به گزارش خبرنگار ایمنا، با وجود تصویب قانون مدیریت پسماند در سال ۱۳۸۳ هنوز هم روستاهایی در استان اصفهان وجود دارد که برای پسماندهای خانگی آنها حتی محل دفن اصولی در نظر گرفته نشده و به همین دلیل چاله هایی در نزدیکی روستاها محلی برای دپوی پسماندها و پرسه جانواران شده است.
در حالی که بر اساس ماده ۱۲ قانون مدیریت پسماند، وزارت کشور موظف است با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهادکشاورزی محل هایی را برای دفن پسماندها براساس ضوابط زیست محیطی تعیین و اعتبارات، تسهیلات و امکانات لازم را برای ایجاد و بهره برداری از محل های دفع پسماند راسا یا توسط بخش خصوصی فراهم کند.
زیرساخت هست اما مردم رعایت نمی‌کنند
در همین ارتباط عیسی فلاح، دهیار روستای حسن رباط از توابع شهرستان میمه به خبرنگار ایمنا می گوید: " به رغم اینکه از سال ۹۳ تاکنون در راستای اجرای قانون مدیریت پسماند، هر هفته حدود یک تن زباله خانگی به صورت مکانیزه جمع آوری و به شرکت پسماند برخوار منتقل می شود اما هنوز هم هستند افرادی که زباله هایشان را به چاله های زباله اطراف روستا انتقال می دهند، چاله هایی که به صورت کارشناسی نشده به وجود آمده اند و در جهت باد قرار دارند و وزش باد گاهی بوی تعفن را به سمت روستا پراکنده می کند.
وی می افزاید: خانه دومی ها یا همان بومی های روستا که آخر هفته برای تفریح به این منطقه می آیند نیز هنگام بازگشت در بین راه و در مسیر تردد زباله هایشان را رها می کنند که با وزش باد و یا توسط حیوانات در منطقه پراکنده شده و آلودگی زیست محیطی را دو چندان می کند، تاسف برانگیزتر اینکه حیوانات و دام ها نیز ممکن است با خوردن پلاستیک ها و زباله ها تلف شوند.
این دهیار اضافه می کند: تفکیک نشدن زباله ها از مبدا، تحمیل بار مالی زیاد برای جمع آوری و حمل به مراکز بازیافتی و مسیر طولانی از جمله مهمترین مسائل است که کار خدمات رسانی در روستاها را دشوار می کند."
این وضعیت نه تنها برای روستای حسن رباط که برای بسیاری از روستاهای دور افتاده استان به مراتب بدتر است.
زباله‌های روستایی به صورت غیراصولی دفن می شود
" ایجاد آلودگی هوا ناشی از سوختن زباله ها در فصول گرم سال و سوزاندن پسماند توسط افراد دوره‌گرد که در روستاها بسیار مشاهده می شود، از جمله پیامدهای زیست محیطی رها کردن و دپوی زباله ها در اراضی و بیابان های اطراف روستاهاست، مهدی ریاحی، معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان این مطلب به خبرنگار ایمنا می گوید: ورود فلزات سنگین و سموم ناشی از شیرابه و زباله رهاسازی شده در محیط، موجبات آلودگی خاک و منابع آب زیرزمینی را فراهم می آورد.
وی می افزاید: آلودگی خاک و تخریب اراضی بکر ناشی از تخلیه و رهاسازی زباله، آلودگی منابع آب ناشی از شیرابه ها، پراکنش زباله ناشی از تفکیک و جداسازی غیراصولی اقلام قابل بازیافت توسط افراد دوره گرد، پراکنش اقلام سبک زباله در اراضی اطراف، شیوع بیماری های مشترک بین دام و انسان، تبدیل شدن به محلی جهت تخلیه زباله توسط سایر افراد رهگذر، بازیافت غیراصولی پسماندهای پزشکی (به دلیل مرغوبیت نوع پلاستیک استفاده شده در این ضایعات) توسط افراد سودجو و ایجاد بوی تعفن نیز از دیگر تبعات و خطرات زیست محیطی ناشی از دپوی زباله ها در اطراف روستاها است.
ریاحی می گوید: زباله روستاهای اطراف اصفهان وسط شش شرکت مدیریت پسماند به کارخانه کمپوست منتقل و در آنجا به کود تبدیل می شود، اما زباله سایر روستاها در محل های دفن زباله روستایی که به طور عمده فاقد مجوز محیط زیست هستند منتقل و در برخی موارد به صورت غیراصولی دفن می شود.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اضافه می کند: از طریق ادارات حفاظت محیط زیست شهرستان‌های استان پیگیری های لازم به منظور اخذ مجوز محیط زیست و دفن اصولی زباله با بخشداری‌ها صورت گرفته اما به جز چند مورد اندک، بهبود حاصل نشده است."
در استان اصفهان ۱۰۶ شهر و نزدیک به یک هزار و ۴۵۰ روستا وجود دارد که از این شمار حدود ۸۵۲ روستا دارای دهیاری است که براساس سرشماری سال ۹۵ بالغ بر ۶۱۳۰۷۳ نفر در این روستاها زندگی می کنند و بقیه روستاها نیز به دلیل جمعیت کمتر از ۲۰ خانوار دهیاری ندارند اما گفته شده که پسماندهای این روستاهای کم جمعیت نیز جمع آوری می شود. این در حالی است که شرق اصفهان تاکنون شرکت مدیریت پسماند نداشته ویا در حواشی برخی روستاهای غرب استان نیز انباشت زباله ها قابل مشاهده است و به بیان ساده تر ساماندهی اصولی پسماند این مناطق به بهانه های اقتصادی، چندان جدی گرفته نشده است.
مدیریت پسماند روستایی به صورت کامل اجرا نشده است
در همین ارتباط علی رحمانی مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می گوید: روستاهای شرق اصفهان به علت پراکندگی و مسیرهای طولانی فاقد شرکت‌های مدیریت پسماند بوده و بیشتر روستاها یا دارای محل دفن مستقل و یا مشترک بین چند روستا هستند.
وی می افزاید: زباله روستاهای شرق استان تاکنون توسط تعاونی های این منطقه به صورت مستقل جمع آوری و دفن شده است، شرق اصفهان شرکت مدیریت پسماند ندارد زیرا راه اندازی یک شرکت باید صرفه اقتصادی داشته باشد برای مثال باید روزی ۱۰۰ تن پسماند خانگی جمع آوری شود.
به گفته وی مدیریت پسماند با توجه به مشکلات هنوز به طور کامل در استان پیاده سازی نشده است ولی از نظر فنی و اصولی زباله روستایی به صورت مطلوب جمع آوری و دفن می شود.
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری اصفهان یکی از مشکلات را طرح منطقه ای جمع آوری زباله عنوان می کند و می گوید: در این طرح فقط پنج تا شش نقطه برای جمع آوری پسماند کل استان در نظر گرفته می شود و میزان زباله برای هر خانوار حدود ۶۰۰ گرم است، در صورتی که برای احداث شرکت مدیریت پسماند میزان زباله یک نقطه باید حدود ۱۰۰ تن برآورد شود زیرا در این صورت صرفه اقتصادی دارد.
رحمانی اظهار می کند: فاصله محل روستا از محل دفن نیز یکی دیگر از مشکلات مدیریت پسماند است که در حقیقت در مسافت ۵۰ کیلومتری برای شرکت های مدیریت پسماند صرفه اقتصادی دارد.
وی با اشاره به اینکه حمل و نقل در بیشتر روستاها با ماشین حمل زباله پوشش دار صورت می گیرد، می افزاید: به طور کلی در همه روستاهای استان کار جمع آوری زباله به صورت مستقل و یا توسط شرکت مدیریت پسماند انجام می شود.
مدیرکل دفتر امور روستایی و شوراهای استانداری اصفهان می گوید: در سطح استان علاوه بر شرکت‌های تعاونی و دهیاری‌ها، هشت شرکت در زمینه مدیریت پسماند مواد زائد شهرها و روستاهای استان فعالیت دارند که از جمله می توان به سازمان مدریت پسماند شهر اصفهان و حومه و شرکت‌های بازیافت مواد شهرستان‌های کاشان و آران و بیدگل، نجف آباد و تیران و کرون، شاهین شهر و میمه، برخوار و خمینی شهر، مبارکه، گلپایگان و خوانسار و فلاورجان اشاره کرد.
وی سطح آموزش در روستاها را مطلوب عنوان می‌کند و می‌افزاید: به نوعی تفکیک زباله در روستا از برخی مناطق شهری نیز بهتر است، از سوی دیگر روستاییان زباله های خود را رها نمی کنند بلکه بیشتر مسافرانی که از کنار روستاها گذر می کنند زباله های خود را در همان مناطق رها کرده و کار خدمات رسانی را دشوار تر می کنند.
رحمانی در خصوص میزان بودجه مورد نیاز برای مدیریت پسماند روستاهای استان به خبرنگار ایمنا می گوید: با توجه به تورم موجود در حال حاضر این رقم قابل برآورد نیست اما اجرای اصولی آن در حداقل ۸۵۲ روستا هزینه گزافی است.
بی خطرسازی پسماندهای ۴۸۸ خانه بهداشت روستایی
به گفته یک کارشناس حوزه پسماند به ازای هر نفر یک سرانه پسماند وجود دارد که آن را شهرداری ها و دهیاری ها هزینه می کنند که حدود ۷۰ تومان به ازای هر کیلوگرم پسماند است و براساس آمار متوسط کشوری تولید پسماند هر فرد بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ گرم در روز است.
اما پسماندهای روستایی فقط از نوع خانگی نیست، مدیریت پسماندهای کشاورزی، شیمیایی و عفونی خانه های بهداشت نیز از نظر زیست محیطی و بهداشتی بسیار اهمیت دارد در همین ارتباط رسول حمامی کارشناس گروه توسعه شبکه و مسئول طرحهای کاربری بهداشتی درمانی و پایش خانه های بهداشت دانشگاه علوم پزشکی استان اصفهان در خصوص نحوه مدیریت و ساماندهی پسماندهای شیمیایی و عفونی در خانه‌های بهداشت روستاهای استان به خبرنگار ایمنا می گوید:" پسماند شیمیایی در خانه های بهداشت وجود ندارد، بیشتر پسماند عفونی است که براساس قانون مدیریت پسماند این ها به صورت جدا در ظروف ویژه جمع آوری شده و در بیمارستان شهرستان‌ها بی خطر سازی می شود.
وی می افزاید: در حال حاضر در ۴۸۸ روستای استان خانه بهداشت وجود دارد و در این شمار خانه های بهداشت قانون مدیریت پسماند اجرا و در بیمارستان های مراکز شهری بی خطرسازی می شود و همه بیمارستان‌های استان به دستگاه اتوکلاو مجهز هستند."
با وجود اینکه به گفته مسئولان استان پسماندهای خانگی ۸۵۲ روستا در ۱۰۶ شهر استان اصفهان جمع آوری و در محل های بعضا اصولی دفن می شود اما همچنان این سئوال مطرح است که تکلیف منابع آب و خاک و محیط زیست با وجود نابسامانی وضعیت پسماندهای بسیاری از روستاها، محل های نامناسب دفن و چاله های زباله بدون عایق چیست؟ چرا با وجود قانون مدیریت پسماند همچنان باید شاهد دپوی زباله در حواشی برخی روستاها و تهدید سلامتی مردم باشیم؟ بهای صرفه اقتصادی امروز را چه کسانی در آینده پرداخت خواهند کرد؟
گزارش از: ندا سپاهی - خبرنگار ایمنا
نظر شما