به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان گلپایگان، سال‌هاست که دیو سیاه خشکسالی پنجه بر خاک بخش‌های زیادی از ایران و کشورهای اطراف آن انداخته و رها نمی‌کند. هر روز بر وسعت بیابان‌ها و مناطق غیرقابل سکونت افزوده می‌شود و بخش‌هایی که هنوز قابل سکونت است هم از دست ریزگردها و غبار در امان نیست.
اما زمستان گذشته و بهار امسال وضع به گونه دیگری بود. شرایط تغییر کرد و بسیاری گمان کردند با پایان دوره خشکسالی، سال‌های خوب پر آب فرارسیده است، ولی حالا که اندکی از التهاب بارش‌ها گذشته معلوم شده خشکی به این راحتی‌ها دست بردار نیست و خیال ندارد دشت‌ها و مزارع را به حال خود بگذارد.
در گلپایگان، جایی در غرب استان اصفهان که ظاهرا باید به مدد موقعیت نیمه‌کوهستانی منطقه وضعیت منابع آبی خوب باشد هم وضع به همین منوال است. با افزایش بارش‌ها مسئولان به فکر اصلاح سدهای ذخیره آب افتادند، اما حالا برخی مدیران از خشکی نیمی از دشت‌ها و زمین‌های این شهرستان می‌گویند و برخی دیگر درباره خطر خشکی سایر مناطق هشدار می‌دهند.
کاهش ۲۰ هزار هکتار از حوزه آبریز گلپایگان
حیدرعلی گل‌محمدی، مدیر اداره جهاد کشاورزی گلپایگان می‌گوید: بر اساس الگوهای بارشی بلندمدت (۵۰ ساله) در حوزه آبریز گلپایگان، سالانه بالغ بر ۹۰ میلیون مترمکعب بارش انجام می‌شود که قسمتی در دشت گلپایگان و قسمتی در رودخانه رهاسازی می‌شود، اما با احداث سد کوچری و آب بندها روستاهای اطراف سد خشک شده است.
وی می‌افزاید: ۲۰ هزار هکتار حوزه آبریز گلپایگان از سد قدیم تا سد جدید به واسطه احداث سد کوچری کاهش یافت و به منبع آب این سد اضافه و توسط مدیریت منابع آب کشور شش میلیون مترمکعب آب به آن تخصیص داده شد.
مدیر اداره جهاد کشاورزی گلپایگان تصریح می‌کند: روستاهای اطراف سد کوچری از طریق بندهای هفت‌گانه آبیاری می‌شدند که با احداث این سد بندها خشک شدند، البته چهار بند اصلاح و سه بند دیگر باید به صورت اساسی اصلاح شود.
گل‌محمدی می‌گوید: گلپایگان ۳۰ هزار هکتار اراضی قابل کشت دارد که ۱۶ هزار هکتار آن آب کافی در اختیار دارد و چهار هزار هکتار تقریبأ دچار کم‌آبی و ۱۰ هزار هکتار دیگر به علت نبود آب بدون استفاده مانده است.
وی با بیان اینکه دشت گلشهر و دشت ویر به خشکیده نشسته است، خاطرنشان می‌کند: شبکه آبرسانی گلپایگان با قدمت ۵۰ سال نیاز به بازسازی دارد و وزارت جهاد مطالعات کل شبکه زیر سد گلپایگان را برای اجرای سیستم نوین آبیاری کم‌فشار اجرا کرده است، اما کانال‌های یک و دو فرسوده است و امکان استفاده از آن‌ها وجود ندارد. تنها راه نجات گلپایگان لوله‌گذاری کل دشت گلپایگان است که به بودجه نیاز دارد.
مدیر اداره جهاد کشاورزی گلپایگان می‌گوید: سال گذشته پس از ۵۰ سال، نماینده شهرستان توانست شبکه‌های آبرسانی گلپایگان را در سازمان برنامه و بودجه در ردیف بودجه قرار دهد و به دنبال آن یک میلیارد تومان برای خرید لوله بودجه اختصاص پیدا کرد و قسمتی از لوله‌گذاری شبکه اجرا شد و امسال نیز دو میلیارد تومان بودجه از همین محل تخصیص یافته است.
۱۷ روستا در وضعیت بحرانی
مهدی سرلک، بخشدار مرکزی گلپایگان نیز با اشاره به مشکلات خشکسالی برای روستاییان منطقه می‌گوید: جمعیت روستاهای گلپایگان در سه دهه اخیر روند نزولی پیدا کرده و هر پنج سال ۱۰ درصد جمعیت روستایی شهرستان به دلیل کم‌آبی کاهش می‌یابد.
وی می‌افزاید: ۱۷ روستای شهرستان در وضعیت بحرانی ناشی از کم‌آبی قرار دارد و مردم این روستاها به دلیل از دست دادن شغل کشاورزی از خدمات کمیته امداد استفاده می‌کنند، مهم‌ترین مشکل روستاها خشک شدن چاه‌های عمیق است.
انتقال آب از طریق لوله گذاری، جلوگیری از هدر رفت آب
اما حسین زاهدی، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری از شبکه آبرسانی و زه‌کشی دشت گلپایگان اوضاع آبی منطقه را اینگونه توصیف می‌کند: آبرسانی گلپایگان از طریق یک‌هزار و ۳۴۲ کانال بتنی انجام می‌شود که با گذشت ۵۰ سال بهره‌برداری از این شبکه مشکلاتی ایجاد شده است. سعی ما برای حفظ شبکه است، اما به دلیل فرسودگی، شبکه قابل بهربرداری بهینه نیست.
وی می‌افزاید: در صورتی که به جای تخصیص اعتبار به پروژه نهر هارون و کانال بتنی خط انتقال، اعتبارات جهت بهره‌برداری از شبکه اختصاص داده شود نه تنها از هدر رفت آب در طول مسیر انتقال آب جلوگیری می‌شود، بلکه جهاد کشاورزی می‌تواند طرح آبیاری کم‌فشار را اجرا کنند.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری از شبکه آبرسانی و زه‌کشی دشت گلپایگان خاطرنشان می‌کند: سال گذشته ۲۲ میلیون مترمکعب آب سد به اضافه ۹ میلیون مترمکعب آب چاه‌ها در شبکه آبرسانی استفاده شد و به لحاظ محدودیت منابع آبی اجازه کشت بهاره به کشاورزان داده نشد.
موقعیت شغلی ۱۰ هزار نفر در خطر است
علی نیکبخت، شهردار گلشهر اظهار می‌کند: شغل اکثریت مردم این شهر ۱۰ هزار نفری کشاورزی و دامداری است، اما به دلیل کم‌آبی موقعیت شغلی بسیاری از سکنه آن در خطر است، بنابراین پیشنهاد می‌شود برای مقابله با خشکسالی طرح انتقال آب مازاد سد به این شهر از طریق لوله‌گذاری اجرا شود، شرایط به حدی سخت شده که مردم حاضر به خرید آب سد هستند.
وی می‌گوید: رودخانه خشک و رودخانه خم پیچ در ضلع جنوب گلشهر واقع شده است و اجرای طرح تغذیه مصنوعی در این دو رودخانه کمک شایانی به اراضی کشاورزی گلشهر است.
شهردار گلشهر با بیان اینکه مطالعات اجرای این طرح‌ها در دستور کار ادارات امور آب و منابع طبیعی قرار گرفته است، می‌افزاید: برای آبیاری ۳۰ هکتار فضای سبز شهری تنها یک چاه آب در اختیار این شهرداری است که کافی نیست و مجبور هستیم که از آب شرب استفاده کنیم.
ضرورت پلمب چاه‌های غیرمجاز
هشدارها درباره وضعیت آبی گلپایگان پای دادستان این شهرستان را هم به ماجرا کشانده است.
حجت الاسلام کیومرث امیرخانی، دادستان گلپایگان با بیان اینکه این شهرستان قطب کشاورزی و دامپروری بوده و لازم است به این دو صنعت مهم توجه بسزایی شود، می‌گوید: راهکار جلوگیری از هدر رفت آب، اصلاح الگوی کشت است، در شهرستان باید برای جایگزینی کشت محصول تنباکو که مصرف آب آن زیاد است برنامه‌ریزی شود.
وی می‌افزاید: برخی زمین‌های کشاورزی بیش از حد نیاز آبیاری می‌شود باعث هدر رفت آب می‌شود.
دادستان گلپایگان می‌گوید: با لوله‌گذاری در آبرسانی به زمین‌های کشاورزی از حفر چاه‌ها جلوگیری می‌شود، چاه‌های غیرمجاز باید تعیین تکلیف شود، اگر قسمتی از شهرستان سرسبز و قسمتی دیگری به کویر تبدیل شده دلیل آن آبیاری بیش از حد در زمین‌های کشاورزی است، با نصب کنتور هوشمند از آبیاری در ساعات اوج گرما و پیک مصرف جلوگیری شود.
گلشهر در خطر بی‌آبی
ناصر دهقادنی، مدیر شرکت آب و فاضلاب شهری گلپایگان می‌گوید: تصفیه‌خانه این شهرستان با ظرفیت ۳۳۰ لیتر در ثانیه آب شرب سالم سه شهر گلپایگان، گوگد و گلشهر و ۱۲ روستای مجتمع زرنجان و قسمتی از ۱۹ روستای جلکه سعیدآباد را تأمین می‌کند و در صورت تخصیص ۶۰ لیتر در ثانیه معادل دو میلیون متر مکعب در تابستان با مشکل کم‌آبی مواجه نخواهیم شد.
وی می‌افزابد: چاه‌های آب کشاورزی و حتی شرب گلشهر نیز خشک شده است، آب دام روستاییان از طریق آب شهری تأمین می‌شود.
نظر شما