حضرت فاطمه زهرا (س)، امام علی (ع) امام حسن (ع) و امام حسین (ع )، اولاد آن بزرگواران سخن می گویند و ارادت می ورزند که هر شنونده ای حتی غیر مسلمان را تحت تاثیر قرار می دهد.

شیعیان ترکیه در این ایام غذایی به نام «افشون» درست کرده و بین مردم تقسیم می‌کنند. در عزاداری شهر استانبول، گروه‌هایی از اهل سنت، به ویژه رجال دولتی برای هم دردی با شیعیان شرکت می‌کنند.

کد خبر 387916

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.