به گزارش خبرنگار ایمنا، «محمدحسن ملک‌‍‌مدنی» در ۲۹ آبان سال ۱۳۶۲ به عنوان «شهردار اصفهان» معرفی شد و بیش از هفت سال این سمت را عهده‌دار بود. از دوران حضور او به عنوان شهردار اصفهان خاطرات زیادی نقل می شود که یکی از آنها نحوه مواجهه با آزاد سازی ملک های اطراف زاینده رود است، گام بزرگی که ملک مدنی برای تبدیل حاشیه رودخانه به پارک برداشت تا امروز ساحل این رودخانه بخشی جدا ناپذیر از فرهنگ تفریحی اصفهان شود "تصمیم گرفتیم از غرب تا شرق اصفهان پارک شود تا مردم در این پارک قدم بزنند."
شاید بیش از هر چیز در کارنامه او نگاه فرهنگی به شهر مطرح باشد، نگاهی که پس از آن در سمت شهردار تهران هم با اقداماتی مانند تبدیل کشتارگاه تهران به فرهنگسرای بهمن، احداث پارک گفتگو، افتتاح بوستان کارگر، خریداری زندان قصر و تبدیل آن به مجموعه فرهنگی ادامه یافت.
اگرچه صندلی شهرداری پایتخت چندان به ملک مدنی وفا نکرد و پس از ۱۰ ماه با انتقادات جناح اقلیت دوره اول شورای شهر تهران در خصوص توقف فروش تراکم و افزایش قیمت مسکن رو به رو و در نهایت از سمت شهرداری تهران کنار رفت؛ موضوعی که در سال های گذشته به منبع اصلی درآمدبیشتر شهرداری ها تبدیل و امروز به دلیل مشکلات بازار مسکن، شهرداری ها را با چالش تامین بودجه مواجه کرده و آنها را به فکر ایجاد درآمد پایدار انداخته است.
در میان سال های ۱۲۶۲ تا ۱۳۶۹ و همزمان با فعالیت ملک مدنی در شهرداری اصفهان حضور شهرداری ها در حوزه فرهنگ مرسوم نبوده است، اما او معتقد است "شهر باید محیطی آرام و قابل زندگی و رفت و آمد باشد و مردم زندگی فرهنگی داشته باشند" با همین اعتقاد با بغض از حمام خسرو آقا می گوید "باید از مردم اصفهان عذرخواهی کنم."
گفت و گو با محمد حسن ملک مدنی ۶۵ ساله را در هتل عباسی و همزمان با سفر او به شهر اصفهان انجام دادیم؛ او اهل میبد است و هنوز رد پای لهجه شیرین یزدی در کلامش پیداست؛ آنچه در ذیل می آید مشروح گفت و گوی ایمنا با چهارمین شهردار اصفهان پس از انقلاب است؛
چه تجربیاتی از هفت سال مدیریت شهر اصفهان دارید، چقدر اصفهانی که سال ۶۹ دیده بودید، با اصفهان کنونی متفاوت شده است؟
اصفهان شهری است که از دوران صفویه استخوان‌بندی و ستون فقرات شهری دارد، از مسجد جامع یک راسته به سمت بازار می‌آید و سپس به میدان نقش جهان و چهارباغ عباسی و چهارباغ بالا می‌رسد. رودخانه زاینده رود نیز به عنوان محوری از غرب به سمت شرق طراوت و شادابی به شهر داده و باعث آبادی شهر بوده است.
در آغاز فعالیت هایی که برای زیباسازی شهر انجام می شد، می گفتند اگر گلکاری کنید مردم گل را می چینند، گفتیم اینقدر گل می کاریم که دیگر نچینند.
شهر جایی برای زندگی کردن با کالبد و محتوای انسان‌ها است، تمام این عوامل باید دست به دست هم دهد تا مردم یک زندگی آرام داشته باشند و سطح فرهنگ و دانش آنها ارتقاء یابد. شهرداری مثل پرستاری، خانه‌داری و بچه‌داری است، «شهر» را باید «داری» کرد، وقتی بچه را داری و مادری می‌کنیم قطعاً به نظافت، تغذیه، تفریح و ... او رسیدگی می‌کنیم و البته شهردار هم باید در شهر، شهر را تمیز کند، امکانات رفاهی برایش فراهم سازد تا چهره شهر یک چهره فرهنگی باشد.
در دوران فعالیت در شهرداری اصفهان تلاش کردیم زشتی‌های شهر را از آن بگیریم؛ می‌خواستیم زیباسازی کنیم و مردم را عادت دهیم که اگر خانه اختصاصی دارید و در آن زباله نمی‌ریزید، یک خانه بزرگتر هم به نام شهر دارید که آن هم به شما تعلق دارد، در این زمینه تمام تلاش خود را کردیم تا بتوانیم فرهنگ سازی کنیم. سعی کردیم به مردم بگوییم زباله‌هایتان را در جوی آب نریزید، اگر بریزید هزینه نظافت شهر را از خودتان می‌گیریم، اگر می‌خواهید هزینه ندهید، زباله نریزید! در آغاز فعالیتمان برخی می‌گفتند اگر گُل‌کاری کنید، مردم گُل را می‌چینند، گفتیم اینقدر گل می‌کاریم که دیگر نچینند و سعی بر فرهنگ سازی داشتیم و به مردم می‌گفتیم اگر در پارک گُلی را شکستید، گویی در منزل خودتان این گُل را شکسته‌اید.
در زمین‌های محور زاینده رود در طول زمان تصرفاتی اتفاق افتاده و تنها یک بخش کوچک آن پارک به صورت باقی مانده بود و بقیه املاک شهری بود؛ تصمیم گرفتیم از غرب تا شرق اصفهان اقدامی انجام دهیم تا مردم بتوانند در پارک قدم بزنند. معتقد بودیم در پارک نباید هیچ ساختمانی غیر از ساختمان‌هایی که مرتبط با آن است، وجود داشته باشد؛ اگر قرار شد هر سال در آن بنایی ساخته شود، دیگر چیزی از آن باقی نمی‌ماند. در پارک‌ها غیر از سرویس خدماتی و بهداشتی و کافی شاپ با سازه سبک که لازمه چنین فضایی است، نباید چیز دیگری وجود داشته باشد.
عناصر اصلی تشکیل دهنده شهر را به طور جدی حفظ کردیم، دوران‌های مختلف یادگاری‌هایی همچون باغ فین کاشان، باغ شاهزاده ماهان کرمان، باغ دولت آباد یزد و ... بر جای گذاشتند، ما هم تصمیم گرفتیم یک اثر از دورانی که در آن قرار داشتیم به یادگار بگذاریم که نتیجه آن «باغ غدیر» شد. گرچه برای باغ غدیر کتابی چاپ شد، اما نتوانستیم آنگونه که شایسته است آن را نشر دهیم تا بیش از پیش ارزش این اقدام را به منصه ظهور برسانیم به خاطر همین کوتاهی شاید ۱۵۰ سال دیگر ارزش باغ غدیر مشخص شود.
عناصر اصلی تشکیل دهنده شهر را به طور جدی حفظ کردیم، در تمام شهرها یادگارهایی از گذشته مانند باغ فین، باغ شازده ماهان و... برجای مانده است، ما هم تصمیم گرفتیم یک اثر از دوران خودمان به یادگار بگذاریم که نتیجه آن "باغ غدیرشد" شاید ۱۵۰ سال دیگر ارزش باغ غدیر مشخص شود.
تا قبل از سال ۶۲ بسط و توسعه کتابخانه‌ها، فرهنگسراها، مسائل فرهنگی و... اصلا و ابداً ربطی به شهرداری نداشت، اما در آن دوران به سمت توسعه فرهنگ و هنر حرکت کردیم؛ به یاد دارم که قرار بود هنرستان موسیقی راه‌اندازی شود، اما مدیرکل ارشاد گفت مکانی برای راه اندازی آن نداریم، شهرداری منطقه پنج را که یک ساختمان قدیمی بود خالی و به هنرستان موسیقی واگذار و یک کار سمبلیک انجام دادیم.
معتقد بودیم شهر باید محیطی آرام و قابل زندگی و رفت و آمد باشد و مردم این شهر زندگی فرهنگی داشته باشند که خوشبختانه این رویکرد فرهنگی به شهرداری‌های دیگر کشور نیز سرایت کرد، البته در آن زمان مورد مؤاخذه بسیاری قرار گرفتیم که شهرداری چه ارتباطی با فرهنگ دارد؟ گفتیم کار فرهنگی نمی‌کنیم، تنها فرهنگ‌سازی در زمینه‌های مختلف را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده‌ایم، حال اگر اسم این کار را اقدام فرهنگی می‌گذارید که بگذارید زیرا شهرداری در راستای فعالیت‌های خود این اقدامات را انجام می‌دهد.
همیشه این موضوع را مطرح می‌کردیم "اصفهانی که مهد هنرهای مختلف است و کوچه و پس کوچه آن موزه است، چرا نباید یک موزه داشته باشد؟ چرا یک تالار نمایش و موسیقی خوب و در حد شان و اندازه این جهان‌شهر ندارد؟" در کشورهای مترقی، تئاتر در ارتقاء سطح فرهنگ مردم بسیار تأثیرگذار است، زیرا ادبیات مردم را فاخر می‌کند از این رو این موضوع را الگویی قرار دادیم و موزه «تاریخ طبیعی» و «تالار تئاتر عروسکی» را احداث کردیم.
چرا توسعه فضای سبز را در اولویت اقدامات خود قرار داده بودید؟
یکی از موارد مورد نیاز مردم هر شهر، فضای سبز است، فضاهای خدماتی و فرهنگی شهرهایی که رو به توسعه است باید روز به روز افزایش پیدا کند. برای ایجاد نشاط و آرامش در بین شهروندان تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا کاری برای مردم و شهر اصفهان کرده باشیم.
شهر کمربند سبز نیاز داشت، متاسفانه مسیر رودخانه زاینده رود محلی که مردم بتوانند در کنار خانواده خود لحظاتی خوش را سپری کنند، بناهایی در آن ساخته شده بود، به مرور زمان سعی کردیم زمین‌های حاشیه رودخانه را بگیریم، تا همه مردم به رودخانه دسترسی داشته باشند و به یک مکان عمومی تبدیل شود نه خصوصی؛ نتیجه آن نیز توسعه فضای سبز شد.
چقدر شهردار بودن در شهری مثل اصفهان با وجود انبوهی از بناهای تاریخی ارزشمند سخت و دشوار بود؟
تا اندازه‌ای که توانستیم با همکاری دیگران، حرکت‌های جمعی برای شهر انجام دهیم و البته با موانع مختلف جنگیدیم، اما توانستیم اقدامات خوبی صورت دهیم؛ روی پل‌هایی که میراث گذشته بود، اتومبیل عبور می‌کرد، در حالی که باید این میراث‌های با ارزش را حفظ می‌کردیم در این راستا ورود خودروها بر روی این پل‌ها ممنوع و کلا بسته شد و هنگامی که متوجه شدیم سی و سه پل به شدت در معرض خطر است به کمک میراث فرهنگی، بازسازی و لایروبی رودخانه را آغاز کردیم.
به یاد دارم آمار غرق شدن بچه‌ها یا افراد بزرگسال در رودخانه زاینده رود ۱۱۶ نفر در سال بود چون مردم می‌خواستند آب تنی کنند، از این رو با کمک تربیت بدنی، استانداری و ... حرکتی انجام دادیم تا در شهر استخر ساخته شود، با انجام این اقدام آمار غرق شدگان در رودخانه به طور محسوسی کاهش پیدا کرد.
البته مشکلات به همین جا ختم نمی‌شود؛ آتش نشانی در آن دوران وسایل و تجهیزات نداشت و آتش نشانان غواصی بلد نبودند که مشکل بسیار بزرگی بود، اما با همتی که شد خوشبختانه آتش‌نشانی به این امکانات مجهز شد. همچنین بعضی از چشمه‌ها که از نخاله پُر شده بود با زحمات زیاد تخلیه شد، چشمه‌ها راه افتاد و دوطرف آن فضای سبز ایجاد شد تا مردم بتوانند در آرامش زندگی کنند زیرا به اعتقاد ما هنر شهر این نیست که هر روز شلوغ‌تر شود.
مشکلی که هنوز ردپای آن را در شهرداری اصفهان می بینید، چیست؟
یکی از نقصیه‌های بزرگ در شهرهای ما این است که مدیریت واحد شهری نداریم، این عیب بزرگی بود که در اکثر شهرها وجود داشت، به هر حال نمی‌شود اداره مخابرات، برق، شرکت آب و ... هر کدام دست یک نفر باشد و شهرداری فقط زباله جمع‌آوری کند؛ بسیار تلاش کردیم که بگوییم هرکس در توانش است کلید شهر را به دست او بدهیم، اما همه دور یک میز بنشینیم تا مشکلات شهر را به بهترین وجه رفع کنیم چراکه نمی‌توانیم تربیت بدنی، ارشاد، کانون پرورش فکری کودکان و ... را از شهر جدا بدانیم.
البته برای رشد و توسعه شهرها باید قدر نیروهای جوان را بدانیم؛ گاهی با یک «آفرین» گفتن اتفاقات بزرگ رقم می‌خورد، همه چیز جلو می رود و اتفاقات بزرگی رخ می‌دهد که هیچگاه انتظار آن را نداشته‌ایم، البته باید زباله‌های فکری و روحی که باعث می‌شود نفس شهرداری را بگیرد را دور کنیم تا بهترین حرکت را در مسیر آبادانی و توسعه داشته باشیم.
اگر دوباره شهردار اصفهان شوید، نخستین اقدام شما چیست؟
اگر فرصتی پیش آید رسماً از مردم اصفهان عذرخواهی می‌کنم. ما بارها از جلوی حمام خسرو آقا رد شدیم و متوجه نشدیم که باید به داد آن برسیم، گرچه متولی آن میراث فرهنگی بود، اما یک حمام دوره صفوی "دم بیل" سپرده شد و از این بابت از مردم اصفهان عذرخواهی می‌کنم.
امروز مهم ترین مسئله برای شهرهای کشور جذب گردشگر است؛ اگر روزی دوباره شهردار شوم بیش از پیش به آن توجه خواهیم کرد؛ کوچه های اصفهان باید مملو از توریست باشد.
بسیاری از اقدامات بود که نمی دانستیم باید انجام شود، البته این تنها مشکل ما نبود، هنوز هم این موضوع وجود دارد که مدیران نمی‌دانند دقیقا باید چه کارهایی انجام شود، این موضوع به خاطر نبود نیروی متخصص در شهر است، همیشه به فکر تربیت مهندس، دکتر و... بوده‌ایم، اما شهردار تربیت نمی‌کنیم، در حالی که مدیریت شهر هم یک رشته تخصصی است؛ امیدوارم آنهایی که هستند این فرصت‌ها را غنیمت بشمارند و به داد مردم برسند.
امروز مهم ترین موضوع جذب گردشگر است؛ اگر روزی دوباره شهردار شوم به آن بیش از پیش توجه می‌کنم؛ اصفهان مظلوم و گرفتار است این شهر در چنگال ما اسیر شده؛ اصفهان با پتانسل‌ها و ظرفیت‌هایی که دارد امروز باید سه فرودگاه داشته باشد و کوچه پس کوچه‌های آن مملو از توریست باشد، در رستوران‌ها، فروشگاه‌های صنایع‌دستی، فرش فروشی ها، گردشگران در حال خرید باشند تا هنرمندان تشویق شوند و بتواند بیشتر تولید کنند.
چه توصیه‌‌ای به شهردار فعلی اصفهان دارید؟
محکم و استوار پروژه مترو را تقویت کند، زیرا خیابان‌های شهر با این تعداد خودرو دیگر قابل رفت و آمد نیست. شهر وسیله حمل و نقل عمومی می‌خواهد که خوشبختانه مطالعات آن انجام شده است، مترو می‌تواند از پسِ نفسِ شهر برآید، مترو کاری است که باید در گذشته انجام می‌شد، در حالی که پیش از این سرعت پیشرفت آن بسیار کُند بوده است، باید به آن بودجه تزریق و خطوط جدید آن راه‌اندازی شود. توصیه دوم بسط فرهنگ در مقوله‌های تئاتر، سینما، فرهنگسرا و کتابخانه است، باید مردم را توانمند کرد و آثار هنری ماندگار بر جای گذاشت.
نظر شما