به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان لنجان، شهر به عنوان یک موجود زنده از اجزا و عناصر مختلفی تشکیل شده است که هر کدام از آنها نقشی در پویایی آن دارد. شکل‌گیری شهرها از جایی شروع شده که به دلیل سابقه تاریخی از دیگر مناطق قدیمی‌تر است و از آنجا که در گذشته دانش بشر از اصول شهرسازی به اندازه امروز نبود، بسیاری از این مؤلفه‌ها رعایت نمی‌شد، اما امروزه شهرسازان و مدیران شهری بر این باورند که هسته مرکزی شهر باید احیا و نوسازی شود. از سوی دیگر بخشی از شهرها که بیشتر در مناطق حاشیه‌ای آن قرار دارد در زمان‌های متأخر شکل گرفته و در ساخت و ساز این بخش نیز غالبا اصول مهندسی رعایت نشده است.
احیا و نوسازی بافت تاریخی و فرسوده و بهسازی و توسعه امکانات مناطق حاشیه‌ای، مهمترین بخش‌های طرح‌هایی است که با هدف ساماندهی و توسعه متوازن خدمات شهری اجرا می‌شود.
برای بررسی وضعیت اجرای این طرح‌ها در شهر باغبادران با حجت الله امینی، شهردار این شهر گفت‌وگوی را انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
مساحت بافت فرسوده شهر باغبادران چقدر است؟
از حدود ۳۰۰ هکتار مساحت محدوده شهر باغبادران ۱۶ درصد از مساحت شهر که معادل ۴۸.۵ هکتار است جزء بافت فرسوده شهر به شمار می‌آید. بافت فرسوده شهر باغبادران در هر سه محله اصلی ملک‌آباد، دورباط و باغبادران وجود دارد. از ۴۸.۵ هکتار بافت فرسوده شهر باغبادران ۱۲.۵ هکتار در محله ملک‌آباد، شش هکتار در محله دورباط و ۳۰.۶ هکتار در باغبادران است. باید توجه داشت که بافت فرسوده محلات دورباط و باغبادران به یکدیگر متصل هستند، اما به دلیل وجود رودخانه بافت فرسوده محله ملک‌آباد از این دو محله جدا شده است. براساس اطلاعات به دست آمده هزار و ۳۴۰ واحد ساختمانی در بافت فرسوده شهری باغبادران وجود دارد که ۷۴۶ واحد آن بین ۱۶ تا ۳۰ سال قدمت دارد و ۵۹۴ واحد آن بالای ۳۰ سال قدمت ساخت دارند. حدود ۲۱ درصد از واحدهای مسکونی واقع در بافت فرسوده قابلیت مرمت دارند، ۴۶۴ واحد تخریبی ۰.۵ درصد نیز واحدهای مخروبه هستند.
بافت ناکارامد شهری چه چالش‌هایی را ایجاد کرده است؟
یکی از مهمترین مشکلات بافت فرسوده شهر باغبادران تطابق نداشتن با زندگی مدرن امروزی است از طرفی وجود مناطق نا امن در مخروبه‌های واقع در بافت فرسوده شهر منجر به بروز ناهنجاری اجتماعی و فرهنگی شده است. نداشتن شبکه‌های دسترسی مناسب یکی دیگر از مشکلات پیش روی بافت فرسوده شهر است که آسیب‌پذیری در زمان وقوق بالایای طبیعی را افزایش می‌دهد.
افزایش به میل به مهاجرت، تغییرات مستمری را در بافت فرسوده ایجاد می‌کند و در اثر اینگونه مهاجرت‌ها عمدتا گروه‌هایی که از نظر مالی و فرهنگی ناتوان هستند جایگزین مهاجران می‌شوند.
یکی دیگر از مشکلاتی که در بافت فرسوده با آن مواجه هستیم، معضلات حقوقی بعضی املاک است، املاک وراثتی مانع نوسازی و بازسازی این مناطق شده است.
آیا شهر باغبادران دارای بافت فرسوده مصوب است؟
با توجه به اینکه تصویب محدوده بافت فرسوده شهرها باعث می شود محیط فیزیکی، مالکان و ساکنان این مناطق زیر چتر حمایتی دولت و شهرداری‌ها قرار گیرند تلاش بسیاری صورت گرفت تا بافت فرسوده شهر به تصویب برسد. با پیگیری‌های متعدد بافت فرسوده باغبادران در شهریورماه ۱۳۹۷ در کمیسیون ماده پنج به تصویب رسید و در پایان آبان‌ماه همان سال ابلاغ شد.
چه اقداماتی برای احیاء و نوسازی بافت فرسوده شهری انجام شده است؟
بافت فرسوده شهر باغبادران به دو دسته تقسیم می شود، دسته اول، مناطقی است که دارای قدمت تاریخی است و هسته اولیه شهر را تشکیل می‌دهد و دسته دوم، مناطقی است که در محدوده شهری و فاقد ارزش تاریخی قرار دارد و از لحاظ کالبدی نیاز به بازسازی دارند. شهرداری باغبادران یکی از سازمان‌هایی است که بطور جدی پیگیر بازآفرینی شهری در بوده و از این رو خدمات مختلفی را نیز به شهروندان ارایه داده است.
جدیدترین خدمتی که در این حوزه انجام گرفته است، تشکیل دبیرخانه ستاد بازآفرینی شهری باغبادران بود که مهمترین کار این دبیرخانه افزایش آگاهی مردم نسبت به وضعیت بافت‌های ناکارآمد شهری و مسایل و مشکلات مبتلابه آن، اطلاع‌رسانی خدمات قابل ارایه به شهروندان، هماهنگی بین سازمان‌ها و ادارات در اقدامی مشترک و استفاده از ظرفیت‌هایی که از سوی قانون‌گذار و دولت برای بازآفرینی شهری ایجاد کرده است.
با تاسیس دبیرخانه ستاد بازآفرینی شهری باغبادران سعی در افزایش اعتماد مردم نسبت به نوسازی بافت ناکارآمد شهری داشته‌ایم از این رو طرح‌های تشویقی متعددی برای تحقق این مهم از سوی مدیریت شهری در نظر گرفته شده است. تخفیف همه عوارض شهرداری برای ترمیم بافت فرسوده یکی از طرح‌های تشویقی در این خصوص به شمار می‌آید. شهرداری در حد توان، امکانات و ماشین‌آلاتی که در اختیار دارد برای جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی ناشی از تخریب و بازسازی بافت فرسوده با شهروندان همکاری کرده تا هزینه کمتری به آنان تحمیل شود. در بافت فرسوده شهر باغبادران تراکم تشویقی در نظر گرفته شده و این در حالیست که در نقاط جدید شهر تراکم محدودی برای صدور پروانه وجود دارد.
ایجاد هماهنگی بین سازمان ها و نهادهای موثر در بازآفرینی شهری یکی از دیگر وظایف این دبیرخانه بوده که در صرفه جویی زمان بسیار موثر است.
تاسیس تعاونی های مردمی و تجمیع ریزدانه های بافت فرسوده یکی دیگر از اقدامات موثر در این حوزه به شمار می آید چراکه تحقق این مهم در سرعت بخشیدن به اصلاح بافت فرسوده نقش بسزایی دارد و باعث جذب سرمایه گذار نیز خواهد شد از سوی دیگر استفاده از منابع مالی خارج از شهر و منطقه در اصلاح بافت فرسوده را در پی خواهد داشت.
آیا برنامه‌ای برای رفع معضلات اقتصادی ساکنان این مناطق انجام شده است؟
با توجه به اینکه باغبادران شهری قدیمی و با سابقه کهن فرهنگی است به شهری میهمان‌پذیر تبدیل شده و بازآفرینی شهری از طریق تقویت بومگردی می‌تواند در تقویت مالی ساکنان این محلات نقش‌آفرین باشد. نباید فراموش کرد با بازآفرینی شهری مسیرهای پیاده‌روی به سمت میراث فرهنگی و آثار تاریخی شهر تقویت خواهد شد و حضور گردشگر در دل این محلات رونق اقتصادی را برای ساکنان به همراه خواهد داشت. از طرفی مدیریت شهری هزینه‌های ساخت و ساز و دریافت پروانه در محلاتی که جزء بافت فرسوده است به حداقل رسانده و همچنین ساکنان دیگر هزینه انشعاب آب، برق، گاز و تلفن را پرداخت نمی‌کنند.
سایر ادارات نیز در این خصوص همکاری‌هایی را دارند به عنوان مثال اداره امور مالیاتی، همکاری لازم را درخصوص مالیاتی که به نقل و انتقالات بافت فرسوده تعلق می‌گیرد را دارد و اداره ثبت اسناد و املاک نیز سنددار کردن املاک واقع در بافت فرسوده را در اسرع وقت و خارج از نوبت انجام خواهند داد.
باید به این نکته توجه جدی داشت که با اصلاح بافت فرسوده بسیاری از فضاهایی که در حال حاضر در بافت‌های قدیمی شهر وجود ندارد ایجاد خواهد شد که در سیما و منظر شهر اثرگذار بوده و نشاط ساکنان را رقم خواهد زد و سرانه‌های شهری به‌طور عادلانه توزیع خواهد شد.
وضعیت بافت تاریخی شهر باغبادران چگونه است؟
بافت تاریخی شهر باغبادران در دل بافت فرسوده واقع شده و برای استفاده بهینه از بافت تاریخی باید بافت فرسوده شهر اصلاح شود تا بافت تاریخی قابل استفاده باشد. باید به این نکته توجه داشت که ۵۵۸ واحد بافت فرسوده شهر باغبادران دارای کیفیت ابنیه بوده و به همین میزان می توان احیاء بومگردی در شهر را رقم زد.در بافت فرسوده شهر باغبادران ساباط و دالان هایی وجود دارد که ارزش تاریخی داشته و یادگاری بجای مانده از دالان های شهر باغبادران است چراکه ساباط ها با انداختن سایه و ایجاد مسیری خنک برای رهگذران، آنها را از شدت تابش نور خورشید و گرما در این معابر محافظت می کرد.از طرفی ساباط‌ها، دروازه ورودی بسیاری از محله‌ها به شمار می‌رفتند و دید خوب «ساباط» به کل کوچه، سبب تشدید امنیت و از میان بردن نقاط کور می‌شد. همچنین در زمان‌های گذشته که شهرها در بسیاری از مناطق هدف تهاجم راهزنان قرار می‌گرفت، «ساباط» محلی برای سنگر گرفتن بود، ارتفاع ساباط به گونه‌ای در نظر گرفته می‌شد که امکان عبور یک نفر سوار بر اسب از زیر آن ممکن نبود و این خود عاملی بازدارنده برای مهاجمان سواره‌ای به حساب می‌آمد که به محله‌ها حمله می‌کردند. ساباط کارکردهای دیگری را نیز داشتند که به مراتب از نوع اول با اهمیت‌تر محسوب می‌شود و آن کارکردهای فرهنگی و اجتماعی آنها است. پیوستگی و یکپارچگی که ساباط در خانه‌های یک محله ایجاد می‌کرد، موجب همدلی ساکنان آنجا می‌شد. همچنین در گذشته ساباط محلی برای تجمع ساکنان محله به شمار می‌آمد و همین تجمعات، سبب آگاهی افراد محله از احوال هم و پی بردن به مشکلات یکدیگر و در نتیجه حل گرفتاری‌ها به کمک همدیگر می‌شد.بسیاری از ساباط‌ها مسیری بودند که خانه‌های دوطرف کوچه را به هم پیوند می‌دادند، و دارای چشم‌اندازی مناسب به کوچه بودند .با توجه به معماری خاص ساباط ها در شهر باغبادران امروز قابلیت اصلاح و بازآفرینی را دارند که قطعا در توسعه بوگردی نقش آفرین هستند.
برای نوسازی بافت فرسوده با چه چالش‌هایی مواجه هستید؟
با توجه به اینکه باغبادران با صنایع بزرگ شهرستان فاصله زیادی دارد، سهم مردم این منطقه در این حوزه بسیار اندک است و ناگزیر به استفاده از ظرفیت‌های موجود در شهر همچون بومگردی برای ایجاد اشتغال جوانان هستیم از طرفی بافت فرسوده شهر باغبادران ارزش سرمایه‌گذاری را دارد، زیرا وجود جاذبه‌های مذهبی و تاریخی شهر باغبادرن در کنار جاذبه‌های طبیعی این شهر باعث شده است این شهر به عنوان یکی از با ارزش‌ترین مقاصد گردشگری کشور شناخته شود و حجم قابل‌توجهی از گردشگرانی که به شهرستان لنجان وارد می شوند به شهر باغبادران سفر می‌کنند، بنابراین حمایت از بومگردی تنها راه ایجاد اشتغال، حفظ گردشگر و رونق اقتصادی مردم شهر است. شهرداری باغبادران آماده همکاری، ارایه الگو و آموزش مالکان و شهروندان است.
در این بین اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان لنجان می تواند همکاری بسزایی را با مردم و مدیریت شهری باغبادران داشته باشد. با توجه به لزوم رعایت استانداردهای لازم در احداث اماکن بومگردی و نقش اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در تقویت و حفظ و نگهداری از بناهای تاریخی از اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان درخواست کردیم برای تقویت گردشگری و حفظ میراث فرهنگی شهر شعبه این را در شهر باغبادران ایجاد کند.
این درخواست در صورتجلسه‌ای با حضور مسئولان شهرستان و استان ثبت شده است و شهرداری باغبادران نیز آمادگی خود را جهت مهیا کردن مکانی جهت استقرار این اداره اعلام کرده است و منتظر حضور این اداره هستیم . قطعا افتتاح این اداره در باغبادران ثمرات بسیاری برای بخش به همراه خواهد داشت، اما با وجود پیگیری‌های متعدد این مسئله در حد مکاتبات باقی مانده است.
نظر شما