به گزارش خبرنگار ایمنا، رضا جعفری، مدیر ایستگاه تحقیقات سلامت اصفهان با توجه به فرارسیدن فصل شیوع سالک به منظور توجه شهروندان نسبت به اقدامات پیشگیرانه در خصوص جلوگیری از ابتلا به این بیماری یادداشتی را در اختیار خبرگزاری ایمنا قرار داده است، که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
سالک عفونت انگلی ناشی از انگل لیشمانیا است که به دنبال گزش توسط حشره‌ای معروف به پشه خاکی و پس از حدود دوهفته که می‌تواند بسته به عواملی کمتر یا بیشتر باشد، با یک ندول‌کوچک شروع و اغلب زخمی می‌شود.
شایع‌ترین محل ضایعات در نواحی بازبدن به خصوص صورت است. این بیماری به سه صورت دیده می‌شود. اول نوع جلدی (سالک) که خود به دو شکل شهری و روستایی تقسیم می‌شود، البته این تقسیم هیچ ربطی به تقسیمات کشوری مناطق از نظر شهر یا روستا بودن ندارد و بر اساس نوع انگل و مخازن و یکسری خصوصیات دیگر است. دوم نوع احشایی و سوم نوع مخاطی که در کشور ما دو نوع جلدی و احشایی وجود دارد که در بسیاری از کشورهای گرمسیری، یعنی درحدود ۸۸ کشور به صورت بومی دیده می‌شود. این بیماری در کشور ما رو به گسترش بوده به طوری که هم اکنون در بسیاری از مناطق روستایی ۱۸ استان از ۳۱ استان کشور شایع است.
سالکی که ما در استان اصفهان با آن دست به گریبان هستیم اغلب از نوع روستایی است، البته تعدادی هم از نوع شهری داریم.
این انگل در مخازن بیماری که در نوع روستایی جوندگان صحرایی هستند، وجود دارد، پشه خاکی ماده پس از خونخواری از آنها به انگل آلوده شده و درخونخواری‌های بعدی اگر از انسان انجام شود آن را به افراد منتقل می‌کند.
در طول سال‌های متمادی کارهای زیادی در رابطه با کنترل و پیشگیری بیماری از سوی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده ولی از سال ۸۶ به بعد اقدامات خیلی علمی‌تر و مدون و با هماهنگی بیشتر صورت گرفته است؛ اقداماتی نظیر مبارزه با مخزن (جونده کشی)، آموزش‌ها و اطلاع‌رسانی‌های عمومی و مردمی، مبارزه با پشه خاکی به وسیله سمپاشی و مه پاشی و هماهنگی با دیگر ارگان‌های ذی‌ربط مخصوصا استانداری انجام شده است.
باید این موضوع را متذکر شوم که مبارزه و کنترل سالک به تنهایی از عهده دانشگاه بر نمی‌آید و همه سازمان‌های مربوطه باید به دانشگاه کمک کنند. البته مدیریت این امور باید با مرکز بهداشت استان باشد تا کارها با دقت وکاملا علمی انجام شود.
در این زمینه استانداری‌ها، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها، شهرداری‌ها، شوراهای شهر، جهادکشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و ... می‌توانند در کنار مراکز بهداشت برای کنترل سالک همکاری داشته باشند.
باید توجه داشت که در کشور ما با توجه به شرایط موجود ریشه کن کردن سالک در حال حاضر امکان پذیر نیست و همه اقدامات برای کنترل این بیماری و پیشگیری از ابتلا انجام می‌شود.
شهروندان باید توجه داشته باشند بیشترین زمان گزش این حشره نزدیک به غروب آفتاب و سپس نیمه‌های شب و در زمان بعدی نزدیک به طلوع آفتاب است ولی زمان غروب آفتاب خیلی مهم است و افراد در مناطق آلوده باید سعی کنند حتی المقدور در این ساعات از تردد در فضای بازخود داری کنند.
استفاده از پشه بندهای آغشته به سم دیگر راهکار مبارزه شهروندان با ابتلا به سالک است، با توجه به اندازه کوچک پشه خاکی که حدوددو تا چهارمیلی‌متر است، استفاده از پشه بندهای معمولی کارآرایی خاصی ندارد و اگر پشه بند آغشته به سم ندارند باید اندازه سوراخ‌های آن بسیار ریز باشد. این پشه بندها را می‌توان از داروخانه‌ها تهیه کرد. همچنین استفاده از توری و نصب آن روی پنجره‌ها و آویختن آن به درهای ورودی منزل از کارهایی است که بسیار موثر است. توری‌های فلزی معمولی مانع ورود پشه خاکی به داخل منزل نمی‌شوند. استفاده از مواد و پمادهای دور کننده حشرات نیز در دور کردن پشه خاکی بسیار موثر است.
دفع بهداشتی زباله‌ها و فضولات حیوانی و نخاله‌های ساختمانی نیز باید مد نظر قرار گیرد. اینها حداقل باید پنج کیلومتر از مناطق مسکونی دور باشند و در نزدیکی منازل تلنبار نشوند. رعایت بهداشت محیط اطراف خانه باید مد نظر قرار گیرد، با توجه به کوتاهی ضمائم دهانی پشه خاکی، پوشیده بودن بدن و استفاده از لباس‌های آستین بلند شانس خونخواری توسط این پشه را کاهش می‌دهد.
رعایت بهداشت فردی و استحمام مرتب، شستن دست و پا قبل از خواب نیز به کاهش احتمال ابتلا کمک می‌کند.
نکته دیگر استفاده از حشره کش‌های معمولی که به صورت اسپری موجود است. با توجه به حساسیت زیاد پشه خاکی به حشره کش‌ها، بهتر است قبل از خواب نسبت به اسپری در دور تا دور اتاق خواب (کف زمین)، سه گوش بالای دیوارهای اتاق، زیر مبل‌ها، پشت قاب عکس یا ساعت دیواری،کمدی که رختخواب‌ها را در آن می‌گذاریم، پشت فرش‌هایی که به صورت لول شده به کنار دیوار تکیه داده‌ایم.
در صورت مشاهده هرگونه ضایعه پوستی منطبق بر علائم سالک که بیش از ۱۴ روز طول کشید باید سریعاً به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنیم چون درمان این زخم‌ها وقتی کوچکتر هستند بسیار سریع‌تر و موثرتر انجام می‌شود و اثر کمتری از خود روی پوست به جای می‌گذارند. برای درمان سالک باید از درمان‌های خانگی و خودسرانه بپرهیزیم.
نظر شما